toksik olabilecek eser (iz) miktardaki organik standartlarının sağlanamaması halinde, maddeleri gidermek de önemlidir. kimyasal fosfor giderme sistemi (FeS04 dozlama tankı ve dozaj pompaları) kullanılacak2.1.4.1. Fosfor Giderim Tankları tır (Şekil 7). İlk biyolojik arıtma ünitesi olan bu tanklarda fosfor arıtımı yapılmaktadır (Şekil 6). Tankların oksijensiz bölümünde bünyelerindeki fosforu salan bakteriler, oksijenli bölümde saldıklarından çok fazla fosforu bünyelerine geri almakta, böylece atık suda bulunan fosfor bakteri bünyesine girmekte ve daha sonra atık su çamuru olarak sistemden ayrılmaktadır. Şekil 6. Biyolojik Fosfor Giderme Tankları. Anaerobik Tankta atıksu içinde bulunan organik maddelerin anaerobik koşullar altında 0,5-1 h bekleti ldi ği zaman fermente oldukları ve fermentasyon sonucu oluşan asetatın, fosfor biriktirici organizmalar (PA0-Phosphorus Accumulating Organisms) tarafından asimile edilerek karbon depo ürünlerine dönüştürüldüğü bilinmektedir. Bu ürünler, anoksik ve oksik bölgelerde fosfor biriktirici organizmalar tarafından enerji üretimi ve hücre sentezi için kull anı l acaktır. Bakterilerin anaerobik ortamda bünyelerinde bulunan fosforu saldı kları ve oksijenli ortama geçildiğinde daha fazla fosfor alımı yaptıkları bilinmektedir. Fosforun biyolojik olarak giderilmesi, sisteme giren organik madde ile ilişkilidir. Ne kadar fazla besi maddesi girerse, yeni hücre oluşturma verimi artacak ve bakterilerin yeni hücre sentezi için kullanacakları fosfor miktarı da artacaktır. Herbiri 6400 m3 hacminde 2adet anaerobik tank sağlanacak olup, çamur çökelmesini engellemek, tabanda 0,3m/s yatay hız sağlamak üzereanaerobik tank dalgıç mikserler ile teçhiz edilecektir. Şekil 7. Kimyasal Fosfor Giderme Ünitesi. 2.1.4.2. Havalandırma Havuzu Havalandırma havuzları atıksu içinde bulunan karbon, azot ve fosforun biyolojik olarak giderilmesi maksadıyla kullanılır. Azot giderme nitrifkasyon-denitrifikasyon prosesiyle gerçekleştirilecektir. Havalandırma havuzları mikroorganizmaların yeni hücre oluşturmak için atıksu içindeki organik maddeyi (substrat) besi maddesi olarak kullanmaları sayesinde organik maddenin sistemden aktif çamur (biokütle) olarak uzaklaştırılmasıdır. Mikroorganizmalar organik maddeyi kullanarak yeni hücre sentezi yapar, C02 ve H20 olarak nihai ürünlere çevirirler. Sistemden azotun uzaklaştırılması, havalandırma havuzları içerisinde yaratılan anoksik/ oksik bölümlerde gerçekleştirilmektedir (Şekil 8). Atıksu önce anoksik bölüme gelmektedir. Burada döngü halinde bulunan ve nitrat olarak zengin ilk bölmede nitratlar bakteriler tarafından denitrifiye edilmekte ve N2 gazına dönüştürülmektedir. Şekil 8. Havalandırma Havuzları. Anoksik bölümü !erkeden su oksik bölüme geçmekte, burada atıksu içindeki azot, önce nitrite sonra da nitrata çevrilmektedir. Oksidasyon hendeği tipi havuzlarda içsel döngü suyu n havuz içinde dolaşması ile sürekli olarak yapılmaktadır. Havuzda çökelmeyi önlemek tabanda 0.3 m/sn hızı sağlayan dalgıç mikserler bulunmaktadır. Karaduvar Atıksu Arıtma Tesisi'nde her biri 9300 m3 hacminde toplamda 74 bin 400 m3'Iük 6 adet havalandırma havuzu vardır. Havuzlarda bulunan mikroorganizma konsantrasyonunu sabit tutmak için son çökeltme havuzunun tabanından alınan çamur, havalandırma havuzuna geri devrettirilmektedir. Havalandırma havuzlarına oksijen temin etmek için her biri 15.000 m3/h kapasiteli 4+ 1 adet hava körüğü bulunmakta olup, ortamdan emilen hava basınçlandırılarak havalandırma havuzlarına iletilmektedir. Havalandırma havuzlarının tabanına yerleştirilen 12 bin adet ince kabarcıkl ı disk tip difüzör yardımıyla atıksu içindeki bakterilerin faaliyetlerinde kullanacakları oksijen temin edilmektedir. Havuz içinde oksijen metreler bulunmakta olup, oksijen metrelerdeki oksijen değeri düştüğünde (mikroorganizma faaliyetlerinin yüksek olduğu yaz dönemlerinde) havuza gelen boru üzerindeki motorlu vana, oransal olarak açılarak havuz içindeki oksijen konsantrasyonunun 2 mg/L olması sağlanmaktadır. 2.1.5. Geri Devir Pompa İstasyonu & RAS Denitrifikasyon Tankı Havalandırma havuzlarında bakteri konsatrasyonlarını sabit tutabilmek için çamurun bir kısmı geri devir yapılmaktadır (Şekil 9). Geri devir pompa istasyonuna gelen aktif çamur, 3 + 1 adet 6000 m3/h kapasiteli aksiyel dalgıç tip pompalar sayesinde geri devir denitrifikasyon tankına iletilir. Giren organik maddelerin biyolojik olarak yükseltgenmesi sırasında nitratın elektron alıcısı olarak kullanılmasını Bakteri aktivitelerin düşük olduğu kış mevsiminde biyolojik fosfor giderimi ile çıkış suyu ve suyun yatay hareketini sağlamak amacıyla Şekil 9. Geri Devir Pompa istasyonu. 124 Tesisat Dergisi Sayı 175 - Temmuz 2010
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=