Tesisat Dergisi 18. Sayı (Kasım-Aralık 1995)

domesrik ısırma sistemlerinde bile sabit devirli veya elle ayarlanabilen kademeli devir pompalarının kullanımı önümüzdeki yıldan itibaren (1.1.1996) yasaklanmaktadır. Hiç olmazsa 3 kademeli aromatik devir ayarlı pompa kull an ımı istenmektedir. Yine Almanya için verilen rakamlara göre sabit devirli dolaşım pompaların değişken devirli hale getirilmesi durumunda yıllık 2.5 milyar kWh elektrik eneqısı tasarrufu yapılabilecektir. Sabit devirli bir pompa aslında ömrünün sadece %25'inde ram kapasitede çalışmak zorundadır. Geri kalan zamanlarda hep düşük kapasite talebi vardır. Ancak burada değişken devirli pompaların kullanımında sistem karekterisciğinin büyük önemi vardır. Şekil 4're C eğrisi ile başka bir sistemin karekterisciği verilmiştir. Bu bir eşit olduğundan kapasite değişimi ile pompanın karşılandığı dirençte değişim azdır ve kapasite azaldıkça sıfıra inmez. Bu durumda görüldüğü gibi değişken debili pompa çok fazla karlı değildir. Sistem karekrerisriği nedeniyle pompa devir hızı belirli bir değerin altına inmez. Soğutulmuş su sistemlerinde değişken debili pompalar ancak çok büyük kampüs cipi uygulamalarda primer ana dağıtım devrelerinde kullanılabilir veya primer sekonder devreli sistemlerde sekonder dağıtım devresinde kullanılabilir. Sonuç olarak değişken debi li sistemlerin uygulanmasında sistem karekcerisriği murlaka gözönüne alınmalı ve karekcerisrik uygunsa kullanılmalıdır. Aksi halde yatırım boşa girmiş olacaktır. Değişken devirli pompaların ekonomik ,------------------, yararlarının yanında iki önemli 100¾ 75¾ 55¾ faydası bulunmaktadır: 1. Tesisacdaki kontrol karekrerisciğine bağlı olmakla birlikte, yüke bağlı olarak debi düştükçe ses ve titreşim problemleri de hızla azalır. Sistem daha yüksek bir performansa ulaşır. 2. Hidrolik devrede dengenin (kapasite kontrolü cinsine bağlı olmakla beraber) yük değişimi en aza inmiştir. Değişken devirli pompalarda DEBL ~ kadem esiz hız ayarı günümüzde daha ._ Ş_e_k-i/_4 __ -D-e g-. ı-. ş -k - e n - -D-e_v_i -r l_i _P_o_n_ı p _a_ ~ çok frekans konvercörleri ile Karekteristiği yapılmaktadır. Devir ayarı için gerekli kumanda farklı büyüklüklerden alınabil ir. Hissedilebilen büyüklükler -Gidiş veya dönüş suyu sıcaklıkları, -Gidiş- dönüş suyu sıcaklık farkı, -Gidiş veya dönüş suyu basınçları, -Gidiş- dönüş suyu basınç farkı, rotorlu santrifüj pompalarda genellikle devir hızı ayarlarında kullanılan sensör ve konvektörler ayrı birimler halindedir. Yeni nesil ıslak rotorlu dolaşım pompalarında ise bürün sisrem pompayla entegre şekildedir. Kullanılan kontrol cihazları isteğe bağlı olarak birden fazla pompayı kumanda edebilmekte, bunları sıra ile devreye alabilmekte ve çal ışma noktasını serbest olarak belirleyebilmektedir. Değişken devirli pompalarda kapasite hiç bir zaman %0'a kadar indirilmez. Pratikte değişken devirli pompalarda kapasite % 100- %40 arasında değişebilmektedir. 5.POMPALARIN PARALEL BAĞLANMASI Pompalar para le I bağlandığında toplam debi pompaların herbirinin aynı basma yüksekliğindeki debilerinin toplamına eşittir. Şekil 5 üç eşit pompanın paralel bağlanması halinde tipik çalışmasını göstermektedir. Pompalar yükü kendi basınç- debi karekrerisriklerine göre paylaşmaktadır. Kararlı bir çalışma için çal ışına noktasının net olarak belirlenmesi gerekir. Düz karekrerli pompaların paralel çalışması halinde yük paylaşım noktalarının kayması eğilimi ortaya çıkar. Çok dik karekrerli pompalarda ise kararsızlık oluşabilir. Şekilde sistem karekrerisriği üçlü paralel pompa karekrerisciğini O n oktas ında, ikili pompa karekrerisriğini noktasında kesmemekte ve rek pompayı kesmektedir. Ancak sistemde bir vananın kısılması sureci ile basınç arrrırılırsa, rek pompa 3 noktasında soğutulmuş su devresi sistem karekcerisciğidir. Burada dış sıcaklık yükün değişiminde çok az rol oynamakradır. Önemli olan güneş yükleri ve iç yüklerdir. Bazı zanlar cam yükte iken, bazıları minumum olabilir. Ayrıca soğurma grubu devresinde sabit miktarda su dolaşımı gerekir. Soğurma gruplarında suyun dolaşımı primer devre pompası ile gerçekleştirilirken, grubun direnci her kapasitede sürekli var olacaktır. Sonuç olarak değişken debi karekrerisriği sadece ana dağıtım devresi için geçerlidir ve bu devrede toplam devre direncinin ancak yarısına -Çevre sıcaklığı , ,----------------------~ -Zaman ~ olabilir. Dolayısı ile ~ sistem; kontrol edilecek büyüklüğe uygun bir sıcaklık veya basınç sensörü, frekans konvektörü ve pompamotor grubundan oluşmaktadır. Kuru IOOı.mrt.M\JSSV rlsnMI )POMPA AMUOI Dr.Bt.41. Şekil 5. Üç Eşit Pompanın Paralel Çalışması

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=