TEKNİK BİLGİ Emniyet ve Sürdürülebilirlik için Havalandırma Kontrolü Larry CLARK* Çevremizde bulunan havadan gelen en basit bir saldırıya karşı savunma bile karmaşık bir havalandırma emniyet planına -veya en azından her açıdan düşünülmüş bir stratejiyeihtiyaç duyabilir. Sensörlerin kabiliyetleri, yerleştirilmeleri, cevap verme hızları ve genel olarak havalandırma sistemi, kazadan daha kötü bir şey karşısında binada oturanları (ve hatta mülkü) korumaya yönelik önemli unsurlardan bazılarıdır. Talep kontrollü hava landırma [demand-controlled ventilation (DCV)) gibi gelişmiş havalandırma stratejileri son birkaç yı l içinde önem kazanmışlardır[l,2). Herhangi bir havalandırma yaklaşımında olduğu gibi iç ortam kalitesi (IEQ) gerek emniyet gerekse konfor bakımından bu tip teknolojilerin uygulanmasında göz önünde tutulan önemli husustur. Bu tip teknoloji lerin uygu lanmasıyla enerji harcanmasının azalmasıyla elde edilen tasarruf oldukça belirgin olmasına rağmen, binanın tipine, coğrafi mevkiine ve DCV tipine (örneğin çok parametreli -DCV)[3J bağlı olarak ekonomik kabuller her zaman emniyete nazaran daha az önemli olarak kabul edilmiştir. Bu stratejiler, genel ve tesise özel belirli operasyonlar sırasında ve planlanmamış bir kirletme olayı meydana geldiğinde emniyetli ve standartlara uygun (laboratuvarlar ve canlı hayvan ve bitki yetiştirmede kullanılan özel •.oo .ı ~ \ ~ 2.00 \ i 1 1 .. J 1 1 " j "'"""' \ , ..... ,.,, - küçük tesisler için özel standartlar olmasına rağmen, genellikle ASHRAE 62.1 için) bir havalandırma sağlamak için tasarlanmışlardır. Bu olaylar insan hatası soncu meydana gelen kazalar (örneğin düşürme, yayılma) veya cihaz arızası (örneğin sızıntı veya emisyon kaçakları) sonucu meydana gelir. Genel olarak bu kirletici olaylar gerçekten bir kazanın sonucudur; yani çalışanların veya ziyaretçilerin istemeden yaptığı bazı hareketler sonunda meydana gelir. Bu stratejilerin genel olarak muhatap almadıkları olaylar ise kasıtlı bir olaydır, örneğin teröristler veya suç şebekelerince yapılan kimyasal, biyolojik, radyolojik veya nükleer (CBRN) bir hava saldırısıd ır. Bu yazı, değişik teknolojik ve stratejik yaklaşımlarca hedef alınan tehdit tiplerini açıklamaya çalışacağından her iki yaklaşımı da kapsamlı bir sistem içinde birleştirmemek için de bir neden yoktur. Belirlenen Hedefler Birinci olarak, acaba hangi hedefler özellikle ulusl araras ı bir terör veya suç örgütü için saldırıya açık hedeflerdir? New York Polis Teşkilatına[4l göre yüksek risk taşıyan binaların bazı karakteristik özellikleri arasında; ulusal olarak tanınabilen mimari özelliği olmaları, diğer yüksek risk taşıyan binalara bitişik binalar, binaya yaklaşan araç trafiğin i n perdelenmesi ve kontrolü olmayan binalar, yükseklik (çok katlı -RS1 - RS2 - OP2 - OP3 " 1 1 ' il . J- •'\ i /\ 1 7 .__ /~ -~ "' 0.00 29 Aıu. 8:00 29 Asu.8:00 29 Asu.1 0:00 •29 Aıu. 1:00 29 Asu.12:00 29 Asu.1:00 29 Aıu. 2:00 ~ ~ ~ ~ ~ ™ ™ Zlmın Şekil 1. Toplam VOC'nin Zamana Göre Değişimi 48 Tesisat Dergisi Sayı 178 - Ekim 2010 ve içinde yaşayanların gideceklere gitmelerinin asansörlere bağlı olduğu yüksek binalar) [5], içinde çok kişinin yaşadığı binalar, yerel, bölgesel veya ekonomik bakımdan özekliği olanlar, beş veya daha fazla demiryolu hattı üzerine inşa edilmiş binalar veya bir köprüye giriş yani özetle kritik bir altyapıya yapılacak başarılı bir saldırının ciddi olarak hizmetleri olumsuz etkileyeceği binalar. Belli bir binaya karşı olan tehdidin değerlendirilmesi sadece binanın fiziki özelliklerine bağlanmaz. Aynı zamanda on unfaaliyetlerin in niteliği ve bina içinde kullanılan malzemelerden de etkilenir. Örneğin, önemli miktarda potansiyel olarak zararlı kimyasal, radyolojik ve/ veya kimyasal malzemenin depolandığı veya depolanan bu binaya çok yakın olan binalar artan bir risk altındadır(6]. Stratejiler Şüphesiz ki, herhangi bir gelişmiş havalandırma stratejisi- özellikle hem etkin hem de enerji bakımından tasarruf sağlayanı- nispeten çok gelişmiş bir HVAC sistemine ihtiyaç duyar. Örneğin çok parametreli bir DCV uygulaması gibi, burada sabit dış hava damperlerinin modülasyonlu damperlerle değiştirilmesi söz konusudu r. Binanın HVAC sistemi genellikle kasti yapılan kimyasal, biyolojik veya radyolojik malzeme[?] kullanan bir saldırıya karşı koymada savunmanın ilk hattıdır. Bir kaza anında bir üniversite araştırma laboratuvarında bir ONA aspiratörünün onarımı sırasında çok az miktarda alkolün dökülmesi sonucu uçucu organik bileşenler (VOC) kadar zararsız olan bir maddenin açığa çıkması iç ortam kalitesini (IEQ) etkileyebilmektedir. Şekil l'deki Toplam VOC grafiğinde DP3 olarak görülmektedir. VOC'leri algılama özelliğine sahip bir DCV sistemi ile taze hava ile havalandırma sistemi çalışma oranı ortamı makul bir süre içinde yeterli derecede temizleyecek
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=