Tesisat Dergisi 190. Sayı (Ekim 2011)

MAKALE 76 Tesisat Dergisi Say ı 190 - Ekim 2011 Günümüz insan ı zaman ı n ı n ço ğ unu mekanik havaland ı rma sistemleriyle donat ı lm ı ş binalarda geçirmektedir. Bu sistemlerin amac ı bina kullan ı - c ı lar ı n ı n konforunu sa ğ lamakt ı r. Ancak binalar ı n çe ş itli risklere kar ş ı korunmas ı da en az konfor kadar önemli bir konudur. Hatta daha da kritik bir konudur. Konfor ve güvenli ğ in kesi ş ti ğ i noktalarda özel tedbirlerin al ı nmas ı da bu nedenle gereklidir. Binan ı n herhangi bir yerinde ç ı kabilecek bir yan- g ı n, risklerin ba ş ı nda gelmektedir. Ç ı kan yang ı n ı n yay ı lmas ı n ı engellemek en önemli hedeftir ve can ve mal kayb ı n ı en aza indirmek için at ı lmas ı gereken ilk ad ı md ı r. Yang ı n ı n yay ı lmas ı n ı önlemek, onu ç ı kt ı ğ ı yere hapsetmeye çal ı ş makla mümkündür. Bu temel amaçtan yola ç ı karak binalar yang ı na dayan ı kl ı yap ı elemanlar ı ndan (duvar) olu ş an “yang ı n kompart ı manlar ı ”na ayr ı l ı r. İ ki yang ı n kom- part ı man ı aras ı ndaki duvar, yang ı n s ı ras ı nda olu ş acak s ı cakl ı ğ a dayanan malzemelerden üretilir. Ancak bu duvarlar ı n içinden geçen ha- valand ı rma kanallar ı yang ı n duvar ı n ı n bütünlü- ğ ünü bozmu ş olur. Yang ı n ı n bir kompart ı mandan di ğ erine geçi ş ini engellemek bu bütünlü ğ ün korunmas ı yla mümkündür. İş te konfor ile gü- venli ğ in kesi ş ti ğ i bu noktada yang ı n damperleri devreye girer. Normal i ş letme s ı ras ı nda aç ı k kalmas ı gereken kanallar, yang ı n esnas ı nda yang ı n damperleri sayesinde kapat ı l ı r. Yang ı n damperi, üzerinde bulundu ğ u yang ı n duvar ı n ı n bir parças ı d ı r. Temel görevi bu duvar ı n bütünlü ğ ünü korumakt ı r. Bu nedenle yang ı n damperi, yang ı n duvar ı yla ayn ı yang ı na direnç nacak tedbirlerin, organizasyonun, e ğ itimin ve denetimin usul ve esaslar ı n ı belirler. Yönetmelik binalarda yap ı lacak azami yang ı n kompart ı man ı boyutunu, binan ı n yang ı n kompart ı manlar ı na nas ı l ayr ı laca ğ ı n ı , ş aftlar ı n kat geçi ş lerinin nas ı l korunaca ğ ı n ı vb tarifler. Yönetmeli ğ in birinci k ı s ı m, birinci bölüm, 5-r no’lu maddesi ise ilgili standartlar ı “Türk standard ı , bu standart- lar ı n olmamas ı halinde Avrupa standard ı , Türk veya Avrupa standartlar ı nda düzenlenmeyen hususlarda uluslararas ı geçerlili ğ i kabul edilen standartlar” olarak tan ı mlar. TSE, yang ı nla ilgili birçok Avrupa standard ı n ı aynen kabul etmi ş ve Türkçele ş tirerek yay ı nlam ı ş t ı r. Yang ı n damperlerinin test ve performans ı için Yang ı n Damperleri – S ı n ı fland ı r ı lmas ı ve Test Ko ş ullar ı Konusunda Dikkat Edilmesi Gerekenler Yang ı n ı n yay ı lmas ı n ı önlemek, onu ç ı kt ı ğ ı yere hapsetmeye çal ı ş makla mümkündür. Bu temel amaçtan yola ç ı karak binalar yang ı na dayan ı kl ı yap ı elemanlar ı ndan (duvar) olu ş an “yang ı n kompart ı manlar ı ”na ayr ı l ı r. İ ki yang ı n kompart ı man ı aras ı ndaki duvar, yang ı n s ı ras ı nda olu ş acak s ı cakl ı ğ a dayanan malzemelerden üretilir. TROX Türkiye Teknik Klima San. ve Tic. Ltd. Ş ti. Ilgaz YILDIZ BA Ş YAZICI süresine sahip olmal ı d ı r. Yang ı n damperinin montaj ı n ı n çok dikkatli yap ı lmas ı gerekir. Duvar ı n bütünlü ğ ünü sa ğ lamas ı gereken bu eleman ı n, kanal ile duvar kesi ş im noktas ı n ı n d ı ş ı na monte edilmesi pratikte s ı k rastlanan bir durumdur. Yan- g ı n duvar ı n ı n bütünlü ğ ü sadece yang ı n damperi kullanm ı ş olmakla sa ğ lanmaz, yang ı n dampe- rinin do ğ ru montaj ı ş artt ı r. Klapenin bulundu ğ u k ı s ı mduvara denk gelmelidir, klape kapand ı ğ ı nda duvardaki bo ş lu ğ u kapamal ı d ı r. Klapenin duvara denk gelmesininmümkün olmad ı ğ ı montaj uygu- lamalar ı nda kanal üzerinde yang ı n izolasyonu ile ilgili ilave önlemler al ı nmal ı d ı r. Bu denli önemli bir yap ı eleman ı n ı n seçiminde ulusal ve uluslararas ı standartlara ve yönet- meliklere uygun hareket edilmesi ve sertifikal ı ürün kullan ı lmas ı büyük önem ta ş ı maktad ı r. Sertifika, kullan ı lan ürünün kendisinden bek- lenen ş artlara uygunlu ğ unun garantisidir. Bu garanti ba ğ ı ms ı z test kurulu ş lar ı taraf ı ndan konuyla ilgili standartlarda yer alan hususlar ı n teker teker incelenip teste tabi tutulmas ı yla verilmelidir. Sertifikas ı z ürünlerde ilgili testler ba ğ ı ms ı z kurulu ş larca yap ı lmad ı ğ ı ndan ürün performanslar ı her zaman tart ı ş maya aç ı k olacakt ı r. Yang ı n gibi kritik bir konuda ürünün performans ı ndan ş üphe edilmesi kesinlikle istenmeyecek bir durumdur. Ülkemizde yang ı n konusunda ba ş vurulacak ilk kaynak, Resmi Gazetenin 09.09.2009 gün ve 27344 say ı l ı say ı s ı nda yay ı nlanan “Binalar ı n Yang ı ndan Korunmas ı Hakk ı nda Yönetmelik”tir. Bu yönetmelik yang ı n öncesi ve s ı ras ı nda al ı -