(./) (./) o o <( � 1-:::, >C., o (./) Bölgesel ısıtma ve Soğutma Sistemleri Yusuf ARSLAN* 1. Giriş İklim değişikliği tartışmalarının alevlendiği şu günlerde, ülkemizde sürdürülebilir ekonomik büyüme ve sosyal uyumun sağlanması için yeni politikalar geliştirerek, benzeri görülme miş bir enerji devrimi yapmak zorunda oldu ğumuz açıktır. Politik tartışmaların dışından bakılırsa, ülkemizde toplam enerji pazarının önemli bir kısmı ısıtma-soğutma uygulamalarıdır ve seragazı salımında önemli bir paya sahiptir. Bu durum göstermektedir ki, ısıtma soğutma sektörü kuşkusuz hem ulusal anlamda hem de Avrupa ve uluslararası ölçekte, Kyoto sonrası önlemler ve politik kararlarda ön planda olacaktır. Bölgesel ısıtma ve soğutma temelde; normal şartlarda kullanılmayan veya kaybedilecek olan yerel yakıtlar, soğuk kaynaklar ve ısı kaygünümüzde daha verimli ve daha uzun ömürlü şebekeler kurulmasını sağlamaktadır. \sıtma, Avrupa enerji son kullanım biçimleri arasında, toplam enerji tüketiminde % 50 pay ile ilk sıradadır [1]. Avrupa'da ortalama bir evi nak\arının bölgesel olarak kullanıma sunulma- ele aldığımızda, toplam enerji tüketiminin % sı fikri üzerine kuruludur. Bir diğer önemli unsur, bu sistemlerin çokgeniş bir (yenilenebilir) enerji kaynak portföyüne entegre olabilme esnekliğini sunmasıdır. On yıllardır, bölgesel ısıtma ve soğutmanın uygulandığı Avrupa'da mevcut sistemlerin bir birleri arasındaki büyük fark, sistemin kurulu olduğu bölgede ulaşılabilir enerji kaynaklarının farklılığından ve ayrıca sistemin kurulduğu farklı tarihlerdeki teknolojik gelişmelerden kaynaklanır. Özellikle enerji kayıplarında büyük etkisi olan bölgesel ısıtma-soğutma boru sistemlerinde elde edilen teknolojik gelişmeler, 1 12 Tesisat Dergisi Sayı 167 - Kasım 2009 68'ini hacim ısıtmasında, % 14'ünü ise sıcak su eldesinde kullandığı görülmektedir [2]. Çok daha az payı olan ancak büyük hızla artan mevcut toplam soğutma talebi ile, 2020'ye kadar Avrupa'daki ticari binalar ve konutların% 60'ının soğutma tesisatına sahip olacağı öngö rülmektedir. Dünya genelinde elektriğin en az % lO'u soğutma amaçlı kullanılmakta, ABD'de ise üretilen elektriğin altıda biri bina soğutmasında kullanılmaktadır [3]. Bölgesel ısıtma sistemleri evsel, ticari, kamu ve endüstriyel kullanıcılar için hacim ısıtması ve kullanma sıcak suyu sağlar. Ayrıca düşük ve orta sıcaklıklı endüstriyel süreçlerde, durulama, evaporasyon ve boyama gibi uygulamalarda enerji kaynağı olarak hizmet verebilir. Bölgesel soğutma ise, öncelikle kamu binalarının hacim soğutması olmak üzere, endüstriyel ve konut soğutma uygulamaları için kullanılmaktadır. 2. Avrupa ve Dünyada Mevcut Durum Bölgesel ısıtmanın yaygınlaştığı ülkeler ağırlıklı olarak kuzey, orta ve doğu Avrupa ülkeleri dir. En yüksek artış oranları ise Avusturya ve İtalya' dadır. Kopenhag, Helsinki, Varşova, Riga gibi şehir lerde konut ısıtma talebinin % 90'dan fazlası bölgesel ısıtma şebekelerinden sağlanmakta dır. Bölgesel ısıtmanın bulunduğu bu şehirlerde, ticari ve kamu binalarının en yüksek katı lım oranına sahip olduğu görülmektedir [4]. Genelde kabul gören fikir, en gelişmiş bölgesel ısıtma şebekelerinin, özellikle batı Avrupa'nın İskandinav ülkelerinde olduğudur. Bu durum, bu şebekelerin yüksek verimli olması, farklı yenilenebilir enerji kaynakları ile entegrasyo nu, ekonomik performansı ve tüketici memnu niyetinden kaynaklanır. Avrupa'da bölgesel soğutma, toplam soğutma pazarında, yaklaşık 3TWh'lik bir kapasite ile
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=