GÖRÜNÜM terminal binası. alı~eri~ merkezleri bunların tipik örnetdendir. Ayrıca Suuôi Arabistan, Libya Rusya, Tliri<i de !ellerinde yapılan hizmetler bunu gösterir. istanbul'da in§a edilen kongre merkezleri, i ştıanı ve olis küeleri. beş yıldızlı oteller. ha a ırıeydanı terminal binalannın yanı sıra müze, labofatuvar. sarıayi tesisleri, yapı teknolojisinin zenglııll~i . konfor ve güvenli~i lle birlikte p10ses ve AR-GE ortam §artları . hastane teknolojisi. temiz oda uygulanıalan ile lesisat sektörüne geııış hizmetalanlan açmışbr. Bu anlamdayapı teknolojisinde lesisat sektörü öne çıkmakta . tesisat mühen sligi aranılır bir meslek durumuna gelmektedir. Yapı türiıne, fonk.siyonuna, işletme şekline ve mimarisine göre tasarımda dizayn sıcaklıklarının abulunde işletme koşullar dik ate alınmalıdır. Bu durumun son yıllarda önemı iılke ekonomisine kadar yayılmış konfor koşullannda enerjı etkınliği dikkate alınarak konfor sıcaklıklarının belirtenmesi gereğı anlaşılmıştır. > Konfor Sıcaklıklan Yapı türüne, fonksiyonuna, i~letnıe şekline ve mimarisine göre tasanmda dizayn sıcaklıklarının kabulunde işletme ko~lları dikkate alınmalıdır. Bu durumun son yıllardaönemi (ilke ekonomisine kadar yayılmış, mnforkoşullannda ene~i etkinliği dikkate alırıara konfoı sıcaklıklarının belir1enmesi gereği anla§!lmışbr. Isıtma projelerimiz için Devlet Meteoroloji !~leri Genel Müdürlü~ü istatistikleri lle ye le§lm bölgelerini d ş hava sıca lıklan belirlenmekte, ASHRAE 'American Society of Healing Refrigeration ir-Conditioning Eııtıineers Ine.' kitaplannda ülkelerin dı§ hava dizayn sıcaklıklan gösterilmektedir. Bu veriler küresel ısınma ve iklim de~işikllği nedeniyle önemini kaybetoıekte. dizayn şartları tasanınet kabullerine göre de~i§mektedir. Günümüze kadar büy" emniyet sınırtan içinde yapılan ısıtma JlfOjeleri, enerji uzmanlannın katlııla-ı ile minimize Sicakiıkian rıa dönii§mekte destek ısılması ile arzulanan konfor sıca ıklanna eri§mek edir. Genellikle hava alanlan terminal binalan konfor sıcaklıkları değişken pik yükler nedeniyle tahammül edilmez ~e ilde yükse olu . Kongre, konser, tiyatro salo~annda da bu durumla ka~ıla§ılır. Alışveriş meri<ezleri dolaşım alanlan da bu şartlara güzel bir örneldir. Buna karşı gerekli önlemler tasanın aşamasında alınsa dahi. işletme şartlarında sorunlarla kar~ıla~rlabillnrr. Bu nedenle tasanın pik yiikleri. kırrulu yükler, işletme y.. leri arasında bağlar sağlıklı kontrol edilip, konfor sıcaklıklar ve ısıl değerteri belirlenmelidir. lsıtrnada geçerli klavuz kitaplar mahallere göre konfor sıcaklıklan nı ı 5 °C. 18 °C, 20 cc, ıı °C, 26 ec şeklinde maksimum sıcaklık olarak belirtemiş bulunmaktadır1ar. Günümüz AR-GE ara~ tırmaları bu kurallardaki hatalan ortaya koy mu§ . Ç<ık katlı yapılarda iç ko idorta ı 15 o C ~.abul ederek bili§lk mahalle - den kofidortara ısı kaybı olacağı varsayımı yanlıştır. Çoğunlukla yapılarda homojen bır sıca ık tesbiti. otomasyon