Tesisat Dergisi 182. Sayı (Şubat 2011)

GÖRÜNÜM 17 Tesisat Dergisi Say ı 182 - Ş ubat 2011 Tesisat sektöründe yap ı projeleri tasar ı m uzman ekip ile yap ı lmal ı d ı r. Tasar ı m ı yürüten müellif ko- ordinasyonunda HVAC, plumbing, yang ı n, otomas- yon uzmanlar ı oldu ğ u gibi do ğ algaz, medikal gaz, yüzme havuzu, bahçe sulama, sismik önlemler için yetkili uzmanlar ı n bulunmas ı bu hizmetlerin tek- nik sorumluluk yüklenerek yap ı lmas ı yararl ı d ı r. “ ba ş ka bir güvenilecek kurum olmamas ı ndan kaynaklan ı r. Ayr ı ca bu hususta yeterli bilgiye sahip uzmanlar, üniversite ve meslek odala- r ı nda da bulunmayabilir. Bu anlamda yetki verdi ğ inizde onlar da önlenemez hatalara yol açabilirler. Di ğ er bir husus yönetmeliklerdeki bürokra- sidir. Yap ı lacak i ş lerden çok, i ş i yapanlar ı n niceli ğ i üzerinde detaya inmek yanl ı ş olmak- tad ı r. cuttur. 3. “Kazan kapasitelerinin seçiminde, maksi- mum ı s ı l yükü 2/3, 2/3 bölerek güvenlikli üretici seçin” diyen kontrollar ço ğ unluktad ı r. 4. Yerden ı s ı tmada dö ş eme yüzey s ı cakl ı ğ ı n ı n 40 °C civar ı nda olmas ı n ı tercih edenler bunun sebebini bir tür güvenli ğ e ba ğ larlar. 5. Sirkülasyon pompalar ı %20 emniyetli seçil- mektedir. 6. Bir çok yetkili radyatörlere termostatik vana koydurmamaktad ı r. Bu ve bunlara benzer binlerce çeli ş kili örnekler verilebilir. En basit kalorifer sisteminde kar ş ı la- ş ı lan bu engeller s ı hhi tesisat ve yang ı n proje- leri ile sayfalar dolusu remarklara dönü ş mü ş tür. Özellikle havaland ı rma ve klima projelerine dö- nü ş ümünde durum daha vahimdir. Sizden kanal geçitlerinde ayr ı nt ı l ı detaylar istenir. Bir katta kat plan ı n ı içeren tüm ayr ı nt ı l ı detaylar yapmak zorunda kal ı rs ı n ı z. Kald ı ki bu yetkili mühendis- ler baz ı proje detaylar ı n ı n uzman firmalar tara- f ı ndan yap ı ld ı ğ ı n ı bilmektedir. Ayr ı ca müellifinde bu firmalara tip proje olarak yapt ı rd ı ğ ı bilinen bir gerçektir. Malzeme seçimlerinde de benzer durumla kar- ş ı la ş ı rs ı n ı z. Siz ne kadar en ekonomik ve uzun ömürlü, performans ı yüksek malzeme veya ci- haz seçerseniz seçin, yetkili bir ki ş i bir ç ı rp ı da o malzemeyi d ı ş layabilir, hatta daha ileri giderek sizi suçlayabilir. Öyle ki hiç bir belgesi olmayan garantisi bulunmayan bir cihaz ı milli serveti ko- ruma amaçl ı ‘yerli mal ı ’ diyerek tercih edebilirler. Bu nedenle in ş aat sanayisinde tasar ı m kararlar ı temel noktalarda mü ş avir onay ı ile birlikte al ı n- mal ı bu hususlar proje tasar ı m kararlar ı nda be- lirtilmelidir. Tesisat sektöründe yap ı projeleri tasar ı m uzman ekip ile yap ı lmal ı d ı r. Tasar ı m ı yürüten müellif Tasar ı m Mühendisleri- nin Seçim Yakla ş ı mlar ı - n ı Engelleyen Hususlar 40 Y ı ll ı k Deneyimli Uzmanlar Hizmet sektöründe 40 y ı l deneyimli kimseler, bu ülkede uzman kabul edilir. Hele benim gibi meslekte 50 y ı l ı n ı a ş an ki ş ilere duayen denilir. Kendilerine inan ı lmaz bir sayg ı gösterilir. Bu ki ş iler 60-70 ya ş ı na ula ş m ı ş meslekte ba ş a- r ı l ı olmu ş sayg ı n ki ş ilerdir. Ancak ya ş ı n verdi ğ i yorgunluk, onlar ı ara ş t ı