�================���( =================� f!lütutt A( 3' l 'K ,·U1 1 t yapılmak istenirse kullanılabilir. formül (3) Oluşabilecek baca veya rüzgar etkileri altında duman kontrol sistemleri bu alc sınır değerini sağlamalıdır.Hesap sırasında (3) numaralı formülü kullanılmış, ancak hesap sırasında h yüksekliği tavan yüksekliğinin 213 ü kadar alınmış, dış sıcaklık 21 °C olarak seçilmiş ve bulunan sonuçlarn0.75 mmSS emniyet değeri eklenmiştir [l}. Duman kontrol sistemleri tarafından sağlanabilecek basınç farkları, rüzgara, fan çalışmalarına, kapı açılma ve kapanmalarına ve diğer benzer faktörlere göre değişecektir. Hesap edilen basınç farkı alt sınır değerinden kısa süreli sapmalarfazlaönemli değildir.Kısasüreli olmak kaydıyla, dumanın zehirliliğine, bina konstrüksiyonunun sızdırmazlığına, hava hızlarına ve hacimletin büyüklüği.ine bağlı olarak, tasarım değerinden % 50 mertebesindeki kısa süreli sapmalar kabul edilebilir. 3...3....2Jlas.__Ea_rkı Ost Sınır De.ğeri Sistem tasarımında kullanılan basınç farkı alt sınırlarının yanında gözönüne alınması gereken çok önemli bir diğer kriter de, aşılmaması gereken basınç farkı üst sınır değeridir. Yangın sırasında kaçış koridoruna bağlanan kapılar açılıp kapanacakc ır. Kapıların rahatça açılabileceği üst değer NFPA 1O1-Life Safecy Code' da belirtilmiştir [4}. Basınç farkından meydana gelen kapı açma kuvvetinin izin verilen üst değeri daha önceden 222 N olarak belirlenmesine rağmen, bu değer son olarak 133 N'a indirilmiştir [l}. Kapıyı açmak için gerekli coplam kuvvet, ilk açma kuvveti ile kapının iki tarafındaki basınç farkından doğan kuvveccir ve şu formülle ifade edilir: F= F ( WA (LlP) ,ıe 2 (W-cl) F : Toplam kapı açma kuvveti (N) F- ı , :İlk açma kuvveti (N) W :Kapı genişliği (m) A :Kapı alanı (m ) LlP :Kapının iki tarafı arasındaki basınç farkı (Pa) d :Kapı kolu ile kapının kenarı arasındaki uzaklık (m) Bu formül kullanılarak ve bazı varsayımlar yapılarak, kapıların iki tarafı arasındaki izin verilen basınç farkı üst değerleri NFPA tarafından rablo haline getirilmiştir. Toplam kapıaçmakuvveti 133 N, kapı yüksekliği 215 cm ve kapı kolunun kapının kenarından uzaklığı 0.07 m alınarak yapılan değerlendirme Tablo 2'cle aşağıda verilmiştir (1). ıı 3A IHIAVA AKIIŞII ıı Yangın anında zonlar arasındaki kapılar açık olduğunda, içeri yeteri kadar hava akışı olmazsa , yangın zonu dışına duman sızabilir. Buradaki tasarım hızı yangın kullanım amacına ve kullanılan duman koncrol sistemine göre değişir.Bazı tasarımlarda, kapıların sadece kısa süreli açık kalacağı düşünülebilir ve böylece açık kapıdan duman sızması ihmal edilir. 1 3.6 Y ANGKN SÖNDÜRME 1 StSTIE.MU�Rl Otomatik sprinkler ve benzeri yangın söndürme sistemleri yangınların fazla zarar vermeden önlenmesinde büyük önem taşımakta ve bu önem her geçen gün daha fazla kavranmaktadır. Kavranması gereken bir başka konu ela, otomatik yangın söndürme ve duman kontrol sistemlerinin ortak çalışmasında ortaya çıkacak sonuçlardır. Şu nokraçok iyi bilinmelidir ki; yangın söndürme sistemleri ve duman kontrol Tablo 2. Kapı lardaki Basınç Farkı Üst Sınır Değerleri (mmSS) İlk Açma Kuvveti (N) KAPI GENİŞLİĞİ (cm) 81 91 26.6 1 1 .43 10.2 35.5 10.41 9.4 44.3 9.4 8.64 53.2 8.64 7.62 62.1 7.62 6.86 söndürme sistemine, binanın özelliklerine ve binayı boşaltma zamanına göre değişecektir. Kritik hız seçiminde değişik değerler alınabilmekle birlikte sprinklersiz binalarda 1.5-4 mis , sprinklerli binalarda ıse 0.25-1.25 mis hız yeterli sayılmakraclır. ı ı 3.5 AÇIIK KAPII SAYIISII ıı Duman kontrol sistem tasarımındaki en önemli parametrelerden biri de aynı anda açılabilecekkapısayısıdır.Tüm kapıların açık olacak şekilde hesaba kacılclığı bir sistem her zaman yeterli olacak, ancak çok pahalıya çıkacaktır. Ayrıca bazı kapılar kapalı olduğunda basınç farkı üsc değeri aşılabilecektir.Tasarım sırnsındaseçilecek açık kapı sayısı binanın TESiSAT DERGİSİ SAYI 15 102 112 122 9.4 8.64 7.87 8.64 7.87 7.1 1 7.62 7.1 1 6.6 6.86 6.35 5.84 6.1 5.59 5.33 sistemleri birbirinin alcernacifi değildir ve genel anlamda yangın güvenliği açısından ikisinin bir arada bulunması en iyi çözümdür. Otomatik yangın söndürme sistemleri yangının büyüklüğünü ve büyüme hızını sınırlar, ancak duman oluşumunu ve dumanın yayılmasını engelleyemez. Bunun yanında iyi tasarlanmış duman kontrol sistemleri dumanın yayılmasını engeller ve duman hareketini kontrol ederler, ancak yangının büyümesine bir etkileri olmaz. Otomatik söndürme sistemleri yangını başlangıç aşamalarında söndürmeye yönelik olduklarından, yangın büyümeden söndürülmekte ve böylece fazla duman oluşması engellenmektedir. Bunun sonucu olarnk ocomatiksönclürme
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=