■ lstanbul'da Atıksu Arıtma Tesislerinden Kaynaklanan Arıtma Çamurlarının Yönetimi Atıksu arıtma tesislerinde askıda ve çözünmüş halde bulunan katı maddeler, çeşitli fiziksel, kimyasal ve biyolojik yöntemlerle çamur formuna dönüştürülerek atıksudan uzaklaştırılırlar. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü'nce (İSKİ) işletilmekte olan evsel atıksu arıtma tesislerinde 2010 yılında oluşan günlük çamur miktarı, 305 ton civarındadır. Planlanan atıksu arıtma tesislerinin inşaatlarının tamamlanarak işletmeye alınması durumunda ise gelecekte oluşacak atık çamur miktarı yaklaşık olarak günlük 1.000 ton olacaktır. Atıksu çamurlarının bertaraftı ve nakli, atıksu arıtma tesislerindeki en yüksek işletme giderlerinden biridir. Bu nedenle çamur miktarının azaltılması, atıksu arıtma tesislerinin işletme masraflarının azaltılmasında önemli bir faktördür. Bu araştırma, İSKİ tarafından işletilmekte olan Ataköy İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisin de ortaya çıkan arıtma çamurlarının arıtılması anlatılmaktadır. Giriş İstanbul dünyanın en eski ve önemli şehirlerinden birisidir. Asya ve Avrupa kıtasının birleştiği ve İstanbul Boğazı'nın iki yakasında kurulmuş tarihi, ticari ve kültürel bakımdan Türkiye'nin en büyük şehridir. İstanbul tarihin her döneminde stratejik öneme sahip bir yerleşim merkezi olmuş ve su problemi hep ön planda yer almıştır. Özellikle son 30 yılda, hızlı sanayileşme ve yoğun göçten dolayı oluşan düzensiz kentleşme ve alt yapı eksikliği İstanbul'da mevcut olan sorunları daha da karmaşık hale gelmesine sebep olmuştur. Hızlı nüfus artışından doğan atıksu arıtma ihtiyacının en yoğun yaşandığı İstanbul'da, kullanılabilir deniz ve yaşanabilir çevre sağlamak amacıyla sürekli yeni atıksu arıtma tesisleri inşa edilmesi veya mevcut ön arıtma tesislerinin biyolojik arıtmaya çevrilmesi gerekmektedir. İstanbul genelinde her gün yaklaşık olarak 2 milyon m3 su tüketilmektedir. Kullanımdan sonra oluşan atık suların çevre ve halk sağlığına zarar vermeyecek şekilde arıtılması çok önemli bir husustur. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) sorumluluğunda işletilmekte olan 32 adet evsel atıksu arıtma tesisi mevcuttur. İnşası devam eden veya planlanan tesislerin inşasının bitmesiyle gelecekte bu sayı daha da artacaktır. Mev132 Tesisat Dergisi Sayı 184- Nisan 2011 cut atıksu arıtma tesislerinde, şehir genelinde oluşan atık suların yaklaşık olarak %84'ünü fiziksel veya biyolojik olarak arıtılabilmektedir. İstanbul'da mevcut tesislerin 9 tanesi ön arıtma tesisi olup, kalan 23 tesis biyolojik veya ileri biyolojik atıksu arıtma tesisleridir. Bu tesisler de arıtılan atıksu miktarının %60'nı ön arıtmadan, %39'u ileri biyolojik arıtmadan ve %1'ise biyolojik arıtmadan geçmektedir. İstanbul'da Biyolojik Arıtma ve Çamur Sorunu Avrupa Birliği'ne giriş sürecinde değişen çevre politikaları ve sıkılaşan deşarj limitlerinin sağlanabilmesi için atıksu arıtma tesislerinin ileri seviyelerde biyolojik veya kimyasal arıtma yapması gereklidir. Biyolojik veya kimyasal atıksu arıtma sonucu sistemde arıtma çamuru oluşur. Söz konusu atıksu arıtma tesislerinde oluşacak atık çamur miktarı uygulanacak arıtma süreçlerine, atık suyun kirlilik konsantrasyonlarına ve uygulanacak çamur işleme yöntemine bağlı olarak değişmektedir. Gelecek yıllarda İstanbul'da biyolojik atıksu arıtma tesis sayısı artışına paralel olarak, büyük miktarlarda atıksu çamuru oluşacağı beklenmektedir. Bu oluşan arıtma çamurunun arıtılması ve uzaklaştırılması, özellikle su kaynağı havzalarında çevresel açıdan en hassas biçimde yürütülmelidir. Etkin uzaklaştırılma stratejileri yürürlüğe konmalıdır [l]. Ahmet DEMİR İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Gıyasettin GUNEŞ İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Hayriye Ebru ABAMOR İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi □ Ön Arıtma Kapasitesi ■ Biyolojik Arıtma Kapasilesi □ İleri Biyolojik Arıtma Kapasitesi Şareıtkmila1d.aMkieovrcauntıatıksu arıtma tesislerinin Arıtma tesislerinde, arıtılmış suyun kalitesi kadar önemli olan bir diğer konu da oluşan arıtma çamurlarının çevreye zarar vermeden ekonomik bir şekilde bertarafıdır. Arıtma çamurlarının stabilizesi, hacminin azaltılması, nakliyesi ve depolanması ile ilgili gereksinimler artan nüfus, kısıtlı depolama alanları ve artan kirlilik yüklerinden dolayı günden güne zorlaşmaktadır [2]. Bu durum arıtma çamurlarının yönetimi veya daha faydalı kullanımları konusunda yeni çözüm önerilerini veya farklı uygulama yöntemlerini gündeme getirmiştir. Çamur arıtma sistemleri, çamur kaynağı, prosesin tipi ve işletme metoduna göre değişiklik gösterir. İSKİ tarafından planlanan atıksu arıtma tesislerinin inşasının tamamlanmasından sonra, tahmini atıksu kuru çamur üretim miktarı 1.000 ton/ gün olacağı belirtilmiştir. Bu miktar 456.250 ton/yıl'a eşdeğerdir. İstanbul'da bulunan mev-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=