rmadan daha do ğ rusu teknolojiyi takipten uzakla ş t ı r ı r. Bu anlamda bilgileri eskimi ş tir. Bu nedenle çevremizde ba ş ar ı l ı insanlar ı n daha çok 35 – 45 ya ş lar ı nda oldu ğ unu görü- rüz. Daha enerjik daha çal ı ş kan ve bilgili hiz- met erbab ı bunlar aras ı ndan ç ı kmakta, daha ya ş l ı lar ı n yetenekleri gün geçtikçe azalmak- tad ı r. Ekonomist, bankac ı , yönetici ve akade- misyenler içinde bu daha çok görülmekte, yeni yeni mimar ve mühendisler aras ı nda bu fidan- lar boy göstermektedir. Son 10 – 15 y ı l içinde çok ş ey de ğ i ş mi ş tir. Menderes’in “Her mahallede bir milyoner ya- paca ğ ı m” iddias ı Özal ile on kat ço ğ alm ı ş bu- gün ise zenginler milyon dolarlara eri ş mi ş tir. Amerika’da 30 – 35 ya ş lar ı nda CEO’lar ı n ayda 10 – 15 milyon dolar kazanmalar ı na kar ş ı , biz- de akranlar ı m ı z ı n bir – iki daire ile bir milyon TL sahibi olmas ı hiç övünülecek bir düzey sa- y ı lmamal ı d ı r. Tabii bu de ğ i ş imi görüp ş ükret- mekte do ğ ru bir yakla ş ı md ı r. Son 10 y ı l içinde ülkede varl ı kl ı say ı lanlar ı n orta s ı n ı f düzeyine dü ş mesi, yeni zenginlerin h ı zla ço ğ almas ı bu nedenledir. Ancak çal ı ş kanl ı k, genç bilinçli olmak ve bilginli ğ in yan ı s ı ra, siyasi otoriteye yanda ş l ı k da bu geli ş imde etken olmaktad ı r. 1962 y ı l ı nda (ILO) International Labour Office stajyeri olarak Londra’da bulundu ğ um zamanda Oxford Street üzerinde ‘Officer’ isimli kitapç ı dan ald ı ğ ı m “Heating & Furnaces” adl ı kitab ı n ilk sayfas ı ndaki önsözde yazar, “Tesisat Mühendisli- ğ inde bilime dayal ı bir tasar ı mda ço ğ unlukla ‘Es- timating’ yani tahmin, önce gelir” diye yazm ı ş t ı . Bu ifade beni çok etkilemi ş ti. Gerçekten bilgi ve tecrübeye dayal ı tahmin, tasar ı m mühendisli- ğ inde temel kural olmaktad ı r. 56 y ı la eri ş en sek- tördeki mühendislik hizmetimde daima bu kural ile kar ş ı kar ş ı ya kalm ı ş bulunuyorum. Nitekim bu tür tahmini yakla ş ı mlar ı mesle ğ imizin e ğ itim dokümanlar ı olan Ashrae, Recknagel, Reichel gibi kitaplarda da görmekteyiz. Ancak son y ı llarda ta- sar ı mc ı n ı n kendi inisiyatifinde olan seçim ve ka- rarlara i ş vereni temsil eden s ı radan bir mühendis kolayca müdahale etmekte ve etkisi olmaktad ı r. Tasar ı mc ı lar bu anlamda sa ğ lam bir statü seç- mek için haz ı rl ı kl ı olmal ı d ı r. D ı ş ülkelerde yat ı r ı mc ı ad ı na yetkili mühendisler deneyimli mü ş avir düzeyindedir. FIDIC kurallar ı - na ve uluslararas ı standartlara göre hareket eder ve sorumluluk al ı rlar. Ülkemiz bu düzeye eri ş e- memi ş tir. Yetkili mühendislerin, Neden? Niçin? Nas ı l? Suallerine verilecek teknik cevaplar ı n içe- ri ğ i incelenmeden onay makamlar ı kolayca “bu ş ekilde yap” demektedir. Bu yetkililer ayr ı ca bir sorumluluk almazlar. Özellikle projeyi inceleyenler mü ş avir de ğ il ise, bu tür kararlar ı daha rahat ver- mektedir. Bu anlamda bir kaç örnekleme a ş a ğ ı da yaz ı l ı d ı r. 1. “Is ı tmada oda s ı cakl ı ğ ı n ı 18-20 °C yap, 20- 22 °C çok fazlad ı r” denilebilir. 2. “Kazan s ı cakl ı ğ ı 80-60 °C yerine 70-90 °C daha güvenlidir” diyen onay makamlar ı mev-