Tesisat Dergisi 193. Sayı (Ocak 2012)

MAKALE 100 Tesisat Dergisi Sayı 193 - Ocak 2012 yorsa (emme derinlikli tesisat) emme borusu pompaya doğru hafifçe artan eğimli olmalıdır ( Şekil 2a ). Boru sürtünme kayıplarını mümkün olduğunca küçük tutabilmek için keskin dirsekler kullanıl- mamalı, ani yön ve kesit değişimlerinden kaçı- nılmalı ve emme borusu olanaklar ölçüsünde kısa yapılmalıdır. Yatay bir emme borusunda kesit değişikliği yapmak gerekiyorsa düz kenarı üstte olan eksantrik konik ara parça kullanılma- lıdır. Boru sisteminin imalatı sırasında meydana gelebilecek kaynak çapağı, metal parçacıklar, kum, üstüpü gibi maddelerin boru içinde kalıp pompaya (varsa mekanik salmastraya) zarar vermesi önlenmelidir. Bu maddelerin montaj işlemleri sırasında pompaya girmesini önlemek için emme ve basma flanşları deliksiz contalarla kapatılmalı montaj sonunda tüm boru parçaları sökülerek temizlenip boyandıktan sonra yeniden monte edilmelidir. Pompa emme tarafında pislik tutucu kullanılıyorsa ilk birkaç günlük çalışma sonunda pislik tutucu temizlenmelidir. Bu işlem aşın pislik gelmediğine emin oluncaya kadar gerekli sıklıkta tekrarlanmalıdır. Yardımcı Ekipmanlar Her pompanın gövdesinde pompayı boşaltmak ve yatağında salmastra kaçaklarını uzaklaş- tırmak için bağlantı yerleri vardır. İstenirse bu Şekil 2. Pompa asla boru donanımı için bir taşıyıcı veya destek noktası gibi kullanılmamalıdır. Şekil 3. Yatay bir emme borusunda kesit değişikliği yapmak gerekiyorsa düz kenarı üstte olan eksantrik konik ara parça kullanılmalıdır. Şekil 4. Her pompanın gövdesinde pompayı boşaltmak ve yatağında salmastra kaçaklarını uzaklaştırmak için bağlantı yerleri vardır. Şekil 5. Pompada minimum akış vanası (by pass vanası) kullanılma durumu. Boru Destekleri Büyük E ğ rilikli Dirsek İ zolasyon Vanası Büyük E ğ rilikli Dirsek Boru Destekleri b. Emme Yükseklikli b. Emme Yükseklikli a. Emme Derinlikli a. Emme Derinlikli Süzgeç Dip Klapesi Çek Valf Debi Ayar Vanası Eksantirik Konik Debi Ayar Vanası Çekvalf İ zolasyon Vanası Eksantirik Konik d1: Basınç ölçer (basma) d2: Basınç ölçer (emme) d3: Su doldurma veya hava alma d4: Boşaltma bağlantılar bir tahliye deposuna borularla bağ- lanabilir. Pompa sistemi için gerekli soğutma suyu, drenaj v.s. gibi yardımcı boru bağlantı- ları yapılmalıdır. Pompanın yerleştirilmesinde, bakım veya arıza halinde pompanın yerinden sökülmesini zorlaştıran hususlar olup olma- dığı incelenmeli ve gerekli tedbirler alınmalı veya düzeltmeler proje safhasında yapılmalı- dır. Pompanın, basma vanası tamamen (yani sıfır debide) veya hemen hemen kapalı olarak (yani çok küçük debide) çalışma ihtimali varsa pompanın çıkış flanşına veya pompadan hemen sonra fakat kontrol vanasından önce basma borusu üzerine bir minimum akış vanası (bay- pas vanası) kullanılmalıdır. Eğer böyle bir vana kullanılmaz ve pompa uzun süre kapalı vana ile çalışırsa, motorun verdiği gücün hemen hemen tamamı ısı enerjisine dönüşür ve basılan sıvıya geçer. Bu durum pompada aşırı ısınmaya ve do- layısı ile önemli arızalara neden olabilir. Kaynaklar 1. Karassik I., Pump Handbook, 3. Baskı, McGraw Hill, 2001. 2. Bloch H.P., Budris A.R., Pump User’s Handbook, Fairmont Press, 2005. 3. CEN/TC 197 Teknik Komitesi, CEN/TR 13932:Ro- todynamic Pumps-Recommendations for fitting of inlet and outlet piping, Avrupa Standartlar Komi- tesi, 2009. 4. Tural H.N., Pompalar, Seçim Kriterleri, Tesisatta Bağlantıları, Seminer Notları, 2008. d5: Yağ doldurma d6: Yağ boşaltma d7: Yağ göstergesi d8: Salmastra kaçağı tahliye