TEKNİK BİLGİ Buhar Kazanlarında Seviye Kontrolü Buhar kazanlarında seviye kontrolünün amacı, kazandan ayrılan buhar kütlesi yerine hemen besi suyu ile aynı miktarda takviye yaparak ısı dengesini korumak, böylece kazandan ayrılan buharın kalitesini maksimum seviyede tutmaktır. Kazan imalatçıları tarafından belirlenmiş su seviyesinde (NWL: Nominal Water Level- Normal Su Seviyesi) kazanı çalıştırmak, güvenlik ve kazanın verimli buhar üretimi yapabilmesi için kritik bir noktadır. Seviye belirlemenin ve kontrol etmenin üç amacı vardır: • Düşük su seviyesini tespit edip brülörü ka patmak ya da sistemi tamamen kilitlemek. t Yüksek su seviyesini tespit edip besi suyu akışını yavaşlatarak su sürüklenmesini ve koç darbesi riskini azaltmak. • Su seviyesini belirlenen ayarnoktalarına göre korumak. Buhar kazanındaki optimum su seviyesini sağlayabilmek için, seviye göstergesi ve bir operatöryeterli değildir. Seviye göstergesi yüzey seviyesinden daha düşük değerlergöstermesine aşağıdaki faktörler etki eder: • Buharın oluşma hızı, t Seviye göstergesi bağlantı yüksekliği, t TOS (Total Dissolved Solution-Toplam çözülmemiş madde miktarı) miktarı, • Kazan büyüklüğü, t Kazan içerisindeki sirkülasyon, t Yüksek buhar çekişlerinde suda dalgalanma olması. Şekil 2. 72 Tesisat Dergisi Sayı 161 - Mayıs 2009 Seviye kontrol sistemi direkt kazana daldırıl mış duyargalar (elektrotlar) sayesinde seviye kontrolü ile birlikte önemli derecede güvenlik de sağlarlar. Duyargalar temel olarak şu sinyalleri içerebilir: • Sesli ve ışıklı alarm, t Röleleri aç kapa, • Pompa durdurma ve ya devreye sokma, • Vanayı aç kapa, Seviye Kontrol Tipleri: Seviye Alarm İşletmelerde güvenlik ve değişen buhar ihtiyacının karşılanması için, buhar kazanlarının su seviyesinin doğru ve sürekli kontrolü gerekmektedir. Kazan suyu belirlenen alt seviyesinin altına düştüğü zaman brülör enerji beslemesi kesilirveya belirlenen üstseviye aşıldığı zaman besi suyu pompası durdurulur. Güvenli bir çalışma için de tüm buhar kazanlarında düşük ve yüksek su seviyesi uyarı sistemi bulunmalıdır. (Şekil 1) On-Off Seviye Kontrol Seviye kontrolörü, seviye duyargası ile birlikte iletkenlik prensibine göre çalışarak, iletken sıvılarda seviye kontrolü sağlar. On-off seviye kontrol sisteminde, buhar ka zanı su seviyesi duyargası ile belirlenen su seviyesinde seviye kontrolörünün kazan besi suyu pompasını çalıştırması ve durdurması ile kontrol edilir. On-off seviye kontrol sistemi genel olarak buhar yükü ve basıncının sabit olmasının kritik olmadığı yerlerde ve düşük kapasiteli veya yedek kazanlar için daha uygundur. (Şekil 2) Şekil 3. Ayhan YILMAZ * Şekil 1. Oransal Seviye Kontrol Sistemi Değişkenlik gösteren seviye, kapasitans prensi be göre çalışan seviyeduyargası ile belirlenerek, seviye kontrolörü tarafından sürekli olarak daha önce ayarlanan değer ile karşılaştırır. Belirlenen herhangi bir sapmada, gerekli besi suyu miktarını gönderebilmek için besi suyu vanasına sinyal gönderilir. Oransal seviye kont rol sisteminde, buhar kazanı su seviyesi gelen sinyale bağlı olarak kazan besi suyu vanasını açılıp kapanması ile kontrol edilir. Oransal seviye kontrol sistemi yüksek kapasiteli kazanlar için uygundur. Genel olarak buharyükü ve basıncının sabit olmasının kritik olduğu yerlerde ve daha yüksek kapasiteli kazanda kullanımı daha verimli bir kazan işletmesi sağlayacaktır. (Şekil 3) Kapasitans pren sipte çalışan seviye duyargaları elektrot ları ile kazan cidarı bir kapasitör görevi görür. Hava ve kazan suyu dielektrik katsayısının farklılığından dolayı, elekt rot ve kazan cidarı arasında su seviyesi değiştikçe elektrotlar ile kazan cidarı ka pasitans değeri de değişir. Böylece su seviyesi duyargası aldığı sinyalleri kontrolöre aktararak oransal olarak besi suyu kontrolünü sağlar. ■ *Yazan: Ayhan YILMAZ Vira Valf A.Ş.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=