MAKALE tam olarak hesaplanması oldukça zordur. Emme yönündeki itmenin (trastın) yanı sıra, çarklara eksenel yönde giren ve yarı eksenel yönde çıkan akışkanın momentum değişimi eksenel yükte azalma meydana getirir. Aşağıda eksenel yükü hesaplamada kullan ılan ve deneysel sonuçlara dayanan bazı yöntemlere yer verilmişti r. a. Dicmas, (3), itme (trast) katsayısı hesaplamak amacıyla ampirik bir formül önermiştir. İtme (trast) katsayısı Kr Denklem (1) ile hesaplanmaktadı r. (1) C pompanın özgül hızına göre değişen deneysel katsayıdır ve Şekil l'de gösteril mektedir (Şekilde özgül hız İngiliz birimleri ile hesaplanmıştır). Çarkların arka y_üzünde yüksek basınca maruz kalan alan ı azaltmak amacıyla dengeleme halkası kullanıldığında denklem l'de A yerine A' kullanı l ı r[3) . (2) , ti[ 2 2] A = 4 Dl - Dhalka (3) Toplam eksenel yük pompanın çalışma noktasındaki basma yüksekliği (H) ile itme (trast) katsayısının çarpılması ile bulunur. T = KT -H (4) b. Lazarkiewicz ve Troskolanski[4), çarkın araka yüzündeki basınç dağılımının merkezi çark ekseni ile çakışan bir paraboloid olduğunu söylemiştir (Şekil 3). Herhangi bir o -- -- o---- - --- s o . ~ - &--- .. . --- ---•· 5 --- - - - 2 o ICAPALI ÇAIUCIAlt - • YAIUAÇIX ÇAIUCIAlt 1 • ı·nı çffi IOOı'.) :ooo S000 10.000 :?0.UOO OzGOL ınz Şekil 1. Deneysel Katsayı C[3]. 126 Te~isat Dergisi Sayı 178 - Ekim 2010 ÇARKIN YANAĞINA ETKİYEN BASINÇ I I '--~ - - --- -- --- -- - · Şekil 2. Eksenel Yük Hesaplama Yaklaşımım. yarıçapta ki U = co • r hızına sahip dairesel alan üzerindeki basma yüksekliği , h, lı=Hp_ (~ ):_:(~J2 • Hp -~(r1-r2) ( 5 ) HP, çark çıkı şındaki statik basma yüksekliğidir. Statik basma yüksekliği artışı aşağıdaki denklem ile bulunabilir. • [ gH,ıı] H P ""17 lı • H,ı, • 1 - --2 2U 2 (6) H1 h, teorik basma yüksekliğidir. Çarkın arka yüzüne etkiyen T 1 kuvveti aşağıdaki denklem ile hesaplanı r: 'ı 'ı [ 2 ] 7j • p•g• f 2ırr · dr• lı •2ır • p • g• f r •dr llr-~·ff-,' ) '"°" '""' 8~ (7) İntegrasyondan sonra; rıh·sadece çarktaki hidrolik kayıpları kapsayan, çarka ait hidrolik verimdir. Akışın yön değiştirmesi de (momentum değişi mi) eksenel (basma yönü) yönde kuvvet oluşturur. T2 = pQçark ( Vo - V,,,2 • cos 0) (9) V0 , akışkan çark giriş hızı, Vm" akışkan çark çıkış meridyonel hızı olarak adlandırı lır. 0 ise Şekil 3'te gösteri lm iştir. Sonuç olarak bileşke kuvvet T (eksenel yük) emme yönündedir, ÇARKIN YANAĞINA ETKİYEN BASINÇ I / / -1.. ____ "f" - -·-- = = :::::- DENGELENMİŞ KUVVETLER - ····· - t DENGELENMEMİŞ KUVVfLER (10) c. KSB, (5). 0.8.Q0Prve l.0.Q0Pr debileri arasında geçerli olan ve denklem 11 ile hesaplanan bir yaklaşımda bulunmuştur. trDiA T=a•p·g·H•- 4 - (11) H, çalışma noktasındaki basma yüksekliğidir. a katsayısı Denklem (12) ile hesaplanır. a = 0.5 ·(..EL)+ 0.09 (12) D2A Dönen ve sabit duran parçalar arasındaki radyal klerans 0.2 mm'den fazla ise eksene! yük T, % 8 artırılmalıdı r[5). Dicmas ve Lazarkiewicz & Troskolanski 'de bulunan eksenel yük hesaplama yaklaşımları Şekil 2'de gösterilen dengelenmemiş kuvvetlerin hesaplanmasına dayanmaktadır. KSB ise Şekil 3. Eksenel Yük Hesaplamalarında Kullanılan Boyutlar[6].
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=