Tesisat Dergisi 195. Sayı (Mart 2012)

SEKTÖREL FORUM 34 Tesisat Dergisi Sayı 194 - Şubat 2012 Bunu nasıl 25 milyar dolar yapacağız? Nasıl gideceğiz yurt dışına? Soru: İbrahim Pehlivan NEB’in geldiği bir firma test etti ve müteahhit dedi ki ‘hayır, test yanlış.’ Ne olacak? O za- man onu da kontrol eden bir mekanizma ol- ması lazım. Bu konu eksik kaldı. NEB burada şöyle davranıyor, bu tartışma sırasında ikinci firma bir hakem gibi görülüyor. Hakem firma tabi bu konuda deneyimli, tartışılması müm- kün olmayan bir firma, muhtemelen ABD’den geliyor. Ölçümleme testlerini yapıyor, haksız çıkan taraf bu hakem firmanın parasını ödü- yor. Onun için itirazın da ölçülebilir bir mesu- liyeti oluyor. Test ve commissioning firması olma konusun- da Türkiye’de bazı işler çok kolay değil. Çünkü Türkiye’de buna muayene firması olma denili- yor. Muayene firması olmanız için TURKAK’tan akreditasyon almanız lazım. Sonunda olayın yasal sıkıntıları var. Diyelim ki büyük bir tazmi- nat davası, mahkemesi oldu. Diyelim ki müte- ahhidin 2 - 3 milyon dolar parasını ödemediler. Ne olacak bu paralar? İki senedir ben bu işlerle epey uğraşıyorum. Türkiye’de bana gelen işlerin çok büyük bir kısmı mekanik tesisatta müteahhidin parasını ödemek istemeyen inşaat müteahhidi tarafın- dan gönderiliyor. Müteahhit çıkıyor ‘burada bir kavga çıksın, ben de ne edip, edeyim bu parayı ödemeyeyim, yasal olarak da bunu bir zemine oturtayım,’ diyor. Diyelim ki gerçekten böyle bir sorun var, ne olacak? Öyle herkes her şeyi ölçebilir mi? Ha- yır. Onun için TURKAK demiş ki ‘bu işleri yap- mak istiyorsanız 17020 muayene sistemlerini, muayene düzenlerini kuracaksınız, akreditas- yon alacaksınız.’ Bu akreditasyonu almak için de maalesef NEB sertifikalarını kabul etmiyor. Çünkü Türkiye, AB Topluluğu’nun kurallarını kabul etmiş bir ülke olduğu için işi buna uygun olan EN normlarında yapmanız lazım. Bunun için de çok ciddi paralar harcamak lazım. Dolayısıyla burada bir karışıklık var. Tabi ki ISKAV’da ‘hiçbir şey kötü niyetli yapılmaz, hiç- bir şey yanlış değildir’. Esasında teknik olarak doğru ama ISKAV’ın burada bugüne kadar niye bu konuyu iyice araştırıp, araştırmadığını dü- şünmek lazım. Son olarak da ben Mustafa Hocama ISKAV’ı soruyorum. Bir tesisat firması TAD firması ol- mak istiyor ve diyelim ki NEB sertifikasını da aldı. Şimdi bu Türkiye’de ISKAV’ın neresinde- dir? ISKAV’a rakip mi, taşeronu mu? ISKAV bu işleri altındaki taşeronlarına mı vermek istiyor? Bu konuda bir açıklık gelmesi lazım. Dr. Mustafa Bilge Birincisi NEB’in yaptığı Avrupa’da böyle bir ça- lışma yok. TURKAK’ı onaylayacağız diye böyle bir çalışmayı bulamadık. ISKAV ne yaptı? TSE ile görüştü. Şu anda TSE bizim NEB yayınlarını referans göstererek test referansları için stan- dartlar hazırlamamızı istedi. İkincisi TURKAK’la ISKAV görüşüyor. Bunda bir sorun yok. TURKAK’tan bu belge alınacak. Ora- da da herhangi bir sorun yok. Yani Türkiye’nin bir standardı olmadan siz ne yapacaksınız? Türkiye’nin bir standardı olması lazımdı, ISKAV da onu yaptı. Bunu oluşturdu. İkinci sorunuzdaki hakemlik çok önemli. Biz burada TAD firmalarını