Pratik olarak baca gazı sıcaklığının her 20°C düşüşünde sağlanan yakıt tasarrufu % 1 civarındadır. Böylece sağlanan tasarruf hiçbir karmaşık, pahalı cihaz gerektirmeden çok basit olarak ölçülebilir ve hesaplanabilir. (Resim 3) Örnek verecek olursak, türbülatör takılmadan önce baca gazı sıcaklığı 300 °C olan bir kazana türbülatör takarak baca gazı sıcaklığını 120 °C düşülürse sağlanacak tasarruf; (300- l 20°)/20°C = % 9 (Yüzde dokuz) civarındadır. Bu yüksek oranlı tasarrufun çok az bir yatırım ve tadilat ile yapıldığı da göz önüne alınırsa türbülatörün önemi daha rahat anlaşılır. 5. Türbülatörün Kazana Uygulayabilme Koşulları Türbülatör kazan borusuna takıldığında mutlaka bir direnç yaratacaktır. Türbülatorün yaratacağı direnç, türbülatörün tipine, cinsine ve de boru uzunluğuna bağlıdır. Türbülatörün yaratacağı direncin mutlaka kazan üzerindeki burülörün basıncı (+) ve baca çekişi (-) ile yenilmesi gerekmektedir. Türbülatörün kullanılması için aşağıdaki şartın mutlaka sağlanması gerekmektedir. Türbülatör direnci $ bürülör karşı basıncı(+) kazan gaz tarafı direnci (-)baca çekiş kazancı (+) Aksi durumlarda, yani burülör karşı basıncı ve baca çekişi "kazan + türbülatör" direncini yenemez ise türbülatör yanma dengesi bozacağından türbülatörün bir faydası olmayacağı gibi, eski mevcut kazan verimini de düşürecektir. Bu nedenle kazana türbülatör takıldıktan sonra mutlaka kazan bürülör ayarları yeniden yapılarak, yeni ölçümleme yapılmalıdır. Bazı uygulamalarda bürülör değiştirme gereği duyulmuş olsa da sağlanan tasarruf "Türbülatör + Burülör fiyat farkını" yine çok kısa sürede amorti edebilmektedir. 6. Türbülatörde Aranan Özellikler ve Türbülatör Seçimi En ideal türbülatör "baca gazı sıcaklığını en kısa mesafede büyük oranda en az direnç ile düşüren türbülatördür." Yani başka bir deyişle, az direnç yaratarak, yüksek oranda boruda ısı transferi sağlayan türbülatör iyi nitelikli, tercih edilen bir türbülatördür. 60 Tesisat Dergisi Sayı 157 - Ocak 2009 Resim 4. Türbülatörün aynı zamanda çalıştığı sıcaklığa mukavim ve de çalıştığı ortamdaki korozif ortamdan etkilenmeyecek malzemeden imal edilmesi gerekmektedir. Türbülatör kazanın çalışma rejimi, işletme basıncı, yakıt cinsi, kullanılacak borulardaki gaz sıcaklıkları, boru çapı, işletme koşulları gibi faktörler dikkate alınarak boyutlandırılır ve gereğine göre karbon çelik veya paslanmaz malzemeden imal edilebilir. 7. Türbülator Seçilirken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar • Gaz tarafı direnci minimum olmalıdır. • Yaratacağı türbülans ve ısı transferini artın cı katkısı maksimum olmalıdır. • Çalıştığı ortama dayanıklı malzemeden imal edilmelidir. • Kolay monte edilebilir olmalıdır. • Fiyatı ucuz ve kolay değiştir i lebilir olmalıdır. (Resim 4) 8. Sonuç Türbülatör uygulaması yapılırken ön araştırma iyi yapılmalı, türbülatörün yaratacağı direncin mutlaka bürülör basıncı ve baca çekişi ile ÖNCE SONRA Resim 5. Değişik türbülatör tipleri. yenilebilirliğinin sağlanması gerekmektedir. Türbülatörün niteliği de türbülatör uygulamaları da büyük önem taşımaktadır. Türbülatör adı ile piyasada bulunan her türbülatör işe yarar, fonksiyonel, düşük dirençli türbülatör olmayabilir. Türbülatör satın alınırken imalatçı firmadan türbülatör basınç ve direnç eğrileri mutlaka istenmeli ve ön hesaplama yapılması gereklidir. Sağlanacak tasarruf oranına göre gerekirse burülörtipide değiştirilerek karşı basınç değerleri yüksek bir büyük tip burülör satın alınması da ekonomik olabilmektedir. (Resim 5)■ * Yazar: Ender Kartal / Mak. Yük. Müh. Meksis A.Ş.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=