TEKNİK BİLGİ Grafik l'e göre, kazanlarda et kalınlığına bağlı kullanılabilecek X ışını gerilimi 110 kV ile 350 kV arasındadır. Daha yüksek gerilim ve gama ışınları için uygulanabilecek et kalınlıkları ise (Tablo 3'teki gibidir) şöyledir. EN 1435 de "ilgili taraflar arasında varılan anlaşmayla lrl92 için değer 10 mm'ye Se 75 için 5 mm'ye kadar azaltılabilir" ifadesine yer verilirken şu hatırlatma yapılmaktadır: "İnce çelik numuneler üzerinde Se 75, lrl92 ve Co 60'dan gelen gama ışınları, uygun teknik parametrelerle kullanılan x-ışınları cihazının sağladığı kadar iyi bir hata tespit hassasiyetine sahip radyograflar sağlayamaz". EN1435'e göre kullanılacak film sistemleri ve metal ekran özellikleri ise Tablo 4'de ile verilmiştir. Film alınması esnasında uyulması gereken diğer kurallar (film-kaynak arası mesafe, saçılmanın engellenmesi, pozlama alanı vs.) EN1435'de detaylı olarak belirtilmiştir. Bunların yanı sıra önemli bir nokta da, banyo edilmiş film görüntü kalitesidir. Görüntü kalitesini belirli referanslara oturtabilmek adına görüntü kalite göstergeleri uygulanmaktadır. IQI (image quality indicators) denen bu göstergelerin değişik tipleri vardır. EN 462-1-2-3 standardında bunlarla ilgili gerekli şartlar belirtilmiştir. Piyasada yaygın olarak telli tip IQl'lar kullanılmaktadır. Wl'den Wl9'a kadar tel numarası vardır. Wl'in tel çapı 3,2 mm iken Wl9'un tel çapı 0,05 mm'di r. Tel tip göstergelerin düşük alaşımlı çeliklerde kullanılanları FEl, (Wl-W7), FES (W6-Wl2), FElO (Wl0-Wl6) ve FE13 (W13-W19) olarak gruplandırılmıştır. IQI kullanılmamış bir radyografi değerlendirilemez. Değerlendirme şartları ise Tablo 5 ve Tablo 6'daki çizelgelerde verilmiştir. Bu çizelgelere, göre FElO IQI kazanlarda sıklıkla görmemiz gereken göstergedir. Film yoğunluğu da değerlendirme kriterlerinden biri olup, filmin incelenebilmesi için gerekli şarttır. Banyo edilmiş filmin ışık geçirgenliğine karşı direnci olarak tanımlanabilecek yoğunluk, ışık densitometreleri ile ölçülebilmektedir. Gerekli şartlar Tablo 7'de verilmiştir. Muayene Raporunu'nun Sahip Olması Gereken Bilgiler EN1435'e göre bir muayene raporu en az aşağıdaki bilgilere yer vermelidir: a) Muayene kuruluşunun adı, b) Cisim, 1 18 Tesisat Dergisi Sayı 171 - Mart 2010 Tablo 4 Çelik, Bakır Ve Nikel Esaslı Alaşımların Radyografisi İçin Metal Ekranlar ve Film Sistemler Sınıfı Radyasyon kalınlığı Nüfuzun Film sistem sınıfı Metal ekranları n tip ve kalınlığı kalınlığı, w Sınıf A x:5ış10ın0ı gkVerilimi x ışını gerilimi es x>ı ş1ı n0 ı0 gkeVr iill iam1i 5 0 kV >150 kV ila 250 kV w<5mm Yb 169 es Tm 170 w :::: 50 mm x ışını gerilimi w :s: 50 mm es > 250 kV ila 500 kV W> 50 mm Se 75 es lr 191 es w :s: 100 mm es Co 60 W> 100mm 1 MeV'den 4 MeV'a w :s: lOOmm kadar