TEKNİK BİLGİ yüksek hassasiyete ve çözünürlüğe sahiptir. Partiküllerin izlenmesi ortak olarak elektrokimyasal sensörler kullanan optik (lazer) partikül sayıcılarla ve com detektörlerce yapılabilir. Tüm bu DCV sensörlerinin ortak özellikleri belli bir derecede ·hassasiyet ve kararlılığa sahip olmalarıdır. DCV sensörlerinde hassasiyet doğrulaması için önerilen aralık- ve gereken kalibrasyon- genellikle altı aydır[lO]. Hedeflenen bir birime olacak bir hava saldırısına karşı koruyacak sensörlerin ise diğer taraftan biyolojik zehirleyici veya radyolojik tehlikeleri maddeleri geniş bir spektrumda tespit edecek kapasitede olması gerekir. Bu sensörler ticari hizmetlere kullanılacak kadar güvenilir ve dayanıklı olmalıdır, geçerli kabul edilen algoritmaları kullanarak yanıltıcı pozitif cevapları ortadan kaldırmada > %99,5 oranında bir güven seviyesi sağlamaları gerekir. Bu sensörler belirlenen maddelere maruz kaldıktan sonra uygun bir geri kazanım süresi sonunda eski hallerine geri dönebilir olmalı ve sıcaklık ve sinyaldeki sapmalara karşı kendilerini kalibre edecek özellikte o l malıdır. Kimyasal maddelere (CA) ilave olarak Hastalık Kontrol Merkezleri (ve diğer ilgili birimlerce) maruz kalınabilir bir tehdit olarak kabul edilen-özellikle öldürücü silah veya insanlara karşı ciddi zarar verici olarak tasarlanan kimyasal maddeler, örneğin hardal gazı olarak da bilinen Sarin gazı gibi-zehirli sanayi kimyasallarından (TIC) kaynaklanan belirgin bir tehdit de mevcuttur. Bu uygulamada, tipik bir kimyasal sensör düzeni bu maddeleri algılayabilecek kapasitede olmalıdır. Bu sensör düzenleri N + 1 fazlalık katsayısı tasarımı ile uyumlu olmalıdır ve bunlar iletken polimer, MOS [Metal Oxide Semiconductor - Metal Oksit Yarıi l etgenl, hacimli akustik dalga (bulk acoustic wave (BAW) ve yüzey akustik dalgası (Surface Acoustic Wave -SAW)[l 1] gibi değişik teknolojiler kullanabilirler. Örneğin dışarıdan gelen bir tehdit senaryosunda klor gazı (Cl2 ) gibi çok kullanılan bir sanayi gazının havalandırma sisteminin temiz hava girişlerinden binaya verilmesini içerebilir, bunun yanında bina içinden kaynaklanan bir tehdit senaryosu da temelde bir arsenik gazı bileşeni olan Arsin (AsH,) gazını binanın içine bırakmak olabilir. Bu iki tehdide de karşı koymak için, kimyasal sensör düzeneklerinin hem dışarıdan gelen temiz hava giriş kısımla52 Tesisat Dergisi Sayı 178 -Ekim 2010 rına hem de çıkış havasının toplandığı plenum olarak adlandırı lan daha yüksek basınçlı bölmeye koyu lması ve bir tehdidin algılanması ile hemen binanın hava devridaim sisteminin kapatması ve uygun acil duruma karşı alınacak tedbirler protokolünü uygulaması gerekir. Radyaolojik sensörler binada oturanları ve mülkü havadan gelen radyoaktif malzemelere karşı korumak amacıyla koyulurlar. Bu tarz bir saldırıya karşı uygun şekilde koruma için sensörlerde hem kıl ıflı hem de kılıfsız olmak üzere 100-150 izotop arasında bir olgun izotop kütüphanesi olmalı, (sensörlerin perdelemeyi sınırlamak için Beta salıcılarını ortadan kaldırması gerekir), özel bir izotop kategorisini (örneğin tıbbi veya endüstriyel) belirleyebilmeli ve özel izotop karışımlarını tanıyabilmeli ve içinde (ilk haline getirme protokolü için) spektral bir başlık dosyası ve temel yaşam bilimi dosyası olmalıdır. Bu işlem için kullanılan birçok sensör, geri plana otomatik olarak ayarlanmak için, Potasyum-40 (40K) gibi uzun ömürlü izotoplarla kararlı hale getirilir. Radyolojik/nükleer bir tehdit senaryosu ise bir radyoaktif bir bombanın