Tesisat Dergisi 182. Sayı (Şubat 2011)

TEKN İ K B İ LG İ 124 Tesisat Dergisi Say ı 182 - Ş ubat 2011 Standart Glob Vana Dünya üzerinde tesisatlarda en yayg ı n kullan ı lan vana tipi Glob vanad ı r. ( Ş ekil 1 ) Ak ı ş kanlar ı n ak ı ş ı n ı kesmek veya kontrol etmek için geli ş ti- rilmi ş olan bu tip vanalar zaman içinde kullan ı m amaçlar ı do ğ rultusunda teknolojilerinin de geli ş mesine sebep olmu ş tur. Glob (Globe) Vanalarda S ı zd ı rmazl ı k ve Metal Körüklü Glob Vanalar Osman F. Ş AYLIMAN* r ı n ı n leblenmesi, kullan ı m s ı cakl ı ğ ı n ı n uygun olabilece ğ i yerlerde ş ekilde görüldü ğ ü gibi supaba yumu ş ak (PTFE, NBR gibi) bir malzeme tak ı lmas ı ( Ş ekil 2 ) veya supap yüzeylerine elastomer malzemelerle kaplama yap ı lmas ı uygun çözümlerdir. D ı ş s ı zd ı rmazl ı k ise, özellikle tehlikeli ve yan ı c ı ak ı ş kanlarda dünya üzerinde olu ş an çevre kirlili ğ i ve bunun getirdi ğ i kurallar çerçevesinde daha da bir önem kazanm ı ş , üreticileri bu yönde tedbirler almaya zorlam ı ş t ı r. Standart Glob vanalarda d ı ş s ı zd ı rmazl ı k, bir salmastra kutusuna yap ı lan bask ı ve neticesinde bu salmastran ı n mili sarmas ı ile olu ş maktad ı r. Ancak zamanla vanan ı n aç ı l ı p kapanmas ı ile bu salmastra grubunun a ş ı nmas ı na ve bas- k ı n ı n azalmas ı na sebep olmakta ve kaçaklar zaman içinde ço ğ alarak devam etmektedir. Bu durumun iyile ş tirilmesi için bulunan çö- zümlerden biri de d ı ş ortam ile irtibat ı kesmek için salmastra grubuna ek olarak vana miline kaynakla ba ğ lanan metal bir körük ve çan ile s ı zd ı rmazl ı k sa ğ lanmaktad ı r. Ş ekil 2. Ş ekil 1. Konvansiyonel Glob vanalarda ak ı ş kan ı kontrol etmek için vana volan ı n ı n döndürülerek supab ı n site basmas ı ile vana kapat ı lmakta dolay ı s ı yla devre s ı zd ı rmazl ı ğ ı sa ğ lanmaktad ı r. Gövde ile kapak aras ı nda d ı ş s ı zd ı rmazl ı k bir conta ile ve hareket milinden d ı ş ortama s ı zd ı rmazl ı k ise salmastra ringleri ile sa ğ lanmaktad ı r. S ı zd ı rmazl ı k İ yile ş tirici Çözümler Devre (iç s ı zd ı rmazl ı k) s ı zd ı rmazl ı ğ ı n ı n supap ve sit aras ı nda metal metale olmas ı , s ı zd ı rmazl ı k sa ğ layan her iki metalin hem yüzey kaliteleri ile hem de ak ı ş kan kirlili ğ i vb. unsurlardan dolay ı dezavantaj olarak kar ş ı m ı za ç ı kmaktad ı r. Bu problemi en aza indirmek için vana supabla- Vana mili a ş a ğ ı yukar ı hareket etti ğ inden dolay ı ba ğ lanan bu s ı zd ı rmazl ı k eleman ı n ı n esnek olmas ı ve mile kaynakla ba ğ lanmas ı n ı gerektirmektedir. Her türlü ak ı ş kanda, çok de ğ i ş ken ve a ğ ı r i ş letme ş artlar ı nda kulla- n ı labilecek bu körüklerin belli kalitelerde olmas ı gerekir. Vana Körükleri ile İ lgili Baz ı Önemli Ş artlar Bu konuda “Vana ve Fitings İ malatç ı lar ı Standardizasyon Derne ğ i” olan MSS baz ı uygulama standartlar ı geli ş tirmi ş tir. Bu standart (MSS SP117) vanalarda kullan ı - lacak metal körüklerin minimum malzeme kalitesi, imalat usulleri ile birlikte testlerinin standart alt ı na al ı nmas ı konusunda esaslar ı belirlemi ş tir. Vanalarda kullan ı lan körüklerin sertifika ala- bilmesi için, standartta yer alan baz ı önemli ş artlardan örnek verilmesi gerekirse: Kabul edilebilir körük malzemeleri Metal körük ihtiva eden vanalardaki körükler; vana mili ve üst çanla kaynak ba ğ lant ı l ı olarak imal edildi ğ inden, kaynak ba ğ lant ı s ı sonras ı