MAKALE tilerek ilk kurulması gereken tesisin düşük kapasiteli olması gerektiği vurgulanmıştır (Anonim, ı987). Bursa Çevre Projesi Ev el ve Endüstriyel Katı Atık Yönetimi Hazırlık Etüdü çalışması ı992 yılında Belediye tarafından yaptırılmıştır. Bu çalışma sonucunda atıkların bartarafı konusunda denenmiş ve onaylanmış (düzenli depolama hariç) bartaraf seçeneklerinin yakma ve kompostlama olduğu vurgulanmıştır. Ancak Bursa katı atıklarının düşük kalorifik değeri ve yüksek yatırım maliyeti sebebiyle yakma seçeneği uygun görülmemiştir. Kompostlama sistemi de, diğer yerlerde az tecrübe olması, kompost ürününün pazarlama sorunlannın bulunması ve nispeten yüksek masraflara sebep olması nedenlerinden dolayı tavsiye edilmemiştir (Anonim, ı992}. Şubat 1992 yılında yapılan proje sunucunda toplama/taşıma masrafları azaltmak amacıyla bir aktarma istasyonu kullanılması ile birlikte n uygun bortaraf yöntemi olarak, depolama aha ı önerilmiştir. 5. Sonu~lar ve Tartışma Bursa Büyükşehir Belediyesi' nden kaynaklanan katı atıkların kompostlaştırılması 2004 yıl sonu verisine göre yüzde 66 organik madde bulunması ac;ısından uygundur. Ancak kompostlaştırma işlemi için toprak alan gereksinimi diğer kompostlaştırma parametreleri kadar önemlidir. Örneğin; yığın kompostlaş206 resisat Dergisi Sayı 136- Nisan 2007 fırma tesisi yapılacak ise, 50 ton/ gün aerobik kompost işleme tesisi için yaklaşık olarak gerekli olon ı ho (1 0.000 m' )'dir. Bu toplam alanın 6.000 m2'si binalara, tesi gereçlerine ve yollara ayrılmalıdır. Bununla birlikte her ilave 50 ton atık için 4.000 m2 yer kompostlama işlemi, ı .000 m2 yer de bina ve yollar için gerekmektedir (Tchobanoglou ve ark., 1993). etüt-fizibilite çalışması güncellenmelidir. Belediyenin Etüt-Fizibilite çalışması sırasında, tesisler için ayrıntılı maliyet he aplorı, yerel koşullar dikkate alınarak yapılmalıdır. Bursa-Demirtaş Depani gazından elektrik enerjisi eldesi projesinde ı999- 2000 tarihleri arasında 3. 7ı 0.246 kWh enerji üretilmişti r. Bu değer tesisin yaklaşık yüzde 30 kapositeyle ça l ıştığın ı göstermektedir. Bursa'da kompostun pazarlanabi- Tesisin düşük kapasitede çalışmaleceği ekonomik mesafedeki tanm uygulamaları meyvecilik ve zeytinciliktir. Ancak bu iki ürotim için d uzun süreli bir te'knik ineelem ve pazar araştırma ı yapılmamıştır. Diğer bir konu da üretilen ürünün yani kompostun, ülkemizde istenilen satış fiyatianına ulaşamaması ve bölgesel olarak pazarlama problemlerinin yoşanmasıdır. Bu çal ışmada bel irt il diği gibi Bursa Büyükşehir Belediye i katı atıklannın kompostleşfırma ile bartarafı entegre atık yönetimi içerisinde ele alınmalıdır. Özellikle evsel katı atıklar dışında Bur o'do faaliyete geçen atık su arıtma tesislerinden kaynaklanan çomurfarı da bu konu içinde düşünülmelidir. Bu entegre atık yönetim sistem bütününde atık hertarafı Geri Kazanım+ Kompostlaştırma+ Düzenli Depolama o'lorak öngörülmelidir. Yapılan çalışmalar güncelleştirilmeli ve entegre atıkbertaraf sistemi için sının nedeni, depolama sahasından kaynaklanan gazın tasarım değ rini n altında olmasıdır (Salihoğlu ve ark.,200ı; Pınarlı ve ark., 2000; Solihoğlu, 2001 ). Ko ı m 1998' den Aralık 2005 tarihine kadar tesisten toplam 6.467.382 kW/h elektrik enerjisi üretilmiş ve enterkonnekte sisteme verilmiştir( Anonim, 2006 a). Metan gazının hesaplanon değerden az olması elektrik üretim kapasitesinin düşük olmasına sebep olmuştur. Özel fimıa yetkilileri tesisin ekonomik anlamda kendini amorti ed bilmesini sağlamak için 5 gaz motorunun 3'ünü doğal gaz ile işletmeyi tasarl amaktadır. Bu tesisin en önemli özelliği atıl bir enerji kaynağı olan depolama sahası gazının çevreye daha az zararlı ve fayda elde edilen bir ürün olarak değerlendirilmesidir. Tesis ülkemizdeki ilk uygulama olması sebebiyle örnek bir yatırım olarak değerlendiri lmali ve tasarianacak diğer tesisiere bilgi ve uygulama konularında kaynak te~kil etmelidir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=