Tesisat Dergisi 182. Sayı (Şubat 2011)

MAKALE 100 Tesisat Dergisi Say ı 182 - Ş ubat 2011 Tesiste ön çökeltme tank ı ndan al ı nan ham ça- mur, içerisindeki lif, fiber vb. at ı klar ı n al ı nmas ı amac ı yla çamur ı zgara presinden geçtikten ve ön çamur yo ğ unla ş t ı rma tank ı nda yo ğ unla ş t ı - r ı ld ı ktan sonra çürütme tank ı na beslenmek- te olup havas ı z ortamda mezofilik ş arlarda (yakla ş ı k 37 °C s ı cakl ı kta) çürütülmektedir. Çürütülmü ş çamur son yo ğ unla ş t ı r ı c ı tank ı - na beslenmektedir. Üretilen gaz ise çürütücü tank ı n ı ı s ı tma amac ı yla kullanmakta ve gaz depo tank ı nda geçici olarak depolanmakta- d ı r. Depolanamayacak olan fazla biyogaz, gaz me ş alesi taraf ı ndan yak ı lmaktad ı r. Biogazdan elektrik üretilmekte ve tesisin elektrik ihtiyac ı - n ı n bir k ı sm ı buradan kar ş ı lanmaktad ı r. Elde edilen ı s ı enerjisinden k ı ş aylar ı nda tesisteki binalar ı n ı s ı t ı lmas ı sa ğ lanmakta ve tesiste sü- rekli s ı cak su kullan ı lmaktad ı r. Tesiste yakla ş ı k olarak 7.500 m³/gün gaz üretilmekte ve elde edilen elektrik enerjisi yakla ş ı k 11.000 kWh/ gün mertebelerindedir. Ş ekil 1 ’de tesisin ak ı m ş emas ı görülmektedir. Çürütme tank ı ndan gelen çürütülmü ş çamur son çamur yo ğ unla ş t ı rma tank ı nda yakla ş ı k % 4-5 KM’ye yo ğ unla ş t ı r ı ld ı ktan sonra susuzla ş - t ı rma binas ı na pompalanmaktad ı r. Son çamur yo ğ unla ş t ı r ı c ı dan gelen çürütülmü ş çamur ve biyolojik ar ı tman ı n geri devir pompa istasyo- nundan gelen fazla çamur kar ı ş t ı rma tank ı nda birle ş tikten ve iyice kar ı ş t ı r ı ld ı ktan sonra su- suzla ş t ı rma hatt ı na iletilmektedir. Çamur gra- vite yo ğ unla ş t ı r ı c ı ve belt pres arac ı l ı ğ ı ile % 18-20 KM’ye ve iste ğ e ba ğ l ı olarak kireç ila- vesinden sonra % 35 KM’ye yo ğ unla ş t ı r ı lmak- tad ı r. Tesisten ç ı kan çamur miktar ı yakla ş ı k 220 m³/gün olup, çamur depolama sahas ı nda depolanmaktad ı r. Tablo 1 ’de Kayseri at ı ksu ar ı tma tesisinde ilk i ş letme zaman ı ndan bu güne olu ş an çamur verileri verilmi ş tir. 3. Kayseri At ı ksu Ar ı tma Tesisi Ar ı tma Çamuru Bertaraf ı 3.1. K ı sa Vadeli Uygulamalar Kayseri MAAT’de çamur ya ş ı n ı n 25 gün olarak uyguland ı ğ ı uzun havaland ı rma yöntemiyle aerobik çamur stabilizasyonu ve ayr ı ca ön çamurun anaerobik olarak çürütülmesi sonu- cu anaerobik stabilizasyon sa ğ lanmaktad ı r. Tesiste olu ş an biyokat ı , 60.000 m²’si beton alan olmak üzere toplam 60.000 m²’lik alan- da depolanmaktad ı r. Stok