TEKNiK BiLGi dB'Iik birfark ise, ses basınç düzeyinde iki kat artışı veya yarı yarıya düşüşü ifade etmektedir. Yapılarda ses basınç düzeylerinin istenilen değerlerde sağlanarak gürültünun kontrol altında tutulması işine "Yapı Akus1iği" denir. Yapı okusfiği adı altında yapılan uygulamalar iki başlık altında toplanmaktadır: • Ses kaynağının bulunduğu mekan içinde, ses seviyesinin düşürülmesi ve yankılanmanın önlenmesi için yapılan uygulamaları kapsayan akustik düzenleme, • Sesin bir mekandan diğerine geçişi ni önlemek için yapılan uygulamaları kapsayan mekanlar arası ses yalıtımı . 2. Yapılarda Akustik Düzenleme Akustik düzenlemelerde, malzemelerin ses yutma özellikleri büyük önem taşımaktadır. Bu özellik, malzemelerin ses yutma katsayısı olan "Sabin (a)" ile ifade edilmektedir. Bu ifadeye göre, malzemeler, tamamen yansılıcı olanlarda Ove tamamen yutucu olanlarda 1 olmak üzere Oile 1 arasında değer taşımaktadır. Bütün molzemclerde, ses yutmo katsayıları, frakansiara göre değişkenlik göstermektedir. Değişik malzeme ve yüzeylerin ses yutma katsayılarını kıyaslayabilmek ve tek bir değerle ifade edebilmek için, malzemenin 250-500-1 .000 ve 2.000 Hı.'deki dört katsayısının aritmetik ortalaması olan gürültü azaltma katsoyısı (Noise Reduction Coefficient-NRC) kullanılmaktadır. Po· listiren ve poliüreton gibi plastik esasl ı sert köpük malzemeler, içinde hava veya gaz bulunan kapalı hücrelerden oluştuğu için, (camyünü ve taşyünü gibi elyaf arası boş140 Tesisat Dergisi Sayı 136 - Nisan 2007 lukları birbiriyle irtibatlı malzemelere göre çok yetersiz kalmaktadır) ses yutmo katsayıları çok düşüktür. Oyso comyünü ve toşyünü gibi mineral yünler, açık ıgözenekli malzemeler olduğu için, elyaflann arasına giren ses enerjisi, burada sürtünme yolu ile ısı enerjisine dönüşerek yutulmaktodır. Kalınlık arttıkça, sesin malzeme içerisinde izlediği yol do uzoyacağından, yutulma miktarı da doğal olarak artmaktadır. Bu tür malzemeler özellikle yüksek frekanslı sesleri yutmada çok yüksek performans göstermektedir. Mineral yünlerin ses yutma katsayıların ın, hava geçirme direnci ile de yakın bir ilişkiısi vardır. Yoğunluğun artırılması ile hava geçirme direncinin yükseltilmesi sayesinde, orta ve yüksek frekanslardaki ses yutumunda artış sağlanmaktadır. Diğer yandan çok yüksek bir hava geçişi de, beklenenin aksine, çok düşük bir sürtünme ısısına ve dola- -- yısıyla düşük bir ses yutumuna yol açacaktır. Bu tür malzemelerin kaplamalı uygulamalarında dikkoiedilmesi gereken husus ise kaplama malzemesinin ses yutumunu engellemeyecek şekilde, gözenekli malzemelerden seçilmesidir. Malzemenin ses yutucu etkisi, sadece ona ulaşan ses enerjisi üzerinde görülmektedir, bir mekandaki ses kaynağından çıkan enerjinin tamamının ses emici malzeme tarafından yutulması beklenmemelidir. Bu tür uygulamalarda sağlanabilecek optimum çözümler, mineral yün malzemelerden oluşturulan asma tavanlar, tavanlardan sarkıtılan yutucu yüzeyler, duvarlarda delikli veya gözenekli kaplomalar arkasına yerleştirilen mine· ral yün levhalar olarak sayılabili r. Tablo 2'de, yapılarda çok sık kullanılan bazı malzemelerin ses yutma ve gürültü azaltma katsayıları verilmektedir. - Tablo 2. Bazı Malzemelerin SesYutma ve Gurühü Azaltma Katsayıları Frakansiara göre Goroıto M<llleme ses yutm<l katS<lyısı aza H ma katsayısı 125 250 500 1.000 2.000 4.000 (I'RC) Mineral yOnler (camytlnO ve taşytlnO) 0.10 0.60 0.90 1.00 1.00 0.95 0.90 (50 mm. kalınlıktal PoliOretan sert köpOk 0.04 0.03 0.06 1.00 0.90 0.90 0.50 50 mm. kalınlıkta) - - - Polisiiren sert köpOk 0.04 0.04 0.04 0.12 ~-22 ı 0.20 0.10 (16 mm. kalınlıktl& ~.10 0 .20 0.55 Tabi mantar levha 0.05 0.60 0.55 0.40 Delik oranı % 20, 4 mm - i-- - - kalınllleta duralit veya kontrplak arkası 0.12 0.45 0.80 0.90 0.78 0.58 0.73 50 mm. mineral yOn dolgulu 25 mm. k<llınlıkta ahş<lp llfli 19vh<l <lrk<lsı 0.12 0.45 0.80 0.90 0.78 0.58 0.73 50 mm. mineral yon dolgulu Halı kaplama 0.15 0.16 0.22 0.45 0.60 1 0.68 0.36 -- Ahş<lp lambiri 1Qatalara tes~it edilmiş) 0.20 0.16 0.14 0.12 0.11 0.10 0.13 Ahşap parke 0.04 0.04 0.07 0.07 o.o1 l o.o7 0.06 (şap Uzerine yapıştın lmış) -- Çıplak tuOia yuzoy 0.05 0.04 .2.:_02 0.04 0.05 0.05 0.04 r---- -- -- Cam. ayna 0.03 0.02 0.01 0.07 0.05 0.02 0.04 Çıplak beton ytızoy 0.02 0.03 0.03 0.03 0.04 0.07 0.03 Harıf agregalı sıva 0.03 0.03 0.02 0.03 0.04 ı 0.05 0.03 - i--- Mcrmorytızoy 0.01 0.01 0.01 O.Q1 0.02 0.02 0.01 lll.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=