Tesisat Dergisi 195. Sayı (Mart 2012)

MAKALE 102 Tesisat Dergisi Sayı 195 - Mart 2012 Bu da kelebek vanaların debi kontrolü için en iyi seçim olduğunu göstermektedir. Tablo 1 ’de üç vana türünün boyut ve ağırlık karşılaştırması yer almaktadır. Özellikle kazan dairesi gibi yer darlığı çekilen uygulamalarda kelebek vana ufak boyu ile ön plana çıkmaktadır. En çarpıcı özellik ise, kelebek vananın, küresel ve sürgülü vanaya göre ol-dukça hafif olmasıdır. Örneğin, bir adet DN100 kelebek vana sürgülü vanadan 23,8 kg; aynı çap küresel vanadan da 30 kg daha hafiftir. Ortalama 100 adet vana içeren bir uygulamada bütün vanaları sürgülüden kelebek vanaya çevirmekle yaklaşık 2380 kg; küreselden kelebek vanaya çevirmekle 3 ton sadece ham maddede tasarruf yapılabilir. Bu sektörde Türkiye pazarında ayda 20.000 adet vana satıldığını göz önüne alırsak, sürgülüden kelebek vanaya geçmekle ayda ortalama 476 ton fazla malzeme; küresel vanadan kelebek vanaya geçmekle ayda ortalama 600 ton fazla malzeme üretilmekte, lojistiği yapılmakta ve kullanılacakları yere monte edilmektedir. Aynı örneğe enerji verimliliği penceresinden bakarsak; yukarıdaki miktarlarda madenin çıkarılması, dökümünün yapılması, işlen-mesi Tablo 1. Kelebek, Küresel ve Sürgülü Vanaların Boyut ve Ağırlıklarının Karşılaştırılması Kelebek, Sürgülü Ve Küresel Vanaların Boyut Mukayesesi Kelebek, Sürgülü Ve Küresel Vanaların Ağırlık Mukayesesi Çap ∅ Kelebek Vana (mm) Sürgülü Vana (mm) Küresel Vana (mm) Kelebek Vana (Kg) Sürgülü Vana (Kg) Küresel Vana (Kg) 25 40 ----- 160 1.15 ----- 4.95 32 40 ----- 180 2 ----- 7.60 40 40 140 200 2 ----- ----- 50 42 150 230 2.60 15 13.30 65 45 170 310 3.40 19 17.50 80 45 180 350 4.10 24 29.20 100 51 190 400 5.20 29 35.30 125 53 200 350 7.10 42 56 150 55 210 400 10.10 50 105 200 57 230 450 14.50 77 170 250 67 250 23.40 125 300 77 270 33.90 180 350 78 290 47 265 400 102 310 76 235 450 114 330 ----- ----- 500 127 350 234 415 600 154 390 320 555 Şekil 4. Kelebek vana kesit görünümü ve elastomer contanın gösterimi. Tablo 2. Kelebek Küresel Sürgülü Fiyat A C B Ağırlık A C B Boyut A C B Enerji Verimliliği A C B Basınç Kaybı C B A %35 Kapalılık konumuna kadar A C B %35 Kapalılık konumu üzerinde Bu makale 28-30 Nisan 2011 tarihleri arasında düzenlenen 7. Pompa-Vana Kongresi’nde bildiri olarak sunulmuştur. ve taşınması göz önüne alınırsa ya-pılabilecek tasarruf daha net olarak ortaya çıkmaktadır. Yani kelebek vanayı tercih etmek, günümüzde çok önem arz eden karbon salınımını da azaltmak için atılacak bir adımdır. Yukarıda verilen rakamların fosil yakıt olarak karşılığı da; sürgülü vana üretmek için aylık 1200 ton fazladan fosil yakıt; küresel vana üretmek için aylık 1500 ton fosil yakıt harcanması demektir. Ayrıca, kelebek vanaların içinin elastomerli olması, ısı yalıtımı bakımından da kelebek vanayı ön plana çıkarmaktadır. Küresel ve sürgülü vananın içinde ısı yalıtımı yapacak malzeme olmayışı ve buna ilaveten bo- yutlarının büyük olması ısı kaybını ve dola- yısıyla işletme maliyetini artırmaktadır. Bu da enerji verimliliğini büyük oranda düşürmekte ve daha fazla yakıt tüketimi ve daha fazla karbon salınımına yol açmaktadır. Konumuz enerji tasarrufu olduğu için ‘en büyük tasarruf hiç tüketmemektir’ felse- fesinden yola çıkarak, aynı işi gören arma- türlerden ağırlıkları ve boyutları daha az olan armatürleri seçmek bize büyük enerji tasarrufu sağlattıracaktır. Bu karşılaştırmanın sonucu basınç kaybı, ağırlık, boyut ve enerji verimliliği olarak Tablo 2 ’de verilmektedir. Kaynaklar [1] Umur, H., Yüksel,İ. “Kelebek Vanalarda Akış Karakteristiklerinin İncelenmesi” 1998. [2] Çevre & Enerji Dünyası Mayıs-Haziran 2010 Sayı 78.