kendi başlarına bırak- tığımız zaman sürtüşmeler olabilir. Örneğin; mal sahibi ile müteahhit, müteahhit ile mal sahibi, TAD müteahhidi ile mal sahipleri ve müteahhit arasında sorunlar olabilir. ISKAV burada NEB gibi örgütlenmeye gitti. NEB ile görüşmeler yapıyor. NEB’in eğitimini de ver- direcek. Sertifikalar cebimizde olacak. Çünkü ISKAV, bu işleri sadece Türkiye’de değil, yurt dışında; Libya’da, Arabistan’da, Suriye’deki TAD işlerini artık NEB belgeli firmalarımızın yapmasını istiyor. Geleceğe yönelik böyle bir açılım istiyor. Ayrıca burada ISKAV bu işi sürekli yapmak is- temiyor. Ama şu an Türkiye’de bir boşluk var. Daha firmalar yerli yerine oturmamış, ülke standardı yok. ISKAV bu boşluğu doldurarak büyük ve ciddi bir pazar yaratıyor. ISKAV belli bir süre sonra sizin gibi firmaların ISKAV’a üye olmalarından sonra denetçi durumuna düşe- cek. NEB’le birlikte sertifikalı firmaları denet- leyecek, yaptığı işleri kontrol edecek, müşteri şikayetlerini takip edecek ve sorun çıktığı za- man hakemlik müessesesi ISKAV olacak. Soru: Meftun Gürdallar Hava kanalı konusunda benzer bir çalışmayı biz de yapmıştık. Hava kanallarının malzeme seçimlerine ağırlıklarına vb.ne konuşmasının birçok yerinde değindiği için Sarven Bey’e teşekkür ediyorum. Kanalların hafifliği konu- sundan bahsedildi, değişik yönde malzemeler değişik kanallar, vs. Bunları fırsat verilirse TTMD’nin başka seminerlerinde de paylaşmak istiyoruz. Ancak Mustafa Bilge’ye sormak istiyorum; tasarım değerinin yüzde 10 fazlası ve yüzde 110’a göre test işlemi başlarken emniyet kat sayısı öngördü. Şimdi tasarımcılarımız da her- halde bir emniyet kat sayısı öngörüyordur. Bu öngörüyle 10 bin metreküplük bir fan ihtiyacı- nı tasarımcı bir emniyet kat sayısı ile 11 bin metreküp yaptıysa, siz de bunun üzerine yüzde 10 daha koyarak 12 bin 100’e falan mı ayar- lıyorsunuz? Buna ihtiyaç neden öngördünüz? Testlerde kaçaklar olduğunu mu ifade etmeye çalıştınız? Yoksa hava kanalı testleri kaçakları giderildikten sonra mı TAD işlemlerinin ya- pılması gerekiyor? Bu kaçakların önlenmesi konusunda ne tür çalışmalar yapıyorsunuz? Neler önereceksiniz? Dr. Mustafa Bilge Biliyorsunuz kanallarda ses kaybına bağlı ola- rak sızdırmazlık faktörü var. Tabi tasarımda yine Mekanik Tesisat Müteahhitleri Derneği tarafından yayınlanan DW 144 isimli bir ki- tabımız var. Burada tasarımcının başlangıç esnasında sınıfını büyütmesi lazım. Yani hem imalat hem skalasına göre A’dan B’ye giden tanımlaması lazım. Zaten B dediği zaman ka- çak sınıfı ortaya çıkıyor. Biz genellikle yüzde 3-5 arasında A sınıf, yanılmıyorsam bir kaçak kuralı var, basınca göre değişiyor, yani kaçak olmadan yapmanız mümkün değil. Yüzde 3-5 kaçağı düşünün, işçilik hataları- nı düşünün, biraz da eliniz rahat olsun diye tasarımcının 10 bin metreküp bulduğu fanı, mutlaka 11 bin metreküp olarak tanımla- mak zorunda kalabilirsiniz. Burada 10 bin de yazılabilir ama bizim emniyet faktörünü göz önünde bulundurarak, artı eksi yüzde 10’umuz var. Başlangıçta yüzde 10’la başlarsanız, za- ten 5’i kaçak demektir, yüzde 5 de sizi test ve commissioning’de çok rahatlatacaktır.