Tesisat Dergisi 198. Sayı (Haziran 2012)

GÖRÜNÜM 16 Tesisat Dergisi Sayı 198 - Haziran 2012 + Isıtma, soğutma, havalandırma, egzost hava- landırma, sıhhi tesisat, yangın ve özel tesisat projeleri artık uzmanlar tarafından yapılan ih- tisas projeleri durumuna gelmiştir. Ayrıca bu projelerin yatırımın başından başlayıp işletmeye alınmasına kadar devamlı müellif sorumluluğun- da inşası ve yapının elde edilmesi gerekir. “ Celal OKUTAN Yapı Teknolojisi Tasarım Aşamaları Bir yapının mimarisi mekanik tesisat yönünden ele alındığında önce oriyantasyona sonra da yapı duvarında pencere, duvar oranlarına bakılır. İmar yasaları yönünden mimari tasa- rımda bu ilkeler kolay değerlendirilemezse de genellikle yapı enerjisi yönleri ile ilgili kurallara uyulur. Dolayısıyla bir mimaride yapı izolas- yonu önemlidir. Dış duvar, pencere yalıtımları ile sağlanan izolasyon yapının ısı kayıplarını minimuma düşürür. Bunu yapabilen yapı ta- sarımları enerji tasarrufuna yönelir. Bu nedenle enerji tasarrufunda ilk adım yapı izolasyonudur. Özellikle yapının dıştan izolasyonunda ısı yalıtım levhası, köşe profili, sıva harcı, donatı filtresi, tekrar ısı harcı astar, boya ve dekoratif kaplama ile sonuca gidilir. Bu anlamda izole edilen bir yapının iç konfor koşulları mekanik tesisat tasarımı ile sağlanır. Öncelikli olarak yaz-kış iklim koşulları, iç hava kalitesi, ısıtma sistemi, geri kazanma gibi uygulamalar ele alınırken; yenilebilir enerji kaynakları, ısı pompaları, geri kazanımların dikkatle belirlenmesi gerekir. Merkezi ısıtma ve soğutma sistemlerinde daire bazında ısı izolasyonları artık adet haline gelmiştir. Bu yönden daire içi konfor sıcaklıkları kullanım ve asgari sıcaklıkta, örneğin kışın 22ºC ve yazın 24ºC olarak belirlenir, zorunlu bir ısıtma dışında soğutma sistemi AHU fan-coil, split klima ve WRF cihazları ile sağlanabilir. Bu konfor şartlarında aşırı derecede soğutma ve ısıtma yapılmamalıdır. Bu tür kriterlerin belirlenme- sinde simülasyon sistemlerinin uygulanması çok önemlidir. Ancak simülasyon sistemlerinin bütün disiplinleri girdileri ile alınması, model yapı seçiminde dikkatli davranılması gerekir. Bu anlamda simülasyon yöntemlerinin seçim ve uygulaması bir çok hatalara neden olunmak- tadır. Dolayısıyla yapıların LEED ve BREEAMS sertifikaları tüm bilgileri içeren girdiler ile ele alınmalıdır. Sadece mimari girdilerle yapılan simülasyon sistemlerinde hatalar görülür. Bir yapının bodrumunda yapılan labirent sistemi toprak, hava, su heat pompaları çok yararlıdır. Ayrıca rüzgar, güneş gibi yenilenebilir ısı kaynakları yapıda enerji performansını arttırır. Bu nedenle mekanik tesisat projeleri artık yapı teknolojisi projeleri haline dönüşmüştür. Diğer bir ifade ile ısıtma, soğutma, havalandırma, egzost hava- landırma, sıhhi tesisat, yangın ve özel tesisat projeleri artık uzmanlar tarafından yapılan ihtisas projeleri durumuna gelmiştir. Ayrıca bu projelerin yatırımın başından başlayıp işletmeye alınmasına kadar devamlı müellif sorumlulu- ğunda inşası ve yapının elde edilmesi gerekir. Bu doğrultuda yapı teknolojisi projeleri bugün ekip halinde yapılabilen projelere dönüşmüştür. Dolayısıyla hizmetlerin sorumluluğu artmıştır. Gerçekten bir tesisat projesi yapı teknolojisi kapsamında ele alındığında bunun HVAC, sıhhi tesisat, yangın proje sınırlarını çok aştığı özel tesisat olarak otomasyon, temiz hava, bahçe sulama, medikal gaz, mutfak, çamaşırhane ve alt yapı gibi özel sorunlar dışında enerji tasar- rufu, enerji kimliği belgesi, enerji geri kazanımı gibi ihtisasları içerdiği görülür. Bu nedenle yapı teknolojisi sorunları bütün uzmanlarca gündeme gelirken bunun kontrolünden çok üretimde sorumluluk alarak tasarımına katkıda bulunmak gerekir. Böylece ekip haline dönüşen mekanik tesisat projelerin sorumluluğunun proje müellifi üzerinde kalması hizmet bedelinin alışılmış tarzda yüzde elli yerine enerji, yalıtım, HVAC, sıhhi tesisat, yangın, geri kazanma enerji performansı ve yenilebilir enerji kullanım imkanları dikkate alınmak suretiyle hizmet oranlarının %100 oranına çıkarılmasını zorunlu olmaktadır. Bu anlamda proje tanımlarının, kapsamının sağlıklı yapılması gerekir. Dolayısıyla yukarıda