MAKALE Endüstriyel Fanlarda Enerj i Veri ml i l iğinin Artırıl ması Gamü naücmıylüazdeeneçrej ivnrien kvierlriliimğilni iknuallzaanlıtlmılmaasısıvveeyeeknoilenonembikilirneendeernjliekrlaeyfnoaskillayakıt tüketi m i n i n azaltılması rından yararlanma yönünde ys oa ğh ui pntçi r .a Bb au l aç ragl ı öş zml eandma emk teevdci ru. tB!ua nblaağr l daamednae mr j i evvecrui mt tlei lsi ği si nl ei nr daeret ınr eı l mr j iavseı rki mo nl iul i sğui n ii nn caer lteı rnı lmmiaşst iırd. a ö n e m e 1. Giriş yF oalnul ai rç, i nhdaev ah yaır ebkaestı neçt lma ne ds ıi rnai r (abki r byeel ri rdl ei nb ibr aaşkkı aş bb ii rr fyaenr ei sntaeknliilnein) spae ğr floarymaan nt süır by eo rmi naekgi neat ilrai rrkdeı rn. aİ yzi ğ eol n u a e n n r c j t a i a t a n ü d z k ı e g r t ü . e r Fn ü a ln t ( ü y la ü lü r k ; v s b e e i k n ö a m v H e ü r V r i A m b C o li y) s , u is m m t ü e a m m liy l k e e ü r t i n i , d d o ü e l ş d m ü ui k r vç ee l idk e, mciar my,o l uç i tmüennetl o h, aavhaşl aanpd ısr ma naasyı ,i , mkaadr aeynocliu kl i ak ,z aenl e kbter si kl e smaen thr aa vl l aa rsı ı (isçoi nğ uvtbm. )a, ok tuol ep al errki nhdaev av e tl aanş dı mı ramcaı lsı kı ,, dpeemt r oi rkçi me lyi ka, , ş ke ki me ry, ak, a ğr üı tz, gçaerv rteü nt eekl i , ns eo kl otjöi lrel er ri ,deenkduül sl at rniıyme l ahlaa vn aı nlaa nsdaı rhmi p ac ighi ba iz ldaer dğ ıirş. i k Fo raannl ad ra esl ae nk taryi ki dteü k evtee nt imc aarki i n ba li an radl aı rr. dTaü r köiny ee 'md lei d asa r a t n ır f a ı a l y m n id a e v s aı v n rd e d ı r a r i . m B tle a u r n i l n a y e r ü d ın k e s n e l v k e e o en l f m a e n a rj y i a s v n i e s rt i ç e m o m k li l l e i s ğ r a i i n n y i i ı n n vF ae rni ms il si l ti ke lme rl ei nr ii nn daer teı nr ıel mr j iansi nı n ıvne rki ma tl ik ıksuı l ol al an cı l amkat ısr ı. so pe tçiimmi,z et a se dairlımme, siimial el a ts avğel ainş lı re. t mÇeü nsküür etçal ne lrai nr iı nn öilkmyüar tbıroımy ummaalilyiyeetitiisieç i%n d1e 0e nceivraj irnıni ndaodr aırn. ıB%u n9u0n, ma nal al i ymeıt; i beinr idşül eştümk ef ai çni no lemnaidyıiğfı daınr .ı nBiul k nyeadteı rnı ml e fdaen , söemç iül mr ebl oi dyiur . mT aa lsi yaer ıtmi mc ı il an irmguemn eol lliakcl ea ksşi setkeiml ydeetbfi as ki tvöer l be rai sdı ni kckı abt ee l iar ll ıer lnai rr k, emnatl assaahr iıpml edrai de emi nl ei i rb s i i d t lg e e i r k s le i a r oy . l a a B r s uı n t k l e a a k p r n a v o s e l i o t j e g il ee a ç r r m t in ış i i ş n ı t i e ç o i f n l a m b n a i r t m a m sa a a s r ı r j , ı m ol e l m a s r a k ın s im d ın a e ı gibi nedenler mevcut fanlarda enerji verimliliği70 Tesisat Dergisi Sayı 173 - Mayıs 2010 b vn e i ir n r i b l a e a r n t ş ı k r dı a e lm b f i a a , s k b t ı a n ö d s r ı a d n eç p o f v a t e a n n s i s ı m c i a y a e k l l l a ık t o ç lu d ıl ş e a t ğ r u e ı r r k u le e r. r n i d B i i ç u le i r n r a in ed n e a yvuekr iamr ıldi ankoik tnaeddae nsl ee çr liem byua dp aerğl ae rr.l eEr iğnedr ıişşılne at mçeı kdıe lırsa fan verimsiz çalışır. 