Tesisat Dergisi 212. Sayı (Ağustos 2013)

MAKALE 110 Tesisat Dergisi Say× 212 - Aùustos 2013 Ayn× testte 100 mm’lik labirent keçe 332 rpm ve 1910 rpm dönme h×z×nda 13,3 m/s h×zla püskürtülen su jeti ile 30 ayr× testten geçmiü ve sonuç olarak rulman yataù×ndaki yaù içe- risinde sadece milyonda 3 parça (3 ppm) su bulunmuütur. Ayr×ca gres yaùl× ve kuru çal×ümada da ayn× test- ler yap×lm×ü sonuç deùiümemiütir. Mil üzerinde ve labirent keçenin kendi üzerinde herhangi bir aü×nma kesinlikle olmam×üt×r. Yukar×daki grafikten de anlaü×lacaù× üzere yaù×n içerisine kar×üan su rulman ömrünü direk etkilemektedir. 5. Uluslararas× Standartlar da Pompa Yaù Keçesi Tan×m× Birçok geleneksel yaù keçesi mil üzerinde yapt×ù× tahribat nedeniyle k×sa sürede görev yapamaz hale geldiùinden bu durum rulman- lar için büyük tehlike yaratmaktad×r (ûekil 1.2.1 ). Çünkü mil üzerinde yaratt×ù× tahribat tamamen d×üar×dan gelecek yaù× kirletmeye yönelik tehditleri koruyamaz hale gelmesine neden olur. Bunun sonucunda rulman ar×zas× ve akabinde pompa mekanik salmastral× ise mekanik salmastra ar×zas× olarak kullan×c×ya yans×r. Rulman ar×zas× problemi bir fabrika için ana problem deùildir. Önemli olan bu ar×za ile yaüanacak üretim kayb×d×r. Uluslararas× yüksek standartlar rulman ko- ruyucular için standartlar×n× belirlemiütir. Örneùin API 610 Tenth Edition (Oct 2004) (ISO 13709) derki; 5.10.2.7 Döner elemanlar için rulman yatak- lar× nem, toz ve diùer yabanc× malzemelerden korunmuü olmal×d×r. Bu korunmaya örneùin harici hava giriüi gibi özellikler kullan×lmadan ulaü×lmal×d×r. Rulman yataklar× deùiüebilir labirent keçe tipinde veya mil üzerinde ken- dinden deflektörleri olan manyetik tip keçe ile donat×lm×ü olmal×d×r. Dudakl× yaù keçesi kesinlikle kullan×lmamal×d×r. 5.10.2.7 (devam×.) Keçeler ve deflektörler k×v×l- c×m oluüturacak malzemeden üretilmemelidir . Keçe ve deflektörlerin dizayn× yaù× yatak içinde tutmak içerisine yabanc× madde giriüini önleyecek üekilde olmal×d×r. 5.1.25 Yaù haznesi ve gövde içerisinde bulu- nan örneùin rulmanlar, mekanik salmastralar, yüksek parlat×lm×ü parçalar, enstrümanlar× gibi elemanlar içerisine nem, toz ve diùer yabanc× malzemelerin, pompa çal×ü×rken ve boüta durma s×ras×nda kesinlikle gireme- yecek üekilde dizayn edilmelidir. 6. Sonuç Sonuç olarak bu çal×üma içerisinde yaù ke- çeleri ve labirent keçeler aras×ndaki farklara deùinilmiü, uzman görüüleri ve uluslar aras× standartlardaki karü×l×klar× verilmiütir. Pom- pa, motor, rulman yataù× gibi ana parçalar×n içinde maliyet olarak en düüük fiyatl× olan yaù keçelerinin asl×nda hiçte öyle ucuz masraflar ç×karmad×ù×n× söyleyebiliriz. Pompa kullan×- c×lar× bu konuda bilinçlendikçe labirent keçe kullan×m×n×n artacaù×n× ve beklide eskiden beri süregelen rulman yataù× problemlerinin labirent keçe kullan×m× ile son bulacaù×n× düüünmekteyiz. 7. Kaynaklar 1. Pump User’s Handbook – Heinz P. Bloch, Alan R. Budris – 3. Bask× @2010 2. Seals and Sealing Handbook – Robert Flitney – 5. Bask× @2007 3. Aesseal – Labtecta Labyrinth seal leaflet 4. API Standard 610 (American Petroleum Institute, Washington, D.C.); Centrifugal Pumps for Petroleum, Heavy Duty Chemi- cal, and Gas Industry Services. ûekil 4.1 Yaù keçelerinin testinden sonra al×nan yaù numuneleri. ûekil 4.2 deki grafik rulman ömrünün yaù içerisine giren su ile deùiüimini vermektedir. Bu makale, 8. Pompa-Vana Kongresi’nde bildiri olarak sunulmuütur.