alan ı na en fazla bir metre yüksekli ğ inde depolanabilmektedir. Bu alanda bekleyen biyokat ı su muhtevas ı n ı muhafaza etmekte, zamanla sadece yüzeyde yakla ş ı k 10-15 cm’lik bir k ı s ı m kurumaktad ı r. Kuru madde muhtevas ı dü ş ük, organik mad- de muhtevas ı yüksek olan biyokat ı karasinek ve sivrisinek larvalar ı n ı n beslenmesi için uy- gun bir ortam olu ş turdu ğ undan, biyokat ı yaz aylar ı nda sinek - sivrisinek popülasyonunun artmas ı nda etkili olmu ş ve ha ş ere mücadelesi yapma zorunlulu ğ u do ğ mu ş tur. Bu durum ilave i ş letme masraf ı getirmektedir. Tablo 1. Kayseri Merkezi At ı ksu Ar ı tma Tesisi Çamuru Ortalama Verileri Y ı llar Susuzla ş t ı rma Giri ş i Çamur Miktar ı (m³/ay) TKM (Ton/ay) Susuzla ş t ı rma Ç ı k ı ş ı Çamur Miktar ı (Ton/gün) Susuzla ş t ı r ı lm ı ş Çamurda Kat ı Madde %’si 2004*¹ 116.109 1.598 236,2 18,7 2005 125.001 1.631 272,8 20,0 2006 154.171 1.772 317,0 18,6 2007 146.102 1.737 337,8 17,2 2008 163.154 1.954 352,4 18,5 2009 151.872 1.945 341,5 19,0 2010*² 152.967 1.860 314,4 19,7 Ortalama 144.197 1.875 310.3 18,8 *¹ 2004 y ı l ı Ocak ay ı hariç de ğ erlerdir. *² 2010 y ı l ı eylül ay ı dahil de ğ erlerdir. Tablo 2. Çamur Analiz Sonuçlar ı n ı n İ lgili Yönetmelikler ile Kar ş ı la ş t ı r ı lmas ı Analiz Parametreleri / Numune Ar ı tma Çamuru TKKY / Ek – I-B S ı n ı r De ğ erleri*¹ EKAÇTKY / Ek – I-B S ı n ı r De ğ erleri*² 11.05.2005 27.04.2009 Kur ş un (Pb mg/kg F ı r ı n Kuru Madde) 166 192,2 1.200 750 Kadmiyum (Cd mg/kg F ı r ı n Kuru Madde ) 6,3 <2 40 10 Krom ( Cr +3 Mg/kg F ı r ı n Kuru Madde) 441 464 1.200 1.000 Bak ı r (Cu mg/kg F ı r ı n Kuru Madde) 500 255 1.750 1.000 Nikel ( Ni mg/kg F ı r ı n Kuru Madde) 271 207 400 300 Civa ( Hg mg/kg F ı r ı n Kuru Madde) 0,8 < 0,5 25 10 Çinko (Zn mg/kg F ı r ı n Kuru Madde) 1.532 1.622 4.000 2.500 Azot (N mg/kg F ı r ı n Kuru Madde) 42.059 42.706 .... Fofor ( P mg/kg F ı r ı n Kuru Madde) 15670 15803 .... pH 6,24 6,32 .... İ letkenlik (mS/cm) 2050 .... C / N 7,09 6,54 .... Kuru Madde % 20 18,2 .... Yanma kayb ı (775°C yakma ) % 64,2 .... Organik Madde (%) 57 55,81 Toplam Azot (%) 4,2 Topla Fosfor (%) 1,5 Kalsiyum (%) 6,28 Magnezyum (%) 0,97 Sodyum (%) 0,19 Potasyum (%) 0,99 Çinko (Zn mg/kg) 1.532 Bak ı r (Cu mg/kg) 500 Mangan (Mn mg/kg) 183 Çamurun Mikrobiyolojik Özellikleri Fekal Koliform (EMS /gr) 95.000 Salmonella (25 gr) Bulunamad ı *¹ Toprak Kirlili ğ inin Kontrolü Yönetmeli ğ i *² Evsel ve Kentsel Ar ı tma Çamurlar ı n ı n Toprakta Kullan ı lmas ı na Dair Yönetmelik