Tesisat Dergisi 182. Sayı (Şubat 2011)

GÜNCEL 22 Tesisat Dergisi Say ı 182 - Ş ubat 2011 2011 Y ı l ı na Girerken Makina İ malat Sanayii TÜ İ K, 2010 y ı l ı na ait imalat rakam- lar ı n ı 08 Ş ubat 2011 tarihinde ya- y ı nlam ı ş t ı r. Yay ı nlanan bilgilere göre makina imalat sanayii y ı l ı n 3. ve 4. çeyre ğ inde gösterdi ğ i daha h ı zl ı büyüme ile y ı l ı n toplam ı nda %32,9 luk bir imalat art ı ş ı sa ğ lam ı ş bulun- maktad ı r. İ malat endeksi bak ı m ı n- dan de ğ erlendirme yap ı ld ı ğ ı nda ise son çeyrekte 130,1’e kadar ç ı kan (2005=100 baz ı nda) endeks y ı l ortalamas ı n ı n 113,5 olmas ı n ı ve 2008, 2009 y ı llar ı ndan daha iyi bir de ğ ere ula ş ı lmas ı n ı sa ğ lam ı ş , en yüksek ol- du ğ u 2007 y ı l ı ndaki 115,6 de ğ erine yakla ş m ı ş t ı r. Son 5 y ı lda gerçekle ş en imalat, ihracat ve ithalat rakamlar ı a ş a ğ ı daki tabloda verilmektedir. Yurt d ı ş ı ve yurt içindeki beklentiler, 2011 y ı l ı n ı n 2010 y ı l ı ndan daha iyi olaca ğ ı yönündedir. Ancak bu iyile ş menin ne ölçüde olaca ğ ı konusunda sa ğ - l ı kl ı bir tahminde bulunmak için biraz erken oldu- ğ u ifade edilmektedir. Buna ra ğ men, son aylarda döviz kurunun rekabet gücüne olumsuz etkisinin nispeten azalmas ı ve bundan sonras ı nda döviz kurunun dü ş memesi halinde 2011 y ı l ı nda imalat ve ihracat ı n her ikisinin de %20’ler düzeyinde artabilece ğ i tahmin edilmektedir. OA İ B verilerine göre Ocak ay ı nda toplam makina ihracat ı %24,7 gibi daha yüksek oranda bir art ı ş göstermi ş tir. 2010 y ı l ı ihracat ı nda Almanya ilk s ı rada yer al ı r- ken, bu ülkeyi İ ran, ABD, Irak ve İ ngiltere izlemek- tedir. Makina ihracat ı nda 741,8 milyon dolar ile önemli pay ı olan in ş aat makinas ı ihracat ı nda ise gene Almanya ilk s ı rada yer almakta, İ ran, Libya, Cezayir ve İ ngiltere bu ülkeyi takip etmektedir. Burada bir hususu da dikkate almak gerekmek- tedir. Büyük ölçekli, markala ş m ı ş makina imalat- ç ı lar ı nda imalat ve ihracat art ı ş ı n ı n ortalaman ı n üzerinde oldu ğ u, tasar ı mlar ı n ı geli ş tiremeyen, yeni modelleri programa alamayan ve mali imkanlar ı s ı n ı rl ı , ço ğ u küçük ölçekli firmalarda s ı k ı nt ı lar ı n devam etti ğ i, hatta kesin say ı l ı bilin- memekle birlikte baz ı makina imalatç ı lar ı n ı n da imalata ara verdikleri gözlenmektedir. TÜ İ K verilerine bakt ı ğ ı m ı z zaman ilginç bir durum ortaya ç ı kmaktad ı r. 2010 y ı l ı nda imalat sanayi- inin genelinde, 12 ayl ı k ortalamalara göre fiyat art ı ş ı %6,02 olmu ş tur. Makina imalat ı sektörün- de ise ortalama fiyatlar artmak yerine -%1,38 azalm ı ş t ı r. Bu arada sektörün en önemli girdisi olan ana metal sanayisinde ise ayn ı dönemde %18’lik bir art ı ş olmu ş tur. Azalmas ı na ra ğ men enflasyon ve i ş çilik maliyetlerindeki art ı ş dikkate al ı nd ı ğ ı nda, girdi fiyatlar ı artarken sat ı ş fiyat ı n ı n az da olsa dü ş mesi, sektörün ya ş ad ı ğ ı s ı k ı nt ı y ı ve rekabet edebilmek için katland ı ğ ı fedakarl ı ğ ı aç ı klamaktad ı r. Büyük ölçekli firmalar, verimlili- ğ i art ı r ı p, çe ş itli giderlerden tasarruf ederek, çok dü ş ük kar marjlar ı ile çal ı ş abilirken, baz ı küçük firmalar ı n yap ı s ı bu yükü kald ı ramad ı ğ ı ndan, be- lirtildi ğ i gibi bu imalat konusundan çekilmelerine neden olmu ş tur. 2009 y ı l ı nda ortalama 1,557 TL olan döviz kurunun 2010 y ı l ı nda 1,509’a ve avronun ise 2,16’dan 2,00’a gerilemesi, pazarda ithal maki- nalar ı n bask ı s ı n ı art ı rm ı ş ve ithalat ı n %24 gibi önemli bir art ı ş sa ğ lamas ı na da neden olmu ş tur. Konuya sadece ithalat ı n artmas ı olarak bak- mamak gerekmektedir. Yerli makina fiyatlar