2. Fan Çeşitleri t s F a a a n n n l t l a a r r i r f ; ü ş j a e ta k k s l n i i l n y a d a r e , l ç t a s a t ı n n ı l ı t a f i l p r a , i n t s d a a ı n r n ı l l a t a r r b i , f i ü je li j r t . t ta a A n n k l la a s r i r y , , a p a l r k o t s p ai e n y l a l l e a l r r kdaurma ay onl uk,omn ter torl of av nbl.atrüı nşeelkl el irni dn de e( ahyarvı caal ajnedt ıtramnal avr )e, ss oeğr luetr mi n da e k kuul el ll ae rni ınl ıdr .e Avyer ı csao ğsuotnm ay ı lgl ar ur dbau oktoonpdaernk kl aurldl aan ıhl ma vaakltaanddı rı .r mS aa nvt rei f üy aj nt ag ınnl atra çn il ma ne notl oa,r apke tdoa ks iemk työar ,d ae ğkauçl ,l aknaı ğl mı t ,a kctaamd ı,r . mMa odteonr gg üi bçil eçroi k1 dkeWğ i şi il ke Mh aWv a' lyaı r mmi le retkesbeenl ei nrdi ned ee mo li ap brial md yeaklt eydöinr .d eB ub at as ınnl ça r liaş lnedmı r af raank ç aç ırkkıışn ı na ğdzöı nn am egsöi nsdoenr ue cn u !oarnt laayr ad ı rç. ı k Ba nu ds ıar n. tEr inf üd jü shtı zr ilda re vgee nkeulwl i kel et l ebruy taar dn lıamrı ki lue l loal nmı lamkat ak ot al adrı ra.kS as en tçriilfeübji l ti ral enrl.a rAtnecka ke mgieşnl ie lv euyyag uçliaf tmeam ti şelki ebma ği şl ı l ii ktiafnal anr gşiebki l di nüdşeüdni rü.l eÇbi fitl i er mvei ş ldi etbainyliaar r pt aı rrmaal ekl için kullanılırlar. 3. Fan Seçimi 3.1. Fanların Performans Değerleri Fanlar, V (m 3/s veya m3/h) debideki havayı .6P (mmi nm Sb aS s) ı bn ça skı an cy ıı np laa ry ıün kı syeel nt eerreekk çbai lrı şyt eı ğr dı esni s tbei r yere iletirler. Bir binanın havalandırılmasında İbrahim ÇAKMANUS Makina Mühendisliği bölümlerinde olmak üzere KTÜ'de lisans, ODTÜ'de yüksek lisans, Gazi Üniversitesi'nde doktora eğilimini tamamlamıştır. Halen iş yaşamını serbest mühendis olarak Çakmanus Müh. Enerji San. ve Tic. Ltd. Şti.'de sürdürmektedir. Çalışma alanları; tanlar, endüstriyel filtreler, soğutma kulelerinde tasarım ve imalat danışmanlığı; binalarda ve sanayide enerji verimliliği danışmanlık hizmetleri; Binalarda HVAC tasarımıdır (SMM). "Binalarda Sürdürülebilirlik: Ömür Boyu Maliyete İlişkin Yaklaşımlar" ve "Endüstriyel Fanlar: Tasarım, İmalatve Enerji Verimliliği" isimli iki kitabı ile çeşitli makaleleri vardır. ASHRAE, MMO, TTMD, TIBTD ve Uygulamalı Termodinamik Derneği üyesidir. Gazi Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünde lisans eğitimini tamamlamıştır. Eğitimi sürecinde HVAC ile ilgili bir mühendislik firmasında çalışmış olup halen Çakmanus Mühendislik Enerji San. ve Tic. Ltd. Şti'de çalışmaktadır. dı sı ıştaı l ırpı d avne yaal ı nsao ğn uttauzl aer ahka vfaa nk l ii lme ab as as nı ntçr al al innddıe e arı n t lm m dü a o s s s t f ı r e i s r y e u e r l e a t t t e i ı y s lm l i e s a t t es ü ı, m at ç ı b i k m in g e a a n y t z o a la r f d ı a a n r ğ i f ı n t il ı tlm d re e a l ğ e s i n ı r , e m r be e i n k r fkae nt iı aökr nı şekka nv lear ri l embei l ki ra. nFi ağ ni nl ai nr dtae mh ealv ap nr eı nn shi pa lreer i ile açıklanabilir. Fan gücü (kW); N (kW) = Vxt:,P /(3600xl02xııı,) [1] şeklinde ifade edilir. ll ı çh ai dkrloal ri k ngeüdceen di yöl en ütşaühmr i ek, nk ma s d o ü a t r o t r ü r m un n e m d y e a d l n e a r n fa v a e n g de k a le a k ni kayıpları ifade eder. 3.2. Fan Performans Değerlerinde Düzeltme Yapılması yF easni p(e1 r fbo ar mr aa nt ms oesğfrei lre rbi agseı nn ce ıl )l i kvl ee d1e5n °i C z s h e a v v i a shıaczaı kr ll aı ğnıı r . e sBaus şaalrıtnl aarnd asktia nhdaavrat n ıkno şyuolğl aurn l ui çği un p=1.205 kg/m3 - referans yoğunluk- olarak da ıl şı nı ınr d. Aa nçcaal ıkş ıfral anri .aÖr rgneenğei lnl i ky lüekbsue kr er faekrıamn lsı yşearrltel ar dr ıen, deniz kıyısında ama yüksek sıcaklıkta veya hem
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=