TANITIM İçme Sularında Arseni k ve SORB 33 Arsenik, toksik etkiye sahip ve ciddi sağlık problemlerine sebep olan bir elementtir. Yüksek nimarka, Fransa, Yunanistan, İtalya, İspanya, Arsin(AsH3) > Arsenit (Asili) > Arsenat (AsV) Portekiz) standardı 10 ppb'ye indirdi. > Organi k formda Arsenik miktarlarda arsenik hiper pigmentasyona, deri • 2007 yılında ise Bulgaristan, Hırvatistan, Ro- ile böbrek kanserine ve dolaşım bozukluklarına sebep olur. Arsenik, dağlık arazi ve yüksek jeotermal aktivitenin olduğu bölgelerin yeraltı manya, Sırbistan ve Türkiye 10 ppb değerini benimsedi . sularında doğal olarak oluşur. Yüzeysel su kay- Arseni k genelde sularda çözünmüş (oksijen naklarında ise genelde yüksek seviyede arsenik içeren poliatomic iyonlar) olarak düşük konsant- bulunmaz. Bunların dışında arseni k, sınırlı rasyonlarda (< lOOppb) bulunurlar. Bu iyonların miktarlarda madencilik ve kimyasal prosesler giderimi , genellikle gene bunlar gibi çözünmüş sonucu kirlenmeden dolayı oluşur. halde olan katyonlar birleştirilmesiyle yapılır. Arsenik, doğal olarak yer kabuğunda bulunan bir elementtir, ancak içme sularına kayalardan ya da toprak erozyonu ile karıştığında insan sağlığı için tehli ke oluşturmaktadır. Yapılan uzun çalışmalar sonucunda, arsenik kirlenmesinin kanser, kardiyovasküler, nörolojik, endokrinolojik zararları ortaya çıktığından, yerel otoriteler içme suyunda kabul edi lebilir maksimum arsenik değerini belirlemişlerdi r. Bu doğrultuda: • 1993 yılında Dünya Sağlık arsenik miktarını Arseni k yeraltı sularında genellikle inorganik yapıda bulunur. Bu form katı haldeki arsenolit (As20,), arsenik anhidrit (As205 ) ve realgar (AsS) bileşiklerinin çözünmesiyle oluşur. Arsenik değişik redox tepkimelerinde 4 farklı oksidasyon derecesine ( + V, + 111, O, -111) sahiptir, ancak genelde arsenit (AsO/, + 111) ve arsenat (AsO/, + V) değerlikte bulunur. Arsenit (Asili) daha çok anaerobik sularda bulunurken, arsenat (AsV) is daha çok aerobik sularda bulunur. 10 ppb olmasını önerdi . Arsenik formlarının toksiditesini sıralamak • 2000 yılında Avrupa Birliği Ülkeleri (UK, Da- gerekirse: Arseniğin sudan gideriminde genelli kle Ferric veya alüminyum kullanılır. Bu işlem, sabit yatak ta adsorpsiyonla veya filtrasyon ve koagülasyon ile yapılır. Arsenik (IIl)'ün sudan giderimi yükü negatif ve sıfıra yakın olduğundan daha zordur. Bu nedenle mevcut bir çok teknik arsenik (111) gideriminde başarılı değildir. Piyasada arsenik giderimi için fizi ksel membran teknolojileri de mevcuttur. Ancak bu yöntemler sadece arseni k giderimi söz konusu olduğunda hem ekonomik değildi r, hem de suda başka problemlere sebebiyet verebil ir. Bayoxide® E33 medyası arsenik giderimi nde kullanılmaktadır ve tam ölçekte SORB 33 ® olarak isimlendirilmektedir. Bayoxide ® E33 medyası demir bazlı olup arsenik adsorpsiyonuna doğal eğilimi vardır. SORB 33® sistemi Bayoxide® E33 medyası ile sabit yataklı reaktöre sahip bir sistemdir ve arsenik giderilene kadar sürekli ad sorplamayapar. Medya adsorplama kapasitesini tamamladığında ise değiştirili r. SORB 33® Arsenik Giderim Sistemi Adsorpsiyon Kimyası OH Severn Trentfirması, '\e -OH HO O '\e _ o-As� 0 '\e-o O noniyonik olduğundan arsenik giderimi için / '\. � / '\. / '\. � OH anyon �bi adsorplanmaz. O + As -O OH + HzO -O As + sabit yatak adsorp- '\. / '\. '\. '\. / '\. Adsorplama kinetiklerini / FeOH il OH / F e -OH / Fe - O OH siyan sistemi olan kıyaslamak gerekirse SORB 33® sistemini a-FeOOH Arsenate As(V) adsorplanma hızı ve adsorban olarak As(V) ve Bayoxide® E33 Medyasının Adsorpsiyon Reaksiyonu As(III) adsorplama hı- granül demir oksit medyası olan Bayoxide® E33 zından çok daha fazladır. Bunun nedeni ise büyük medyasını kullanmaktadır. SORB 33® sistemi yanı sıra akış hızı dışında bir diğer kilit parametre de ihtimalle As(V)'in adsorban tarafından önce oksit- sudan AS(III) ve AS(V) oxyanions giderimi nde boş yatak temas süresi (EBCT)'dir. Bu süre arsenik lenip sonra adsorplanmasıdır. demir oksitle reaksiyonunu adsorpsiyon, oklüzyon adsorpsiyonun tamamlanması için ne kadar suyun (emilim, katılma, yapışma) veya katı çözelti ile adsorplama yatağı ile ne kadar süre temas etmesi uzaklaştırır. Aşağıda pH 7'nin üzerinde AS(V) gerektiğinin bir göstergesidir. adsorpsiyonun birincil reaksiyonun (yüzeysel adsorpsiyon) şekilsel gösterimi bulunmaktadır. Adsorpsiyon belirli akış hızında sabit adsorban ya tağı boyunca aşağı akışlı sürekli bir prosestir. Bunun Bayoxide® E33 medyasının As(V)'i adsorplama kinetiği çok yüksektir ve diğer bir çok adsorban medyasından farklı olarak As(III) adsorplama yeteneğine de sahiptir. Normal pH değerinde As(III) As(III) olan sularda ön klorlama yapılması oksidas yon prosesi için önerilir ve böylece demir miktarı da artırılmış olur. Oksidasyon prosesi As(V)'in demirle birlikte giderilmesini garanti eder. Bir diğer avantajı ise, arseniğin demir oksit üzerinde çökelmesi ve uzaklaştırılmasıyla adsorban medyanın adsorpla ma kapasitesinin de artmış olmasıdır.■ Severn Trent firmasının Türkiye temsilciliğiniyürüten "ARTAŞ" firmasının ismi, geçtiğimiz sayıda /Tesisat 153, Eylül), İçindekiler bölümümüzde Artaç olarakyanlışyazılmıştır, düzeltiriz. 128 Tesisat Dergisi Sayı 154- Ekim 2008
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=