ı n ı n art ı r ı lamamas ı , hatta az da olsa azalmas ı , dö- viz kurundaki olumsuz geli ş melerle önemli ili ş ki içindedir. Tüm bu olumsuzluklar imalatç ı lar ı etki- lerken bünyeleri çok güçlü olmayan küçük ölçekli imalatç ı lar ı daha da fazla zorlam ı ş t ı r. Kom ş u ve yak ı n ülkelerde son dönemde ya ş anan politik s ı k ı nt ı lar devam etti ğ i takdirde bu pazarlara ih- racatta bir miktar azalma olabilecektir. Ancak bu ülkelerde makina pazar ı n ı n nispeten küçük 1990 y ı l ı nda, Sanayi Bakanl ı ğ ı n ı n öncülü ğ ünde, makina imalat sektöründe faaliyet gösteren firmalar taraf ı ndan kurulmu ş bir sektör derne ğ i olan Makina İ malatç ı lar ı Birli ğ i (M İ B) , her ay oldu ğ u gibi Ocak ay ı nda da bir bülten yay ı nlayarak, sektör hakk ı nda genel de ğ erlendirmelerini bildirdi. 2010 y ı l ı de ğ erlendirmeleri ve 2011 y ı l ı na dair öngörülerin payla ş ı ld ı ğ ı bu raporu, sektörümüz aç ı s ı ndan önemli veriler aktard ı ğ ı n ı dü ş ünerek, sizlerle payla ş ı yoruz. olmas ı , kay ı plar ı n s ı n ı rl ı kalmas ı n ı sa ğ layabilecektir. Avrupa ülkelerinde yat ı r ı m e ğ iliminin artaca ğ ı ve makina talebini olumlu etkileyece ğ i beklentisi güçlenmektedir. Son y ı llarda firmala- r ı m ı z ı n yeni ve potansiyel vadeden; Rusya, Polonya, Romanya gibi pa- zarlara daha fazla önem vermeleri, hatta Brezilya, Meksika, Hindistan gibi oldukça uzak ülkelere yönelme- leri gelecek y ı llar için daha iyimser olunmas ı n ı sa ğ lamaktad ı r. Müteahhitlik sektörünün yurt d ı ş ı nda etkinli ğ ini art ı rmas ı , bu kurulu ş lar ı n al- d ı klar ı taahhütlerin gerçekle ş tirilmesinde Türk makinas ı kullan ı m ı n ı art ı rmakta olu ş lar ı makina imalat ı m ı z ı da olumlu etkilemektedir. Kan ı m ı zca in ş aat makinalar ı sektörü önümüzdeki y ı llarda, gerek yurt içinde, gerekse ihracatta çok daha iyi bir konuma gelebilecektir. ABD’ye Makina İ hracat ı nda Gümrük Ver- gisi Uygulamas ı Baz ı üyelerimizin, 31.12.2010 tarihinden önce ABD’ye ihraç ettikleri presler için gümrük vergisi al ı nmaz iken 01.01.2011 tarihinden sonra gön- derilen tezgahlardan %4,4 oran ı nda vergi tahsil edildi ğ ini bildirmeleri üzerine konu ara ş t ı r ı lm ı ş t ı r. Washington Büyük Elçili ğ imiz Ticaret Mü ş avirli ğ i ile temasa geçilmi ş olup, Say ı n Mü ş avirimiz ş u bilgileri aktarm ı ş t ı r: “Amerikan pazar ı na gümrük vergisiz giri ş imkan ı veren Genelle ş tirilmi ş Tercih- ler Sistemi (GTS) program ı n ı n süresi 31.12.2010 tarihinde sona ermi ş tir. Bu nedenle GTS kapsa- m ı nda Türkiye’den ABD’ye ihraç edilen ürünler 01.01.2011 tarihinden itibaren normal gümrük vergisine tabi tutulmaktad ı r. ABD Kongresi’nin program ı n süresini uzat ı p uzatmayaca ğ ı henüz belli de ğ ildir”. Makina ihracat ı çok küçük marjlar ile gerçekle ş tirilmektedir. Bu nedenle %4,4 ihmal edilebilir bir maliyet art ı ş ı olmay ı p, rekabeti de etkileyebilecektir. Bu ülkeye ihracat yapan firma- lar ı n, bu de ğ i ş ikli ğ i dikkate almalar ı , söz konusu anla ş ma süresinin uzat ı lmas ı için de hükümeti- mizin her türlü imkan ı kullanmas ı gerekmektedir. 2006 2007 2008 2009 2010 Th Makina Sat ı ş ı (1) 30.696.861 33.550.824 31.095.182 23.525.692 31.267.400 De ğ i ş im % 13,85 9,30 -7,32 -24,34 32,91 Makina İ malat ı (1) 20.114.150 21.361.227 20.335.588 15.679.000 20.837.400 De ğ i ş im % 13,80 6,20 -4,80 -22,90 32,90 Makina İ hracat ı (2) 5.657.998 7.911.397 9.407.063 7.459.801 8.550.000 De ğ i ş im % 26,43 39,83 18,91 -20,70 14,61 Makina İ thalat ı (2) 16.240.709 20.100.994 20.166.657 15.306.493 18.980.000 De ğ i ş im % 18,00 23,77 0,33 -24,10 24,00 841821, 841829, 8469-8473 hariç 84 grubu