TEKNİK TOPLANTI ""' SOGUTUCU AKIŞKANLAR Soğutmada kullanılan Freon gazların 4 grupta toplayabiliriz; CFC' ler HCFC'ler : Freon 11, 12 ve 502 : Freon 22 ve 23 HFC' ler : Freon 134a, 32 ve 25 KARIŞIMLAR : 134a, 32 ve 125 gazlarının çeşitli yüzdelerde karışımı CFC gazları ODP değeri 1 .0 olan, çeşitli uluslararası anlaşmalarla 1 995 yılına kadar yasaklanması kesinleşmiş olan gazlardır. Yoğun kullanımları düşük basınçlı santrifüj makinalardır. HCFC'ler ODP değeri 0.02-0.05 olan, uluslararası anlaşmalarla 2020 yılına kadar kademeliolarakyasaklanmasına karar verilen, Dünya çapında soğutmada kullanılan gazların %99'unu oluşturan (F 22 olarak), hemen her türlü kompresörde kullanılan gazlardır. HFC gazları chlorine'e sahip olmayan flourocarbon grubundandır. Bu nedenle ODP değerleri O.O'dır. Özellik le CFC gazlarının yerine yapılan bu gazlar, çeşitli uyumsuzlukları nedeniyle hiçbir zaman sadece gaz değişimi ile çözümlenemezler. Ancak sistem dizaynı bu gazlara göre yapılırsa, hem eski, hem de yeni gazı kullanabilirler. Karışımlar (Blends) birden fazla gazdan oluşan, ancak tek gaz halini alan yeni karışım gazlarıdır. ODP değeri eri O.O olduğundan iptalleri söz konusu değildir. CFC, HCFC ve HFC gazları yerine kullanılmak üzere gelişti r i I mektedi r. Tüm HFC ve karışımgazları kompresörlerin kapasite ve tiplerine göre (pistonlu, vidalı, santrifüj) farklı sonuçlar verir. Bütün gazlar, her kapasitede, çözüm olacak tek bir gaz mevcut değildir. Birçoğu için araştırmalar halen devam etmektedir. Bu yeni gazların karışım olmaları nedeni ile ısı-basınç dengeleri ve reaksiyonları sabit değildir, ufak değişiklikler büyük farklılıklar gösterebilir. Kullandıkları yağ polyolester tarzı, higroskopik bir yağdır. Kullanımı ve bakımı normal yağlara göre daha çok özen gerektirir. Yeni olmaları nedeni ile bu gazlar ve beraberlerinde kullanılan yağların temini zor ve pahalıdır. Bugünkü piyasa fiyatları ile gaz ve uygun yağ fiyatları şu şekildedir: Freon 22 (kg) Gaz = 4.50 DM Yağ = 116. 000 -TL Freon 134a (kg) Gaz = 22.00 DM Yağ = 695.000 -TL Fark Gazda = x 4.9 Yağ = X 6.0 300 tonluk bir grubun yaklaşık 239 kg freon gazı kullanıldığı düşünülürse ortaya çıkan maliyetlerin hiç de az olmadığı görülecektir. Sonuç olarak Freon 1 1 ve 1 2 ile bugün soğutma cihazı teklifi almak bile yanlıştır. Freon 134a ve diğer yeni 11 14 Ocak 1995 günkü TMO İstanbul Toplantısında Hırant Kalataş, Bedi Korun, Adnan Arduman katılımı ile soğutucu akışkanlar tartışılmıştır. Aşağıdaki yazı Bedi Korun'un bu konudaki görüşleridir. gazlar, kapasite ve kullanımlarına göre profesyonel bir değerlendirme gerektirir. Freon 134a hiç bir şekilde Freon 22'nin veya tüm gazların alternatifi değildir, sadece Freon 12 alternatifi olarak imal edilmiştir. Freon 22 ise halen tüm firmaların cihaz sattığı, kolaylıkla bulunan, yağı ve kullanımı en iyi şekilde bilinen, en ekonomik gazdır. Ayrıca Freon 22 gazı diğer 12 ve 134a gazlarına göre kompresörlerde daha yüksek verim sağlamaktadır. Halen firmaların satabilecekleri cihazların çoğu bu gaz ile üretilmektedir. Amerikan EPA (Environmental Protection Agency - Çevre Koruma Kurumu) tarafından yapılan özet değerlendirme konuyu en iyi açıklayan yazıdır. Buna göre aşağıdaki beş gazın EPA tarafından kullanımı onaylanmıştır: Freon 22, Freon 123, Freon 134a, Lityum Bromid, Amonyak. 1955 yılı içinde birçok Amerikan firmasının çalışmalarını sonuçlandırarak kullanacakları Freon 22 alternatifi gazı açıklamaları ve bu şekilde grup satışına geçmeleri beklendiğinden, g ü n l ü k değişikliklerin ve bilgi akışkanlarının olacağına inanıyoruz. Buna bir iyi örnek HFC 32/ HFC 125 karışımı olan Allied Signal Genetron imalatı AZ-20 gazının Vidalı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=