Tesisat Dergisi 193. Sayı (Ocak 2012)

MAKALE 98 Tesisat Dergisi Sayı 193 - Ocak 2012 Bir pompalama sisteminin tasarımı, tesisatın boyutlandırılması, yardımcı ekipmanların seçimi, boruların montajı ve devreye alınması sırasında doğru adımları atmak sistemin sürekli faal kalabilmesi, işletilmesi ve bakımı açısından önem arz etmektedir. Günümüzde özellikle enerji verimliliğinin kritik hale gelmesi nedeniyle tesisat tasarımının en doğru şeklide yapılması büyük önem kazanmıştır. Bu yazıda pompa tesisatının tasarımı ve montajı sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar genel olarak özetlenecektir. Standart Pompa ve Mak. San. Tic. A.Ş. Araştırma&Geliştirme Bölümü Hamdi Nadir TURAL Pompa Tesisatının Tasarımında Dikkat Edilmesi Gerekli Hususlar Pompa Emme Tesisatı Borulama hava ceplerinin oluşmasını önle- yecek şekilde yapılmalıdır. Özellikle emme borusunda kesinlikle hava cebi oluşmamalıdır. Bunu sağlamak için emme boru hattı pompa- ya doğru yükselen eğimde olmalıdır. Pompanın emmesinde redüksiyon kullanmak gerekiyorsa bu redüksiyon eksantrik tipte olmalı ve düz kısmı üste gelmelidir. Pompa asla boru donanımı için bir taşıyıcı veya destek noktası gibi kullanılmamalıdır. Boru sistemi pompaya yakın noktalarda des- teklenmelidir. Boru sistemindeki gerilme ve kasılmaların ve sistem ağırlığının pompayı et- kilemediği kontrol edilmelidir. Bunun için boru donanımı tamamen bittikten sonra pompa Şekil 1. Borulama hava ceplerinin oluşmasını önleyecek şekilde yapılmalıdır. Yanlış Doğru Yanlış Doğru emme ve basma flanş cıvataları gevşetilerek boru sisteminde kasılma olup olmadığı kontrol edilmelidir. Tesisatın Boyutlandırılması Pompanın emme ve basma flanşlarının nomi- nal çapları emme ve basma borularının doğru büyüklükleri için kesinlikle bir gösterge değil- dir. Kullanılan boru ve aksesuarların nominal çapı en az pompa ağız çaplarına eşit veya daha büyük olmalıdır. Pompa ağız çaplarından daha küçük çapta boru ve aksesuar kesinlikle kullanılmamalıdır. Özellikle dip klapesi, süzgeç, pislik tutucu filt- re ve çekvalf gibi elemanların serbest geçiş alanı büyük olanları tercih edilmelidir. Genel- likle akış hızları emme borusunda 1.5 m/s ve basma borusunda 3 m/s değerlerini geçme- melidir. Yüksek hızlar yüksek basınç düşüm- lerine neden olur ki bu da emme borularında kavitasyon koşullarının oluşmasına, basma borularında ise aşırı sürtünme kayıplarına neden olur. Sıcak sıvılarla çalışan sistemlerde ısıl genleşmeleri pompaya intikal ettirmeyecek genleşme parçaları (kompansatör, vb.) kulla- nılmalıdır. Emme borusu kesinlikle sızdırmaz olmalı ve hava ceplerinin oluşmasına ne- den olacak şekilde tertip edilmemelidir. Yani, pompa kendinden daha yüksekte bulunan bir depodan besleniyorsa (emme yükseklikli/bes- lemeli tesisat) emme borusu pompaya doğru hafifçe alçalan eğimli ( Şekil 2b ), pompa ken- dinden daha aşağıdaki bir depodan besleni-