oturmalı vanalarda kullanılır. Çift oturmalı vanalarda sıkı bir kapama -,._, Tij tür vanaların tahrik üniteleri çift oturtmalı vanalara göre daha güçlü olmak ,Tij DiSK OTURMA YÜZEYi ,-'--__, C/)'ı + � + • (_), sağlanamaz;akışkanın%2-5 miktarıvana içinden geçer. VANA ÇEŞİTLERİ 1. Konstrüksiyon 2. Akışı kontrol 3. Tahrik üniteleri açısından üç ana kategori altında incelenecektir. 1. KONSTRÜKSİYON AÇISINDAN VANA ÇEŞİTLERİ a. Tek Oturtmalı Vanalar (SingleSeated): Tek oturtmalı vanalarda bir oturma yüzeyi ve bir tapa bulunmaktadır. (Şekil 2) Bu tür vanalar daha ucuz ve daha sıkı bir kapama yapmasına karşılık dengesiz bir kuvvet dağılım ı sonucu tapa hareketi zorlanır. Bu dengesiz kuvvet, tapanın oturma yüzeyinden ayrılması sonucu oluşan basınç düşüşüdür. Dolayısıyla bu KONTROL CIHAZINA OTURMA YÜZEYi (2) � � GiRiŞ -+� C: 0TAHRIK ÜNiTESi (Şekil 3) (Şekil 2) zorundadır. Tek oturtmalı vanaların kapasite faktörü (kv), aynı ebaddaki çift oturtmalı vanaları kv değerinden daha küçüktür. 6. Çift Oturtmalı Vanalar (Double Seated): Bu tür vanalarda, 2 adet oturma yüzeyi ve 2 adec tapa; vana cam kapalı durumda iken tiji açık ve kapalı pozisyona doğru zorlayan akışkan basıncı minimum olacak şekillerde yerleştirilmişlerdir (Şekil 3). Aynı ebadda ve aynı aralığı (Port) olan vanalarda işleme açısından çift oturtmalı vana tek oturtmalı vanadan daha az kuvvet gerektirmektedir. Çift oturtmalı vananın diğer bir avantajı ise belli bir boru çapı için daha büyük bir aralığı (Porc) oJmasıdır. Bu vanaların dezavantajı isetam kapama sağlamamasıdır. Nedeni kontrol edilen akışkandaki sıcaklık değişimlerinin vana gövdesi ve diskteki değişik genleşmelere yol açması ve bunun sonucu olarak iki diskin aynı anda oturma yüzeyine oturmamasıdır. c. Üç Yollu Karıştırma Vanaları (3 Way Mixing Valve): Üç yollu vanalarda adından da anlaşılacağı gibi, ikisi giriş biri çıkış olmak üzere 3 yol bulunmaktadır (Şekil 4) vana tijinin hareketi ile girişlerden geçen akışkanın oranı ayarlanır. Karıştırıcı olarak tasarımı yapılmış TESiSAT DERGiSi SAYI 15 vanalar ayrıştırıcı olarak kullanılmaz. Bunun sebebi 2 omrma yüzeyi ile 1 diskin bulunmasıdır. d. Üç Yollu Ayrıştırıcı Vana (3 Way Diverting Valve): Karıştırıcı vanaların tersi olarak bir giriş ve iki çıkış yolu vardır (Şekil 5). Giriş yolundan gelen akışkanın iki çıkışıı dağılma oranı tijin hareketine bağlıdır Dağıtıcı vanalar nadir olarak karıştırıcı vana uygulamalarında kullanılırlar. 2. AKIŞI KONTROL ETMELERi AÇISINDAN VANA ÇEŞİTLERİ: a. Kayan Tapalı Vana (Sliding Plug Valve): Kayan tapalı cipinde, disk veya tapa tijin ucunda olup, tijin aşağı veya yukarı hareketi ile akışkanın geçtiği aralık ayarlanır. Vana akış karekteristiği tapa veya portun şekli ile belirlenir. Daha evvel belirtildiği gibi, bu karekceriscik lineer veya eşit yüzdesel olabilir. 6. Döner Tapalı Vana (Rotary Plug Valve): Döner tapalı vanada, üzerinde porc (Yarık) bulunan tapa, vana gövdesi içinde saatin tersi istikametinde döner. Şekilde görülen döner tapalı vanada, tapa konik olupüzerindeki yarıkV-Portşeklindedir. Silindirik şekilli diktörcgen yarıklı tapa ise lineer vana karekteristiğine yakın bir karekceristik gösterir. c. Küresel Tapalı Vana (Bali Valve): Tüm kontrol vanaları içerisinde en yüksek akış kapasi tesine sahip vanalard ır. Dizayn ve malzemedeki son yenilikler bu vanaların cam kapama sağlamasını mümkün kılmıştır. d. Kelebek Vana (Butterfly Valve): Kelebek vanada bir kelebeğin açık kanaclarını andıran ortadan mesnedi döner bir disk vardır. BuvanaV-Yarıklı vanaya yakın eşic yüzdesel vana karekteristiği gösterir. Vanadaki sızdırma (kaçırma), diskin ve vana gövdesinin ne kadar iyi imal edildiğine bağlıdır. Bu yüzden sıkı kapama istenen uygulamalarda bu vana kullanılmaz. En çok kullanıldığı yer büyük fırınların hava
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=