E V . 1 R 1 ııı NEM TRANSFERİ- SUYUN • • YAPIYA ETKiLERi SU KONUSUNDA BA%1 BİLGİLERİN TAZELENMESİ Su daima hareket halinde olan çok özel bir malzemedir. Susuz bir hayat düşünülemez. Dünya yüzeyinin yaklaşık 2/31ü su ile kaplıdır. Bu madde, l 00 derecelik bir sıcaklık scalası içinde maddenin katı- sıvı- gaz şeklindeki her üç haline (buz- subuhar) gelebilir. İ ki atom Hidrojen, bir atom Oksijenden (H 20) meydana gelen su molekülü, dünyamızı meydana getiren en küçük yapı taşlarından biridir. Çapı yaklaşık 0.3 x l /1 milyon mm kadardır. Dolayı sıyla suyun en küçük çatlaklardan veya deliklerden kolayca geçmesine şaşmamak gerekir. Suyun neler yapabileceğini 1993 yılbaşı civarında dehşetle izlemiştik. (Yazar, o tarihte Almanya'da yaşanan sel felaketlerini kastediyor.) Suyun form değişikliği, Almanya ve bir çok ülkelerde kabul edilen sıcaklık scalasına göre gerçekleşir. Bu scal_a, 18. yüzyılda yaşamış olan lsviçreli Astronom Anders Celsius'un önerdiği bir ölçeğe göre uygulanmaktadır. Skala, suyun donma ve buharlaşma noktalarının basit bir şekilde l OO'e bölünmesi ile elde edilir. Genel olarak sıcaklığın Yıuan: Dip/. -lng. H. Klaus Korff Tercüme: Ecvef Bin yıldız (Yapı Fiziği Uzm,1nı -ODE Teknik Koor.) düşmesiyl e maddelerin yoğunluğu artar. Su en yüksek yoğunluğuna +4°C'de ulaşır. Yani donma sıcak lı ğ ından az önce. Buz ise sa nıl dığının aksine °Celsius + 100 +/- o °Kelvin + J7J ( J7J,16) + 273 ,- ( 273,IG _ 27J (273,16) +/-O Şekil.! Sıcaklık Skalaları ağır olmayıp sudan yaklaşık% l O daha hafiftir. Doğanın bu küçük oyunu olmasaydı kocaman buzdağları (Aysberg) yüzemezdi. Aksi takdirde dünyadaki yaşam şekillerinin mümkün olmayacağını iddia etmek yanlış olmazdı. Su sadece kaynama noktası olan l 00°C'nin üzerinde buharlaşamaz. Son zamanlarda daha yeni bir sıcaklık skalasından (373 Grad Kelvin) sözedilmektedir. Bu yeni skala da mutlak sıfır noktasından başlamakta fakat donma ile kaynama noktası arasındaki l 00'e bölünmeden sonra kazanılan kısım da l 0 C'lik "adım büyüklüğünü" korumaktadır. (Şekil l) Su, normal sı ca klıklarında ve normal atmosferik basınç altında da buharlaşır. Dünyamızı çevreleyen hava, suyun kaynama noktasından çok aşağılarda buhar şeklinde bünyesine alı r. 0°C sıcak l ıktaki l m3 havanın bünyesinde taşıyabileceği buhar halindeki su maksimum 4.84 gr., 99 °C s ıcaklıkta ise 578 gr. dır. ~ fili MOLF.KULU VJ: hhPII.J\R.Jı•J: ı.ooıuıoıı: ı) j:-.\:.;;;• ı• J- - 11 • ... 1 uıı1~1.ııı 1 + o o.J • ıo• Dünyamızı çevreleyen gazlar karışımı olan "hava" içinde her zaman az bir miktar su buharı bulunur. Su, aşağıya doğru akar. Bazen çağlaya çağlaya, bazen sızıntı şeklinde bazen de gürül gürül akar. Büyük gürültülerle akan su dağları, dev kayaların üzerinden aşağıya doğru dökülür. Bugün ticari malların hiçte az olmayan kısmı modern karayolu ve demiryollarına rağmen su yolları üzerinde nakledilmektedir. Hayata can veren su, aynı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=