enerjiye sahip x es ışını teçhizatı W> lOOmm 4 MeV'den 12 MeV'a w :s: lOOmm e4 kadar enerjiye sahip x 100mm < w:s:300mm es ışını teçhizatı ww :>5 310000 mmmm e4 12 MeV üzerinden 100mm < w:s:300mm enerjiye sahip x ışını es teçhizatı w>300 mm 1) Daha iyi bir fi lm sistem sınıflarıda kullanılabilir. Sınıf B e3 e4 e3 e4 e4 es e4 e4 e4 ı---- es e3 ı---- es e4 e4 r--- es e4 es Sınıf A 1 Sınıf B vEekraarnksaızevkeraynal0ar.03 mm'ye kadar kurşun ön e0k.1r5anmlamr 'ye kadar kurşun ön ve arka 0ek.0ra2nillaar0.15 mm kurşun ön ve arka vEekraarnksaızevkeraynala0r.03 mm'ye kadar kurşun ön e0k.0r2anillaar0.15 mm kurşun ön ve arka 00 ..01 2i l ai l a00. 2. 2mmmmk uk ur şr şuunnöna rekkar aenk rl aarn l a r 21 0O .. 0i l a2 0i l .a2 0m. 2mmkmu r şk uu nr ş öunn vaer kaar keak reaknrlaanr l a r 0.02 ila 0.2 mm 1 0.1 ila 0.2 mm kur- kurşun ön ekranlar şun ön ekranlar21 00 ..02 25 iillaa 00..72 çmeml i k kvueryşaubnaakrı rköa nevker aynal aarrka ekranlar 31 e0k.2r5anillaar03.17 çelik veya bakır ön veya arka e1kmramn'4y1e kadar bakır veya çelik tantal ön 0 11 .5 m m m m m' ' m y y e e 'y k e k a a k d d a a a d r r a t b r a a t n k a t ı n r a tl v a öe l n y a a e r kk ç a r e a e l n ik k 1 ran 41 1 A1rmkame'ykerankaydoakr tantal ön ekran 11 0.5 mm'ye kadar tantal arka ekran 2) 0k.0u3llamnımla'byielirk.adar ön ekranlı hazır paketlenmiş filmler, parça ve film arasında ilave olarak O.1 mm kurşun ekran yerl eştiri lmişse 34)) STaınrıaffAla'rdaar0a.s5ınmdamyialapı2la.0n amnmlaşkmuraşyulna eSkınraıfnAla'rdcaa0k.5ulmlanmılmabiilliar.1 m m kurşun ekranlar kullanılabilir. 5) Anlaşmayla tungsten ekranlar kullanılabilir. Tablo 5. Tek Cidarlı Tekniği : IQI radyasyon kaynağı tarafında Çizelge Bl.Telli Tip IQI Görüntü kalitesi sınıfı :Sınıf A Anma kalınlığı, t (mm) IQI Değeri ıı t:5 1,2 Wl8 l.2 < 1 :5 2.0 W17 2.0 < 1 :s: 3.5 Wl6 3.5 <l:5 5.0 w1s 5.0 < t :s: 7 Wl4 7 <I :5 10 W13 lO<t :5 15 W12 15 < t :5 25 w11 125 <l:5 32 wıo 32 <t:540 W9 40 < t :5 55 W8 55 <l:585 W7 85 <I :5 150 W6 150 < 1 :5 250 W5 t > 250 W4 1 ) l r d1ü9ş2ü kk aI Qy nI ad ke lğaer rı l keur il laaşnaı l ğd ıı dğaı nkdi ag i lbi si tkeal ebnuel ne ddiel eğbeirl idre n d a h a 21 4D m<mt -,2; 03m0 mm:m2, d1edğeeğree rkeakdaadr a r Tablo 6. Çift Cidarlı Tekniği: IQI radyasyon kaynağı tarafından Çizelge B5.Telli Tip IQI Görüntü kalitesi sınıfı :Sınıf A Nüfus edilen kalınlık, w (mm) 2 1 . . 0 2 w < < : w W 5 1 : < s , : 2 2 3 . . 0 5 35. 5. 0<<wW: s:: 557. 0 172 << ww ::55 1128 3 418 0 0 < < < w w w : : : s s 5 : : 4 35 0 0 0 8 6 5 5 0 0 < < < w w W : : : 5 s 5 : 1 8 6 2 5 0 0 21 22 00W<<> w w 3 : : 8 s 5 : 0 2 3 820 0 IQI Değeri 11 W W l l 8 7 W w l 1 6 s Wl4 W W l l 3 2 Wll wıo W W 9 8 W W 7 6 W W4 5 W3
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=