ması arka plan havalandırmasından biraz daha güçlüdür. Yüksek düzeyde kirleticilerin miktarını düşürmenin yanında fazla ısının ortamdan atılmasını da sağlar. Yaz aylarında termal konforun oluşumunu kolaylaştırır. Tüm bina havalandırması için tavsiye edilen miktar lOIVsn kişi olarak verilmiştir (CİBSE Guide Ave Approved Document F'de). Bu miktar havalandırma miktarı ile sağlık arasındaki korelasyon göz önüne alınarak belirlenmiştir. Doğal havalandırmalı binalar sabit havalandırma değeri sağlamayacağı için eşit değerde hava kalitesin in sağlandığı gösterilmelidir. Bunu göstermek için, doğal havalandırma ile sağlanan iç hava kalitesinin, lOIVsn kişi sabit havalandırma ile sağlanan iç hava kalitesi ile aynı olduğu gösterilmelidir. Bu hesap ve ölçüm yapılırken binanın dolu olduğu zamanlar göz önünde bulundurulmalıdır. Benzer bir hesap doğal havalandırmanın bir benzeri olan değişken havalandırma için de yapılabilir. İki durumda da dış C0 2 konsantrasyonu için sınır değerleri ve binanın doluluk oranı eşit alınmalıdır.Doğal havalandırma ileelde edilen C02 oranı.mekanik havalandırma ile elde edilenden yüksek olmadığı sürece doğal yöntem seçilir. Ayrıca doğal havalandırmada elde edilen maximum konsantrasyon da maksimum eşit değerini geçmemelidir. İç hava kalitesini (IAQ) aracı, bu hesaplamaların nasıl yapılacağını göstermek üzere ekte yer almaktadır. Şekil 1' de gösterilmiştir. 1.1.1. Havalandırma Kontrolü Bir sisteme doğal havalandırma uygulanacaksa , sistemin belirli bir aralıkta olmak şartıyla, düzeyi kontrol edilebilir bir havalandırmaya imkan vermesi gerekir. Bu aralık saatte 0,5 (Air Change per Hour) ile 5 kere arası değişebilir. Ayrıca bina boş olduğunda havalandırmanın tamamen kapatılabilmesi mümkün olmalıdır. Özellikle kişiler hava kirli liği için birincil neden ise bina boş iken havalandırma yapılmayabilir. Gerekli havalandırma miktarını karşılamanın yanı sıra, özellikle kış aylarında, cereyan nedeniyle oluşabilecek konforsuzlukları önlemek üzere tasarlanmalıdır. Özellikle ofislerde bu durumu önlemek için hava giriş menfezleri yukarıda döşemeden 1,7m yüksekte bulunmalı. 1.2. Yaz aylarında Aşırı ısınmanın Kontrolü: Yaz aylarında oluşan aşırı sıcaklık, doğal havalandırmanın yapılabilirliğini etkileyen en önemli unsurdur. Doğal havalandırmanın soğutma potansiyeli hakim mevsim şartlarına ve bina içindeki insanların termal konfor koşul beklentisine bağlı olarak değişir. Tahmini olarak, doğal havalandırma sistemleri, 30-40 W/m2 değerine kadar olan ısı yüklerini karşılayabilir. İklim değişikliği belirgin düzeylere ulaşırsa bu tahmini değer aşağı çekilmelidir. Kişilerin iklim değişikliğine adaptasyonu bu değerin değişmemesini sağlayabilir. Genellikle kabul edilebilir yaz koşullarına ulaşmak için, tasarımda ve işletmede üç ana unsur göz önüne alınır: a. Güneş ışını kontrolü iyi yapıla rak iç mahallere aşırı güneş ısı kazancı engellenir. b. İç kazançlar makul düzeylere çekilmelidir. (insan, cihazlar, aydınlatma) c. Yaz aylarında en sıcak zamanlarda iç hava sıcaklığı 25°C'yi aşabilir. Fakat iyi dizayn edilmiş bir binada, geliştiri l miş hava hareketi ve soğutucu ortalama radyan! sıcaklıklar yardımı ile bu durum tolere edilebilir düzeye gelir. 1.2.1. Güneş ışını kontrolü: Önümüzdeki CIBSE TM37: Gel iştirilmiş solar kontrol dizaynı, solar kontrol peıiormansı hakkında ayrıntılı bilgi ve yönlendirme içerecektir. Aşırı ısınmayı belirli bir düzeye indirgemek için bazı önlemler alınabili r Bunlar: • Pencere boyutu ve yönü: Bu faktör binanın genel organizasyonu ile ilgilidir. Pencerelerin çevre binalar tarafından gölgelenmesi ya da binanın diğer bölümleri tarafından gölgelenmesi solar kazancı azaltabilir. • Boyama, film ve kaplamalar (Pencereler için) Cam teknolojisinde yeni gelişmeler sonucu, görüşü etkilemeyen fakat sadece belirli dalga boyundaki ışınları geçirebilen özel kaplamalar ile solar kazanç azaltılmıştır. • Jaluziler: İçeride, ara düzlemde ya da dışarıda yer alabilir. • Çıkıntılar, Yan kanatlar, panjurlar: Bu tip solar kontroller yön bağımlıdır ve her cephede farklı kontrol tipleri gerektirebilir. Ayrıca bina estetiğini de oldukça etkiler. Bu farklı sistemlerin peıiormansı (tek tek ya da birlikte) efektif toplam solar enerji iletimi ya da efektif g- değeri ile sayıya dökülebilir. Bu değer, en sıcak zamanda pencere ve gölgeleme elemanından geçen toplam solar ısı kazancının, aynı koşullardaki bir açıklıktan geçen solar kazanca bölümü ile hesaplanır. Küresel ısı nmanın muhtemel etkilerine ek olarak, diğer etkiler de yüksek iç sıcaklıklara yol açabilir. Bu etkiler de doğal havalandırma tasarlanırken göz önünde bulundurulmalıdır. En önemli etki, kentlerin büyüyüp iki kentin birleşmesi ile oluşun ısı odası etkisidir. Bu durum özellikle gece sıcaklıklarını yükseltir. Bunun sonucu olarak gece havalandırması ile binanın ön soğutulması zorlaşacaktır. lsı odası etkisi ile ilgili ayrıntılı bilgi CIBSE Guide A'de veri lmiştir. 1.2.2. iç yüklerin kontrolu: Üç önemli yük vardır. a. İnsanlardan gelen yük b. Aydınlatma yükü c. Cihazlardan gelen yükler. 1.2.3. Konfor Beklentileri Aşırı ısınma değerlendirilirken önemli olan durum, kabul edilebilir ısıl konfor koşullarının belirlenmesidir. lsıl konfor; psikoloji ve kültürün bir birleşimi ile farklılık gösterir. Kabul konfor koşulları iç mahalde yapılan aktiviteye, kişilerin kıytafetlerine, sıcaklıklara, hava hızlarına ve neme bağlı olarak değişiklik gösterir. Doğal havalandırmalı binalarda, normal havalandırma yapılan binalara nazaran daha değişken hava sıcaklığı elde edilir. Fakat bu durum, daha az konfor elde edildiği anlamına da gelmez. Yaz aylarında hava hareketi, büyük açıklıklar yardımıyla artırılarak konfor algısında değişiklikler yapılabilir. Fakat bu uygulama yapılırken oluşacak aşırı cereyan engellenmelidir. Şekil 2'de görüldüğü üzere 0.25 mis hava akışı, kuru termometre sıcaklığında lK'lik düşüş sağlamaktadır. Bu hava hızları Tesisat Dergisi Sayı 183 - Mart 2011 157
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=