Prof. Dr. Nilüfer EĞRİCAN Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), Avrupa Üniversiteler Birliği (EUA) Kurumsal Değerlendirme Programı (IEP) tarafından hazırlanan "Türkiye'deYükseköğretim: Eğilimler, Sorunlar ve Fırsatlar" başlıklı raporunu, 27 Ekim 2008 tarihinde, Ankara Sheraton Hotel & Convention Center'da düzenlediği bir toplantı ile kamuoyuna sundu. Türkiye'deki yükseköğretim sistemi üzerine gözlemler ve önerileri içeren raporun tanıtım toplantısının açılış konuşmaları, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Arzuhan Doğan Yalçındağ, Yüseköğretim Kurulu Başkanı (YÖK) Prof. Dr. YusufZiya Özcan ve EUA Başkanı Prof. Dr. Georg Winckle tarafından gerçekleştirildi. "Türkiye'de Yükseköğretim: Eğil imler, Sorunlar ve Fırsatlar" başlıklı rapor ile, EUA tarafından daha önce değerlendirilmiş olan biri Vakıf (Yeditepe Üniversitesi) olmak üzere toplam on yedi Türk üniversitesinin inceleme raporları analiz edilmektedir. Rapor hazırlanırken iki kez çal ıştay düzenlenmiştir. Gerek EUA IEP değerlendirmesinden geçentekVakıf üniversitesi olan Yeditepe Üniversitesindeki çalışmaları yürüten kişi, gerekse çalıştaylarda görüş bildiren on yedi üniversite temsilcisinden biri ve de Ankara'daki tanıtım toplantısına davet edilen kişi olarak, rapor hazırlanması ve sunulması süreçlerinde Yükseköğretim Sistemimiz ile ilgili birçok hususu yakından takip etme fırsatı buldum. Türkiye ve Avrupa'da yükseköğretim ile ilgili yakın zamanda yayımlanmış çeşitli çalışmaları da dikkate alan rapor, yükseköğrelim sisteminin güçl ü ve zayıf noktalarını anal iz edip öneriler sunarak, sistemin Avrupa bağlamında gelişimini desteklemeyi amaçlamaktadır. Prof. Dr. Jarma Visakorpi, Prof. Dr. Fuada Stankovic, Prof. Dr. Julio Pedrosa ve Christina Rozsnyai tarafından kaleme alınan raporda özetle, çeşitli başlıklar altında şu bulgular yer almaktadır: Özerklik ve Üniversite Yönetişimi Özerklik ve hesap verilebilirlik, akademik özgürlükle ilişkili apaçık ilkelerdir. Özerklik tüm kurumlarda çe20 Tesisat Dergisi Sayı 154 - Ekim 2008 Türkiye'de Yükseköğretim: Eğilimler, Sorunlar ve Fırsatlar Yükseköğretim Sistemi Üzerine EUA-IEP Kurumsal Değerlendirme Rap�_rlarına Dayanan Gözlemler ve Oneriler- 1 şitliliğe olanak tanımak ve kaynakların kullanımında etkinliği geliştirmek açısından gereklidir. Özerklik ve Üniversite Bütçelemesi Finansmanın yıllık olarak belirlenmesindense, birkaç yıllık süre için güvence altına alınması sağlanmalı ve üniversiteler amaç ve hedeflerini gerçekleştirmeye yeterli kaynaklara sahip olmalıdır. Daha özerk bir yönetim yapısı, devlet dışı fon kaynaklarından daha esnek ve yoğun bir şekilde yararlanılmasını kolaylaştırabilir. Kurumsal Yapılar ve Karar Verme: Misyon ve Strateji, Üniversite Düzeyinde Yönetim Değerlendirilen tüm üniversitelerin bir misyon tanımı vardır, ancak az sayıda üniversitenin buna ilişkin kapsamlı bir stratejik plana ve çok daha az sayıda üniversitenin buna ilişkin bir bütçe ve araştırma planına sahip olduğu gözlenmiştir. Üniversitenin stratejik planının uygulamaya konulması rektörün sorumluluğundadır ancak mevcut katı düzenleyici yapı, acil ve önemli konuları ele almak için harekete geçme esnekliğini azaltmaktadır. Kurum Dışı Hesap Verebilirlik: YÖK'ün kalite gözetim sürecine dahil olması ve hem üniversitelerle hem de üyeliği sebebiyle hükümetle olan bağları, kaliteye ilişkin ver i len kararların ne derece bağımsız olduğunun sorgulanmasına neden olmaktadır. Sistem aynı zamanda, kurum dışı kontrol mekanizmasından yoksundur. Finansal Yönetim Genel bir bütçenin tanımlanması ve dağıtımının (kurum dışı belirlenmiş formüller tarafından sabitlenen miktarların ötesinde), strateji ve önceliklerle bağlantılı olacak ve tüm üniversite birimlerini hesaba katacak biçimde, en optimal şekilde yapılması önerilmektedir. Araştırma Üniversitenin misyonu, profil i ve genel stratejisiyle uyumlu, üniversite çapında bir araştırma stratejisinin oluşturulması, araştırmayı koordine etmesi, disiplinlerarası lığı ve projelerde ve kaynakların kullanımında tutarl ığı sağlaması için üniversite düzeyinde rektöre ya da rektör yardımcısına bağl ı merkezi bir daire ya da organın tesis edil mesi, üniversite tabanlı temel bilimsel araştırmaya ayrılmış kamu kaynaklarında artışın desteklenmesi, finansmanın ulusal düzeyde rekabet yöntemiyle sağlanması öneril mektedir. Öğrenci Merkezli Öğretim ve Üniversite Yönetişiminde Öğrenciler Öğrencilerin bi lgi ve beceri edinimi, bağımsız bir biçimde problem çözme, proje tabanl ı öğrenme, ekip çalışması ve bağımsız öğrenme amaçlı ödevler gibi yöntemlerle teşvik edilmeleri gerekir. Raporun sonuç bölümünde; Türkiye'de yükseköğretim için üzerinde uzlaşılmış bir misyon ve vizyon oluşturulması, yükseköğretim camiası için acil yerine getirilmesi gereken bir görev olarak belirti l miştir. Üzerine yerindenl ik ilkesine (subsidiarity) dayanan ulusal bir stratejinin inşa edilmesi gerekli l iği ve ilgili aktörlere yüklenecek sorumlulukların belirlenmesi üzerinde durulmuştur. Ayrıca yeni bir yükseköğretim stratejisi üzerine anlaşıldıktan ve uygulamaya yönelik adımlar atıldıktan sonra, bir konsolidasyon döneminin bu süreci takip etmesinin önemi vurgulanm ıştır. Bir sonraki sayımızda, konu hakkındaki önerileri ele alınacaktır. Yükseköğretim için yeni ve yararlı bir model oluşturulmasında hazırlanan raporun katkısı olacağı ümidiyle . . . ■
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=