Tesisat Dergisi 190. Sayı (Ekim 2011)

58 Tesisat Dergisi Say ı 190 - Ekim 2011 MAKALE büyük ölçüde de ğ i ş kenlik gösterir; baz ı lar ı ‘zay ı f’ için verilen e ğ riden daha kötü veya daha iyi olabilirler. BU ayn ı zamanda ak ı ş a ba ğ l ı olmadan fan süratini sabit bas ı nç yük- selmesini sa ğ layacak ş ekilde kontrol eden VAV sistemlerini de içerir. • ‘Normal’ ifadesi fan bas ı nc ı n ı n ak ı ş oran ı azald ı ğ ı nda çok az dü ş tü ğ ü sistemleri gös- terir. Bu tan ı m içine fan süratinin ana kana- l ı n ucuna do ğ ru sabit statik bas ı nç muhafa- za etmek için kontrol edildi ğ i VAV sistemleri bulunur. • ‘ İ yi’ ifadesi fan bas ı nc ı n ı n ak ı ş oran ı ile dü ş tü ğ ü sistemleri gösterir. Bu tan ı m içine giren en iyi uygulama fan süratinin tipik bir Statik Bas ı nç S ı f ı rlama kontrolörlü (SPR, ba ş ka bir tan ı m ı yla optimizer, Ş ekil 2 ) bir VFD inverter ile (variable frequency drive- de ğ i ş ebilen frekansl ı sürücü) ayarland ı ğ ı VAV sistemleridir. SPR o durumdaki kritik yol üzerinde bulunan VAV damperlerinin tam aç ı k kalmas ı n ı sa ğ layarak sürekli olarak kanal sistemi direncini en aza indir- meye çal ı ş ı r. VFD ile kontrol edilen <3,7 kW güçteki AC fanlar, bas ı nç kontrol pro- jelerine bak ı lmaks ı n, bu kategoriye girmez, zira küçük inverterli VFD’lerin kay ı plar ı çok yüksektir. • ‘ İ deal’ ifadesi fan bas ı nc ı n ı n dü ş ük ak ı ş oranlar ı nda ideal seviyelere dü ş tü ğ ü ve- rimli VSD (de ğ i ş ken süratli tahrik) olan gerçek sistemleri gösterir. Bu tan ı m içine mükemmel SPR kontrolü olan (yani: kritik yol üzerinde kontrol damperlerinin %100 aç ı k oldu ğ u) VAV sistemler veya sabit kanal elemanlar ı olan (sabit k-de ğ erli) CAV sis- temlerinde fan süratinin azalt ı lmas ı girer. Örne ğ in: gece %20 (r = 0.2) ak ı ş oran ı yla çal ı ş an bir CAV sistemi SFP yi (Özgül Fan Gücü) SFP maksimum yükün %19’una dü- ş ürecektir. Büyüklükleri <15kW olan AC fanlar VFD’lerindeki yüksek kay ı plar nede- niyle bas ı nç kontrol projelerine bak ı lmaks ı n bu kategoriye girmezler. Norveç endüstrisi ve Ar-Ge ortaklar ı ndan bir uzman grubu iyi çal ı ş an ve ekonomik olarak fayda sa ğ layan DCV için tan ı mlanm ı ş ba ş ar ı kriterlerine (Mysen ve arkada ş lar ı 2010) da- yanan yeni ş artlar ı önermi ş lerdir. Bu yeni ş art- lardan baz ı lar ı : • Maksimum hava ak ı ş ı nda normal olarak Özgül Fan Gücü (Specific Fan Power-SFP) gerekir ve kontrol edilir. Ancak bir DCV sis- temi esas olarak boyutland ı rma için de ğ i ş im faktörüne ve taban havaland ı rma seviyesi- ne da ğ l ı olarak maksimum hava ak ı ş ı n ı n %30 ve 80’i aras ı nda hava ak ı ş ı sa ğ laya- cakt ı r. Tasar ı m seviyesinde, sistemin SFP’si aras ı nda sadece küçük farkl ı l ı klar vard ı r, ancak dü ş ük hava ak ı ş oranlar ı nda kontrol stratejisine ba ğ l ı olarak büyük farkl ı l ı klar olacakt ı r ( Ş ekil 4 ). Enerji tasarrufu sa ğ - layan bir kontrol stratejisi için iki çal ı ş ma senaryosunda maksimum SFP de ğ erini is- temek önemlidir; maksimum hava ak ı ş ı ve azalt ı lm ı ş hava ak ı ş ı . • Bir DCV sisteminin tak ı lmas ı , genel olarak içinde bina yönetim sistemi, havaland ı rma sistemi ve elektrik donan ı m ı olan birkaç sözle ş meyi de içerir. Sistemin i ş lemesinin genel sorumlu ğ u sözle ş mede aç ı k olarak belirtilmeli ve koyulmal ı d ı r. • Uygun ş artname, teslimat dokümanlar ı ve DCV sistemlerine uygun bir mutabakat ra- poru kullan ı lmal ı d ı r. • Elemanlar: sensör gibi uygun ş ekilde çal ı - ş an ve öngörülen çal ı ş ma ömürleri içinde kabul edilebilir bir ölçme belirleyememe s ı n ı r ı olanlar, örne ğ in: - CO 2 -sensörleri +/-50 ppm - S ı cakl ı k sensörleri +/-0.5°C • Sensörlerin baz ı lar ı yerinden kontrol edil- melidir. • Sensörlerin uygun konumlar ı olmal ı d ı r (iç duvar, kap ı lara veya hava alma yerlerine yak ı n olmama gibi). • Herhangi bir odadaki hava ak ı ş de ğ i ş imi fandaki toplam hava ak ı ş ı nda hemen he- men ayn ı de ğ i ş ikli ğ i vermelidir. • Fan ı n enerji kullan ı m ı , VAV damperleri po- zisyonlar ı , oda seviyesinde hava ak ı ş oran- lar ı vb gibi kritik de ğ erler kay ı t ve kontrol edilmelidir. • Boyutland ı rma için maksimum de ğ i ş im faktörleri ve enerji hesaplamalar ı için kabul Ş ekil 4. Zay ı f, Normal, İ yi ve İ deal DCV sistemleri için hava ak ı ş oran ı ve SFP (Özgül Fan Gücü) aras ı ndaki e ş de ğ i ş me oranlar ı diyagram ı (Schild ve Mysen 2009). 0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1 r, Maksimum akış oranının bölümü Maksimum SFP'nin bölümü Zayıf Normal İyi İdeal r 2 Ş ekil 3. De ğ i ş ken Besleme Havas ı da ğ ı t ı c ı s ı DCV (Variable Supply Air Diffuser VSAD-DCV) prensibi. Sinyal kablolar ı / internet/bus