(/) (/) o o (/) LU (/) o a a : . :: . : :::> (/) MAKALE Şeker Fabrikası Atıksularından Biyogaz Üretimi Türkiye, şeker pancarından şeker imal eden dünyanın dördüncü, Avrupa'nın üçüncü ve Ortadoğu'nun ise en büyük üreticisi konumundadır. Şeker fabrikaları, üretim prosesinden kaynaklı, yüksek derecede organik içeriğe sahip bir atıksu oluşturmaktadır. Bu özelliğinden dolayı şeker endüstr i si atıksuları önemli bir biyogaz üretim potansiyeli barındırmaktadır. Şeker fabrikaları senede, bulunduğu yerel şartlara bağlı olarak, 3-4 ay süren kampanyalar boyunca çalışmakta ve tesis kampanya bitiminde duruş ve bakıma geçmektedir. Bu nedenle, her kampanya döneminde arıtma tesisinin kısa sürede tekrar devreye alınması çok büyük önem taşımaktadır. Şekerendüstrisinden kaynaklanan atıksuların özellikleri, hangi arıtma kademelerinden geçirilerek arıtıldığı, bağlı bulunduğu deşarj parametreleri ve bu endüstriden kaynaklanan atıksuların biyogaz potansiyeli detaylandırılmıştır. 1. Türkiye'de ve Dünyada Şeker Fabrikalarının Yeri ve Önemi Şeker fabrikaları, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk sanayi işletmelerindendir. İlk şeker fabrikasının temelleri 1925 yılında atılmıştır. Bugün Türkiye, pancar şekeri üreten ülkeler arasında önemli bir konumda bulunan Türkiye, ISO'nun rakamlarına göre; 2009/10 dönemi pancar şekeri üretiminde; dünyada 5. (ABD, Çin, ABD, Rusya'nın ardından), Avrupa'da (AB ve Rusya'nın ardından) 3. sırada yer almakta, Ortadoğu'nun ise en büyük üreticisi konumundadır. Türkiye'de Türkiye Şeker Fabrikaları'na bağlı işletmelerle özel sektör tarafından işletilen toplam 33 adet şekerfabrikası bulunmaktadır ve bu fabrikalarda şeker pancarından senede yaklaşık 3,1 milyon ton şeker üretimi gerçekleştirilmektedir. Şeker üretimi kampanyalar süresince gerçekleştirilmekte olup, coğrafi Tablo 1. Çok Kirli Sular Analiz Değerleri Parametre Birim Değerler Debi ml/g 6.600 KOi mg/ 7.600 B015 mg/1 4.680 Tablo 2. Kondens Suyu Analiz Değerleri Parametre Birim Değerler Debi mJ/g 2.400 KOi mg/ 500 B015 mg/1 200 128 Tesisat Dergisi Sayı 184- Nisan 2011 olarak kampanya süresi değişiklik göstermektedir. Türkiye genelindeki fabrikaların ortalama kampanya süresi 90 gün olmakla birlikte aşağıda detayları verilen tesisteki kampanya süresi 120 gündür(l). 2. Şeker Fabrikasından Kaynaklanan Atıksularının Genel Özellikleri Atıksu arıtma tesisinin tasarımına esas atıksu kaynağı şeker pancarının yıkanması ve işlenmesi sırasında ortaya çıkan atıksularla birlikte, işletmeden kaynaklanan diğer proses atıksuları ve kondense sularıdır. Temelde bu atıklar iki kısma ayrılırlar: Az kirli sular, bunlar fabrikadaki filtre yıkamalarından ve üretimin Şekil 1. Şeker üretim prosesinin genel akış şeması[2]. Evren DİNDİREN DÖNMEZ ARTAŞ Endüstriyel Tesisler Taah. ve Tic. A.Ş. çeşitli kademeler i nden kaynaklanan kondense sular. Çok kirli atıksular ise pancarın yıkanması sırasında oluşan çamurlu suların susuzlaştırılması sırasında oluşan filtrattan ve üretimin diğer noktalarından kaynaklanır. 3. Deşarj Standartları Şeker endüstrisi atıksuları 31.12.2004 tarihli Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY) (Resmi Gazete Sayısı: 25687) Tablo 5.1 l'e göre alıcı ortama deşarj edilmektedir. 4. Arıtma Metodları Şeker prosesinde kireç kullanıldığından atıksuyla birlikte yüksek miktarda kireç taşınmaktadır. Atıksu arıtma tesisinin tasarımında CaC03 çökme riski dikkate alınmalı, üniteler
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=