Tesisat Dergisi 190. Sayı (Ekim 2011)

GÖRÜNÜM 16 Tesisat Dergisi Say ı 190 - Ekim 2011 Hiç bir i ş yerinde yang ı n korumal ı giyim elbisesi yoktur. Hiç bir i ş yeri veya otelde yang ı n alarm tatbikat ı yap ı lmaz. Buna kar ş ı n yönetmelik çer- çevesinde proje üzerinde yang ı n önlemleri kont- rol edilir. Fakat uygulamada çal ı ş ı yor mu? diye bak ı lmaz. Soruna bu yönleri ile bakmak gerekir. “ Celal OKUTAN Ye ş il onun getirdi ğ i günümüz ye ş il bina say ı s ı na eri ş mi ş bulunmaktad ı r. Bu durum çok ş a ş ı rt ı c ı ve gurur vericidir. Al ı nan bütün önlemlerde Ar-Ge insan etkisi, mühendislik ba ş ar ı s ı görülür. Öncelikle enerji verimlili ğ i artm ı ş t ı r. Ayr ı ca koje- nerasyon, geri kazanma gibi yöntemler uygulan- m ı ş t ı r. Bununla da kalmay ı p yenilenebilir enerji uygulamalar ı na geçilmi ş tir. Rüzgar, su, güne ş ve nükleer enerji uygulamalar ı ile toprak, su, hava, heat-pump sistemleri ele al ı nm ı ş t ı r. Art ı k kimse maksimum ı s ı l yüke göre seçim yapmamakta, tercihlerine göre alternatiflere yönelmektedir. Görüldü ğ ü üzere enerjinin kayna ğ ı do ğ ada mevcuttur. Özellikle tükenmez enerji ve onlar ı n geri dönü ş ümü bizlere büyük imkanlar sa ğ la- maktad ı r. Bu anlamda “ye ş il” ile simgelenen hedeflerin manas ı n ı biz mühendislerin çok iyi bilmesi ve bunu amaç edinmesi gerekir. Ye ş il bina, sürdürülebilir enerji, s ı f ı r enerji, yeni- lebilir enerji, gibi tan ı mlar ı n hemen hemen hepsi yap ı larda enerji tasarrufu amaçl ı d ı r. Ayr ı ca bugün tüm bina bir enerji üretimmerkezi haline gelmi ş - tir. Dolay ı s ı yla yap ı larda enerji amaçl ı ye ş il in ş aat malzemeleri kullan ı l ı r. Yap ı malzemeleri art ı k çok i ş levli, çevresel yap ı elemanlar ı n ı içermektedir. Ayr ı ca yap ı lar; enerji tasarrufu amaçl ı her türlü yakla ş ı m ı kapsamaktad ı r. Bu nedenle ye ş il çevre içeri ğ inde ye ş il kurumlar olu ş mu ş bunun yan ı s ı ra ye ş il bina yap ı s ı n ı n tesis ve i ş letmesinde önce mimarl ı k, in ş aat mühendisli ğ i rol alm ı ş , zamanla yeni teknolojiler kapsam ı nda elektronik, bilgisayar, otomasyon ve ı s ı mühendisli ğ i devreye girmi ş tir. Bunda hedef binalarda enerji kavram ı olup, tüm mühendislik dallar ı n ı n hizmetlerini içermektedir. Ayr ı ca tüm mühendislik hizmet- lerinde yap ı ya has enerji tasarrufu yakla ş ı m ı görülür. Birkaç y ı l öncesine kadar sadece enerji üretim kaynaklar ı nda görülen bu yakla ş ı m kazan so ğ utma gruplar ı , pompa gibi cihazlar ı a ş arak bütün yap ı elemanlar ı na kadar yay ı lm ı ş t ı r. Zaman zaman yap ı da enerji tasarrufuna dönük yakla ş ı mlar ı n bugün neden bu kadar geni ş bir alana yay ı ld ı ğ ı ve detaylara inildi ğ i sorulur. Bunun nedeni savurganl ı kt ı r. Eskiden ülke endüstrileri fazla enerji tüketimi ile ö ğ ünürdü. Nitekimsanayide 1970’lerin petrol krizine kadar bu böyle sürmü ş tür. Ancak geçen k ı rk y ı l içinde durumçok de ğ i ş mi ş ge- li ş en ülkelerin tümenerji ihtiyac ı 1970’lerin üretim ve tüketimmiktarlar ı n ı n alt ı na dü ş mü ş tür. Öyle ki ileri ülkeler konfor ve lüksten hiç bir taviz vermeden bugünkü düzeyde sa ğ lad ı ğ ı enerji tasarrufuna ve Yang ı n nular ı nda gençlerin ve çocuklar ı n bilgi sahibi olmalar ı gerekir. Amerika’da yerel yönetimlere ba ğ l ı her yerle ş im bölgesinde yang ı n komitesi ve birimleri mevcuttur. Bu birimler yasalara uygun mahalli “kod”lar ı üretir. Mahalli Komiteler seçimle belirlenip tamamen özverili bir hizmet vermek suretiyle çal ı ş ı rlar. Komitede her türlü meslekten üye bulunur. Bunlar içinde alarm halinde yang ı n söndürmeye ko ş anlar yan ı s ı ra okullarda özel ders verip yang ı n önlemlerini halka anlatanlar da mevcuttur. Bu nedenle bir Amerikal ı yang ı n halinde d ı ş ar ı ya sürünerek gitmeyi bildi ğ i gibi çocuklar ı bir hal ı ya sararak duman zehirlenmesinden kurtarmay ı bilir. Hepimiz yang ı n söndürme tüplerini biliriz. Fakat kimse nas ı l kullan ı l ı r denememi ş , tüpleri s ı k s ı k kontrol etmemi ş tir. Hiç bir i ş yerinde yang ı n korumal ı giyim elbisesi yoktur. Hiç bir i ş yeri veya otelde yang ı n alarm tatbikat ı yap ı lmaz. Buna kar ş ı n yönetmelik çerçevesinde proje üzerinde yang ı n önlemleri kontrol edilir. Fakat uygulamada çal ı ş ı yor mu? diye bak ı lmaz. Soruna bu yönleri ile bakmak gerekir. Öncelikle proje ve uygulamada yang ı n önlemleri al ı nm ı ş m ı ? Tatbikat nas ı l? İş letmede gere ğ i yap ı lm ı ş m ı ? Belirli yetkililerin özellikle itfaiye te ş kilat ı n ı n bu hususta uzman olmas ı gerekmektedir. Aksi Yang ı n ı n ne tür bir afet oldu ğ unu çocuklar ı m ı za ö ğ retme zaman ı geçmektedir. İ lkokuldan itibaren onlara yang ı n, sel, deprem gibi afetlerde neler yap ı lmas ı gerekti ğ i ö ğ retilmelidir. Bu amaçla Yang ı n nedir? Nas ı l olu ş ur? Sonuçlar ı nelerdir? Buna kar ş ı n ne gibi önlemler al ı nmal ı d ı r? Ko-