şehrin yerleşim bölgesinin merkezi bir iş bölgesinde patlamasını içerebilir. Stratejik ve Uluslararası İncelemeler Merkezinde Uluslararası Güvenlik programının eş başkanı olan Phil Anderson'a göre böyle bir bombada[12] kullanılabilecek en olası radyoaktif element Cesium-137 (137Cs) dir. Bu element çevre için en tehlikeli radyo izotop olarak kabul edilir, yarılanma ömrü yaklaşık 30 yıldır ve tererist veta suç örgütlerince temin edilebilir. ABD'de, değişik tıbbi ve endüstri uygulamalarında-2 milyondan fazla Cesium137 kaynağı mevcuttur. İlave olarak en iyi bilinen kullanım yeri, ulusun esas zaman ve frekans standardı olan ve NIST-Fl olarak bilinen atomik saattir. Cesium-137 kanser tedavisinde yaygın olarak kullanılır, endüstride yaygın kullanım yeri ise tahribatsız muayenede kaynakların röntgeninin çekilerek kontrolüdür. Ayrıca sıvı si ntilasyon (ışıldama) spektrometrelerinde ve tıbbi cihazları, et, taze sebze ve diğer yiyecek maddelerini sterilize eden enstrümanlarda da yaygın olarak kullanılı r. Cesium-137 maddesinin basit bir silindiri, bir bilgisayar kasasına sığacak kadar küçüktür, radyoaktivitesi 25 gigabekerel (GBq) yaklaşık 0,68 küri (Ci) olabilir. Bu senaryoda kirlilik taşıyan bulut hava giriş kısmının dış kısmında bulunan radyolojik sensör ile temas edince diğer senaryolarda olduğu gibi derhal havalandırma kapatılır ve acil durum cevap verme protokolü devreye girer. Bu binada kalanların radyoaktif malzemeyle temasını önemli ölçüde azaltacak ve binanın kendisinin de kurtulmasını sağlayacaktır. Açık olarak herhangi bir havalandırma senaryosunda, emniyet unsuru esas kumanda eden unsurdur. Fakat konfor ve sürdürülebilirlik de ayrıca dikkate alınmal ıdır. Neyse ki ticari olarak piyasada mevcut olan havalandırma teknolojileri- enerji kullanımını azaltarak sağladığı enerji tasarrufu çok iyi sergilenen, çok gelişmiş havadan gelen toksin algılayıcıl ı hemen örnek verebileceğimiz çok değişkenli DCV deki gibi- binalar için emniyetli ve sürdürülebilir bir iç ortam kalitesi sağlayabilmektedir. Kaynaklar 1. Roth, K., J. Dieckmann, ve J. Brodrick. "Talep Kontrollü Havalandırma." ASHRAE dergisi 45(7):91-92. 2003. 2. McKenney, K., J. Dieckmann, veJ. Brodrick. "DCV yaklaşımlarına güncel bakış." ASHRAE dergisi. Ekim 2009. 3. Clark, L. "Çok değişkenli talep kontrollü havalandırma. " HPAC Engineering. Ağustos 2009. 4. New York City Polis Müdürlüğü. "Mühendislik güvenliği: Yüksek risktaşıyan binalar için koruyucu tasarım. 2009. 5. Cha/Jinger, D. "Yerden yukarı doğru: yüksek binalar için güvenlik." ASIS Foundation, ine. 2008. 6. Thatcher, T. L., E.E. Wood, E.C. Edelsohn, R. Sextro. "İnşaatın kimyasal, biyolojik ve radyolojik maddelerin serbest kalmalarına karşı bozulup bozulmayacağı değerlendirmesinin basitleştirilmesi LLBNL-56780. Lawrence Berke/ey National Laboratory. 2005. 8. Yukarıda adı geçen eser. 9. Yukarıda adı geçen eser. 10. SicıJ memuru bürosu. Federal kuralar yasası (29 CFR tablo Z-1). 2006. 11. ANSI/ASHRAE Standart 62.1-2007, kabul edilebilir İç Hava Kalitesi için Havalandırma 12. Ulusal Adalet Enstitüsü . "Kimyasal etmenleri seçme kılavuzu ve toksin madde algılama cihazları acil durumda ilk cevap verecekler için" NIJ Guide 100-00. 2000. 13. Anderson, P "Radyolojik bir bomba senaryosu: Daha büyük Washington krizplanlama çalışması için yapılan bir workshop üzerine rapor. Stratejik ve Uluslar arası Çalışmalar Merkezi 2002. ■ *Yazan: Larry CLARK, LEED® AP Kaynak: www.esmagazine.com
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=