MAKALE Re5im 2. Rohabolff odilmif &rsa-DomirlO§ oski çöp dopolama sohosı. yükşehir Bolediyesi tarafındon r hobilite edilm iştir. Resim 1'de Bursa Demirtaş eski çöp aha ı, Resim 2'de rehabilte edilmiş saha verilmiştir (Kargı ı998). Çöp sahasından kaynaklanan deponi gazı olan metan gazının önce pa if sistemle atmo fere bırakılması düşünülmüştür. Ancak yapılan çalışma sonucunda, saha üzerinde 40-60 m aralıklarla, 350Deponi gazı toplanması için ı2 adet gaz toplama m rkezi ve 7 ad t yoğuşma rögarı hat:lı kurulmuştur. işletim istemi ve janeratörler çöp ohasından ı 00 m mesafedeki yapı içerisindedir. Tesis 2.000.000 m3 katı atık bulunduğu ve deponiden ı .000 m3/sa gaz emileceği hesaplanarak prajelendirilmiştir. Tesiste 5 adet gaz motoru bulunmakta olup bu motorlardan 1,39 MW.h kapasitesinde e ne~ i et de edilmektedir (Yol450mm çapında, ı 0-20 m derin- cu, ı 999). Tesisin şematik a~ sisteliğinde açılmış 51 adet bacadoki hocimce yüzde olarak ortaloma yüzde 45-55 ara ında metan değeri ölçülmesiyle bu gazdan yorarlanmak için proje çalışması başlatılmıştır (Kargı, ı998;Yolcu, 1999). mi Şeklll'de verilmiştir. Tesiste kurulan sistemde gozın jeneratör yakatı olarak kullanılabilmesi için sahadanemilen CH,. miktannın yüzde 27'den fazla, oksijen (0 2 ) miktannın yüzde 6'don az olmal ı dır. Tesis tamamen otomatik kontrollü olarak fosorlandığı için meta2 5 rl--~---1 nın yüzde 40'ın altına indiği, oksije· nin yüzde 4'ün üzerine ÇJktığı durumlarda motorlara gitmekte olan gaz berlaraf amacıyla yakma bacasında ı .200 OC'de yakılmaktodır. Tesiste sahadan istenen miktarda gaz elde edilernemesi sebebiyle motorların ancak 2'si süreidi olarak çalıştırılabilmektedir (Solihoğlu ve ark, 2001; Yolcu, 1999; Anonim 1999; Sal ihoğlu , 2001). 4. Bursa Katı Atıklarının Kompostla~tırma Çalı ~maları 1987 yılında Bursa Belediye i tarafından Orta Doğu Teknik Üniversitesi'ne "Bursa Belediyesi Çöp Sorunu• projesi yoptınlmış ve oluşan katı atıklordan kompost üretilmesi a raş tırıl mıştı r. Bu çalışmada, oero· bik kompostlama teknolojisinin kapalı-kontrollü sistemi temel hedef s eçi lmişti r. Yapılan aylık kimyasol analiz sonuçlanno göre (Mart ı986 -Şubat ı987) oerobik kompostloştırmonın uygun olduğu, sadece Eylül 1986 ayının kimyasol analiz sonuçlannın oorobik kompostleşfırma işleminin boşanSIZ olabileceğini göstermiştir. Ancak Bursa bölgesi çiftçisinin kompost kullanımına alışkın olmadığı belir6 8 Go ı bo$ıncı, 2. Koll elcıör, 3. Y~u.mo wy;-1 an, 4. Emmo ünitosi (Soo$ıar) 5. Yakma - 1 ocıccı, 6. Gaı motoru, 7. Özal motor yağı , 8. ı kın k pa ne» u , 9 Trafadan iebekeye Bursa- Dem irtaş eski çöp sahasındon kaynaklanan deponi gazının toplanması ve toplanan gazdan elektrik üretilmesi için Aralık 1996 yılında yap-işlet modeliyle, tesis üretim kapasitesi ı ,4 MW ve gaz emiş kapasitesi 900 m3/sa olmak üzere, 1.500.000 USD maliyetli ı O yıl üreli Büyükşehi r Belediye i tarafından özel firmaya ihale edilmiştir (Yolcu, 1999; Anonim 1999). Şekil 1. &rso-Demirlaş kurvlan tesisin akım e mo sı görülmektedir (Solihoğlu,200 1) . 204 resisat Dergisi Sayı 136- Nisan 2007
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=