COC değeri 3-5 aralığında olması gerekmek tedir [ 4]. 4.3. Su Analizi ile COC Hesaplama COC hesaplamak için; t şaltım suyundaki miner a al m iç a e m ril ğ ai m b aili ns mu yeul i vdeir . boÖrneğin, soğutma kulesi dolaşım suyunun iletkenliği ile tamamlama suyunun iletkenliği biliniyor olmalıdır (Blöf suyu i yunun aynı iletkenliğe sahi p olledudğoulnaaş ı mdi k s k u at edilmelidir). İletkenl ik genell ikle mikroomhos (µohms) olarak ölçülür. COC klor, silisyum ya da sülfat gibi parametreler kullanılarak tahmin edilebilir. Aralarındaki ilişki aşağıdaki denklem kullanılarak gösterilebilir [3]. COC = Bi / � ya da COC = Be,! Mcı B; = Blöf su iletkenl iği [µohms] M = İlave su i letkenl iği [µohms] 1 Be, = Blöf suyundaki klor [mg/I], Mc, = İlave sudaki klor[mg,'I] 5. İstanbul'da Bir Uygulama (5) Soğutma kulesi incelenen yapı, İstanbul'da bulunan Capitol AVM'dir. AVM'de soğutma prosesi mahal soğutma amacıyla kullanılan 6 adet su soğutmalı soğutucu grubu ve bu grup lara bağlı açık soğutma kuleleri maktadır. Soğutma gruplarına, Hydirleockta7r6ş7ılaOng tanımlı açık soğutma kulesi koruma programı uygulanmaktadır. 6 adet soğutucudan 2 tanesi dışında diğerleri belirli aralıklarla çalışmakta dır. 4 no'lu soğutucu i le 2 no'lu soğutucu, 14 hB/ugüçnalıvşem7adgaü,n/4hanfot'aluoslomğauk üzere devrededir. tucu ve buna bağlı su soğutma kulesi incelenmişti tucu 1300 kW kapasitelidir ve rR. -42n2os' louğsuotu ğ c u u akışkanı ile çalışmaktadır. 30-35 °C aralığında çalışan açık su soğutma kulesi ise 1500 kW kapasiteli , cebri çekişli ve iki fanlıdır. Capitol 100 80 .iS 60 ;� w 40 20 �- ....... Şekil 3. Capitol AVM ve 4 no.lu su soğutma kulesi. AVM'ye 01.02.2005 tarihinden itibaren özel bir su şartlandırma firması tarafından koruma pk roorgurmaam pı ruoyggrauml a nı mk ual yl aan ıbmaışdl aenvma mı ş eotlmu pe kh a l e n tedir. Şekil 3'de Capitol AVM ve 4 no'lu su soğutma kulesi gösterilmişti r. 5.1. Korozyon Koruma Programı Korozyon koruma programı ile açık sistemlerde oluşabilecek muhtemel iki temel sorun önlene bilir. Bunlardan ilki enerji verimliliğine olumsuz etkileri artıran depozit oluşumudur. Sistemde meydana elen birikimler ve kireç tabakaları ısı aktarım yüzeylerine (soğutma ısı değiştirici ve y k a ul l e ı dolgu elemanları) yapışarak, bu bölgelerde tım görevi görmeye başlar ve ısı aktarımını engellemiş olurlar. Şekil 4'te bu durum grafiksel olarak gösterilmişti zit altı korozyonu te rt. iB kl u e d yie c pi obzi ri t eotl kuişyuemdlea rsı ,adheip ptoir. Sistemde meydana gelebilecek bir diğer sorun ise korozyon tehlikesidir. Sistem üzerinde olumsuz etkileri olan depozit oluşumu ve korozyon etkisini oluşturan elemanlar her zaman değişkenli terebilmekte ve ancak etkili bir takip prograkmgıö is le bu etkiler gözlenebilmektedir [5]. 5.2. Koruma Programında Kullanılan Kimyasalın Özellikleri Organa fosfonatlar, düşük molekül ağırlıklı ma leik terpolimer bazlı ve düşük molekül ağırlıklı sülfona stiren/maleik anhidrit kopoli mer bazlı dispersantlar, organik ve i norganik korozyon CHIUER 0,5 1,5 De2pozito2k,5alınlığı3(mm)3,5 4 4,5 5 inhibitörleri nden oluşan bir karışımdır. Açık su soğutma kulelerinde birikinti yon oluşumuna karşı etki lidi r, . çÖazme lul i rk lvee yküokrsoezk alkali nite, yüksek pH ve sertlik değerlikli sular içi n tercih edilmişti r. Fosfonat molekülleri, sistemde Ca2+ ve Mg2+ katyonlarını çevreleyerek, sistemde oluşması muhtemel CaC03, MgC03, CaS04 bi leşikleri nin oluşmasını engeller. Koruyucu kimyasalın çalışma aralık değerleri de önemlidir. Çalışma sınır değerleri geçi ldiği takti rde kimyasal et ki n koruma görevini sürdüremez. Tablo 2'de koruyucu ki myasalın sınır çalışma aralıkları veri lmiştir (4). Tablo 2. Koruyucu Kimyasal İçin Etkin Çalışma Değerleri [3, 4) pKHimyasalın Kullanıldığı Sistem Açık Soğutma Kulesi (-log [W] ) 8,5 - 9,3 İletkenlik (µS/cm) 750 - 1500 Alkalinite (ppm) 300 - 850 Sertlik (ppm) 200 - 1000 Şok Dozaj Miktarı (ppm) 200 g/ton Bakım Dozaj Miktarı, birim COC 100 ppm/COC Kdeoğnterroi l iDçienğekrui l l a n ı m (ppm) 6,0 - 20 PO Sistem Silika = İlave su SiO, max.120 ppm (COC) xHCOeC= İlave su IFe x COC coc 5.3. Uygulama İçin Kontrol Kriterleri Depozit oluşumu ve korozyon etkisini incelemede esas kriter, sisteme verilen ilave suyun özellikle rini belirleyerek uygun bir koruma programı i mektir. Capitol AVM'de dışarıdan tanker ile g z e ltei rilen su, şebeke suyu ile depolarda karıştırılarak sisteme verilmektedir. Sistemde kullanılan ilave su değerleri Tablo 3'te gösterilmiştir (5, 4]. 4 no'lu soğutucu ve su soğutma kulesi için akım şeması Şekil 5'te verilmiştir. Su soğutma kulesinde soğuyarak gelen su (30 °C), pompa yardımıyla soğutucunun yoğuşturucu hattına basılır. Yoğuşturucuda soğutucu akışkandan ısı f""""iiİİİİ;;::�-, S00.JTIAA KULESi Şekil 4. Tabaka oluşumu ve enerji kaybı arasındaki ilişki [5]. Şekil 5. Capitol AVM'deki soğutma grubu akım şeması [7]. 56 Tesisat Dergisi Sayı 167 - Kasım 2009
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=