ve ermostatik vanalarta nıalıal sıcaklı~ının kontrolu daha sağlıklıdır. Alışveriş merkezleri gibi deği§ken fonksiyonl u mahallerde maksimum sıcak! ı k kabulleri de sonınla asebep olabilir. sı nemalan n kalabalığa göre, dolaşını alanlan fast-food alanlanndaki müşten kalabalıklığı, gıyım ve hareketli mahallerde kon orsuzluk doğurabilir. Alışveriş mer1lezlerinde bütün hacimierin gecegündüz servis zamanları insanlan rahatsız etmeyecek asgari sıcaklıkla ısıblıp-soğutulması (kı~ aylan lO" ila 12 oc yaz ayları 28-30 °C) yarar1ıdır. Bu husus kısmı bir statik ısıtma veya soğutma ile sağlanabilir. Bu amaçta toprak. su. hava kaynaklı ene~iden; free-coiling uygulamalanndan veya dry-coolirıg yöntemlerinden yararlanılır. Bunun dı§ında arzıılanan konfor Konfor yonlinden en onemli sorunlardan bıri, işletme usul ve yöntem leridir. işletme mühendisleri sonradan devreye girdiklerinden projenin tasarım ve uygulamada gerekli aşamaları bilmeden proje yönetimini, proje müellifini. uygulamadakı yıiklenıcıyı suçlar proıeyi hatalı bulurlar. sıcaklıklarına mekanlk lesısat HVAC sıstemleri ile eri§ilir. Otomatik kontrol sistemleri ile arrolanan düzeyde lululabilir. Bu arılanıda proje tasarımında kurulu yi1dere esas alınacak kon or sıcaklıklannın birbirine yakın ve homojen bir sıcaklıkta olması yararlıdır. ltjgu!amada arzulanan konfor sıcaklığı otomatik kontrolla sağlanır. ~nutlarda ise yata odası 20 cc, koridor 15 cc, salon 22 °C gıbi sıcaklık sınırtannın işletmede enerji tasarrufuna yönelik ar yaratı yoktu ı. Tasarını mühendi lerinin sorunun ~ôzümüne yönelik inisiyatiflerte ele ald ğı bu kriterler işletmede sorun yaratmaktadır. Ah§veri~ merkezlerinde büyük bir ı sıl yü üolan garajları ısrtmazsınız; uygulamada tavanında tecrid yapılmaz, dolayısıyla zemin kat düi<kanlannın ısıbirnasında zoı1uk çe ersiniz. Veya 15 oc kadar ısıtılan depo, sığınak veya benzeri hacinıler. personel yemekhanesi, kantini. dinlenme alanına dönüşür; bu mahalli ısıtmak zorlaşır. Uygulamada imar nedeniyle depo veya tellıı merkez olarak dii§ünüleıılıacimler bir kara la fittnes centre, havuz ve saunaya dönüşebilir. Bu mahalleri ısıtmak. soğutmak ve ıç hava kalite sm i sağlamak yönunden sonıniarta ka~ılaşılabilinir. ~ or yönünden en önemli SQ(Uilla rdanbiri işletme usü ve yönternleıidir. i~ etme mühendisleri sorıada nd9\lre)'e ı;rdilderi nden J)fOjerin tasarım ve uygulanıada gerekli aşamalan bilmede nproje )'Önebmini, proje miiellifirıı, uygulamada iyukteıiciyi suçla ı ı:ıojeyi hatalı buluı1al. Bu anlamda alışveri§ meıtezfefinde işin ba§ından ıtibaren mu~vir sonımluluğu 90 onemlı olup. i~n sonunda kabul test ve kontrollcıı ile i~ etmeye alma yöntenıleri ba~ımsrı yetkili kurulu~ar tarafından yapılmalıdır. Bütün bu sorunlar. i§ yapanın i§i bilen olmasına ve le kı 'k sorumluluğu yiildennıesirıe bağlı olarak çöıiitebi•r. Tesisa Dergisi Sayı 145 - Ocak 2008 19
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=