Tesisat Dergisi 190. Sayı (Ekim 2011)

96 Tesisat Dergisi Sayı 190 - Ekim 2011 MAKALE Vaka Bazında Soğutucuların Dikkate Alınması Benzer şekilde klasik soğutucuların alternatif doğal ürünlerle değiştirilip değiştirilmeme- si de vaka bazında her zaman hedefe bağlı bir olgudur. Şüphesiz küresel ısınmaya katkı yapması potansiyeli, açık olarak CO 2 ’den daha fazla olan hidroflorokarbonlardan uzak durmak ozon tabakasının hatalı taşınma ve soğutucu ünitelerdeki sızıntılarla gelecek tehlikeleri mi- nimize edeceğinden, her durumda iyi bir uy- gulama olacaktır. Ancak, klasik soğutucuların tüm olarak ortadan kaldırılması da tek olarak her bir vaka için uygun değildir. Amonyak ve CO 2 gibi doğal soğutucuların bugün hala ve- rimli olarak birçok tesiste geniş çapta kullanıl- malarına rağmen, tersine çevrilebilir sistem- lerde her durumda kullanılamazlar. Gerçekten, aynı zamanda ısı pompası çalışmasını da des- tekleyen tersine çevrilebilir çillerler kolaylıkla doğal soğutucu kullanmak üzere üretilemezler veya eşdeğer verimle çalışamazlar. Eğer so- ğutucular doğru olarak taşınırsa ve soğutma çevrimlerinde minimum derecede kullanılır- larsa (ki bu imalatçıların sorumluluğundadır) her durum için prensip olarak klasik soğutu- cuların kullanılması olumsuz olarak değerlen- dirilemez. Örneğin, eğer bir tersine çalışabilir çiller CO 2 emisyonlarının önlenmesine katkıda bulunuyorsa, bu çiller aynı zamanda iklim ko- runmasına daha az yönlü ve daha az verimli doğal soğutucuyla çalışan bir tesisten daha fazla katkı sağlayacaktır. İlave olarak, klorine hidrokarbonların ve hidrof- lorokarbonların- ozon tabakasın inceltmedeki büyük potansiyellerine rağmen- sera etkisinin birinci nedeni değildir. Atmosferde bulunan en önemli sera gazları konuya ilgilerine bakılarak; su buharı CO 2 , CH 4 yani doğal gazın asıl elemanı olan metandır. N 2 O, ve O 3 (ozon) sadece klorine hidrokarbon ve hidroflorokarbon bileşiklerinden gelir. Bu neden- le, yaklaşımlar aynı zamanda metan gazı yani doğal gazı da minimize edecek şekilde olmalıdır. Doğal gazın yanmasıyla ortaya çıkan CO 2 ’ye ila- ve olarak aşağıdaki iki proses de çevresel ısın- maya katkı sağlayacaktır: fosil enerji ortamın taşınması ve depolanması için gereken yakıt tüketimi ve bunun yanında boru hatlarındaki sızıntı kayıpları. 1990 yıllarında yapılan ölçüm- ler, örnek olarak, Rusya’nın uzun mesafeli gaz boru hatlarının toplam nakledilen miktarın %1’i kadar sızıntı ürettiklerini ortaya çıkardı [3]. Bu durum boru hatlarıyla kaplı binlerce kilometre için önemli gözükmeyebilir, ancak doğal gazın ana elementi olan metanın CO 2 ’nin 24 kat daha fazla küresel ısıtma potansiyeli olduğu da dik- katlerden kaçmamalıdır. Bu bağlamda, aşağıdaki soruyu gündeme ge- tirmek oldukça mantıki gözükmektedir: tersine çevrilebilir Çillerlerde, biri, ozon tabakasını po- tansiyel olarak tahrip edebilecek bir soğutucu- nun ortadan kaldırılmasına öncelik vermeli mi yada bu maddelerin ilave enerji verimlilikleri daha iyi hale getirilmeli mi? Geçerli olan kural- lar bütünü bugüne kadar bu konuya bir destek getiremedi ve bu kurallar en iyi olacak şekil- de adapte edilmelidir. Buna rağmen endüstri iklimle dost soğutucular geliştirmek ve bunun yanında maksimum verim de teklif etmek için çalışmaktadır. AB yönetmeliklerine ilave ola- rak, tek olarak her bir şirketin sorumluluğu ve özellikle yatırımcıların istekleri, iklimin korun- ması bakımından bu ve ilerideki yenilikler için itici bir güç olacaktır. Kaynaklar [1] “Energie in Deutschland“ – Trends und Hin- tergründe zur Energieversorgung in Deutschland; Ni- san 2009; Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie. [2] Lot 6: Air-conditioning and ventilation systems-Klima ve havalandırma sistemleri, Taslak rapor görevi 1; 2.5.2011; Van Hols- teijn ve Kemna, Enerji merkezi ve süreçler, Bina Araştırma Kuruluşu. [3] “Treibhausgasemissionen des russischen Erdgas- Exportpipeline-Systems“; Feb- ruar 2005; Wuppertal Institut für Klima, Umwelt und Energie in colla - boration with the Max-Planck-Institut für Chemie, in Mainz, Almanya Rehva Journal/October 2011 Şekil 3. Aynı anda hem ısıtma hem soğutma yapan bir çiller ve ısı pompası kombinasyonu Şekil 4. Bir klima santralinin ömür süreci maliyeti (Kaynak: Eurovent)