CıııM "' mez durumda old lagelmiş kullanımduağukakayynnaamkat ı rs. öAzlcı şüı ğü, daha sonra vaki olacak birleşme ile, ergimeyi içine alır; şöyle leşmenin iki parçası ergiyek b i i , l i b r ir a bmir a kaynamayabilir. Zor koşullar altında bir inci gibi tavan kaynağı gerçekleştiren kişi, eğer bütün marifeti bund retse kendisini kaynakçı saymaansınib!aKaynak, pense-üfleç kullanmanın öte sinde başlar" (Bkz. 12 no'lu kaynakça). Bu nedenle kaynaklı imalat, tasarım dan kontrolüne kadar diğer bağla ı n n tı şekillerinden son derece farklıdır. Bu farklılıklar, kaynağın çoğu kez "özel proses" tanımı içinde yer almasına yol açmış ve beraberinde "kaynak mühe disliği"nin doğmasına kadar uzanmı n ş tır. Bugün aday üye sınıfına terfi ederek(!) kapısına dayandığımız ve üye mek için kapısını aşındırdığım pa Birliği, kaynaklı imalatın bu ö ız z oAl avbr ui l e ni dikkate alarak, kaynaklı im lite yönetimi ile ilgili kuralları b alatın l l k iğ a i elirlemek için, ISO 9000 standartlarına paralel olarak EN 729 seri stand turma gereğini duymuştuarr.tlarırıı oluşKaynaklı bağlantıların üretim ve met aşamalarında ciddi problemh l iez r oluşturulmaması ve verimli bir şekilde çalışılabilmesi için, tasarım aşam dan malzeme seçimine, malzemaes t ın e minine ve üretimin gerçekleştirilme sine kadarki tüm aşamalarında uygun koşullar sağlanmalı, uygun koşulların sağlandığı ve uygun koşullarda üretim yapıldığı kontrol edilmelidir. Uluslararası standartlar tarafından be lirlenen kaynak kalite şabilmek için, yeterli s v ie k ou şyuglul anr ıi şnlae t umlae koşullarının yanında, uygun şekilde eğitilmiş ve yeterliliği belgelendirilmiş kaynak personeli ile benzer şekilde yeterli olduğu belgelendirilmiş kaynak gözlemcilerine gereksinim vardır. Kaynaklı imalatın kalite faktörlerini şe matik olarak Şekil 1 'deki gibi göstere biliriz. Şekil 1. Kaynaklı imalaııa kalite faktörleri. il Kaynak tasarımı il Kaynak prosedürü il Kaynak malzemesi il Kaynak yöntemi il Kaynak hazırlıkları il Kaynak personeli il ısıl işlemler il Kaynak muayenesi 3. Kaynak Kalitesi Kaynak Personeli İlişkisi Buradaki parametrelerin her birisi tek başına son derece önemlidir. Ancak mekanize olmayan kaynak prosesinin kalitesinin, temel olarak insan bilgi ve becerisine bağımlı olması nedeni ile, bu yazıd sedürleri a v ea ğkıar yl ı nk laı ko pl aer r a s k o , n kea li y ü n z aek r i p n rdoe durulacak, kaynak personelinin yete liliği ile ilgili Avrupa normu olan EN r 287-1 standardındaki yeterlilik kriterleri ele alınacaktır. Söz konusu standart, 2004 yılında CEN tarafından revize edildiği halde, TSE tarafından yapılan uyumlaştırma çalışmaları he mamlanmamış olduğundan, aç n ık ü la zm t a a - de olsa yetiştirilmiş olan, bugün çeşitli işyerlerinde çalışan ve son derece teli kaynak yapan kaynak personeliksaali yısı hiç de az değildir. Günümüzde yapılan her işlem gunluğunu ve yeterliliğini göstermine u n y in en geçerli yolu, yapılan işlem luğunu objektif delillere da y a ni an ruaykgbuen lgelendirmektir. Üretici ve müşte sında ortaya çıkan uyuşmazlık r l i a a r rda a genel bir kural olarak, üre saya arz ettiği ürünü, üzer t i i n cdinei nanpliyaaşma sağlanan stand rak ürettiğini, geçerlai rutlyagrau nul uykg udne ğ oela rlendirme yöntemleri ile belgelendirme si istenir. Ürün/sistemlerin uygunluk/ yeterlilik değerlendirme süreçlerinde uzman oldukları daha önceden belge lendirilmiş kişi/kurumlar tarafından üze rinde anlaşma sağlanmış değerlend me kriterleri kullanılarak çeşitli değeir rlendirmeler yapılır. Yapılan değerlendirme çalışmaları, d ha sonra çeşitli belge veya doküm larla raporlandırılır. Ürün/hiz a a nmetlerin kalite ve güvenliğini gösteren TSE, ISO 9000, CE işareti gibi çeşitli kalite ve güvenlik işaretleri, ürünlerin veya sistemlerin ilgili düzenlemelere luğunun, bir başka deyişle yeterul iyl i ğgiunni n göstergeleri olarak değerlendirilirler. Günümüzde artık personel yeterliliği de benzer bir yaklaşımla ele alınm tadır. akBir başka ifade ile, kaynak işlemlerinin kaynak prosedürlerine uygun olarak yapıldığını göstermenin en kestirme yolu, kaynak personelinin deneyim ve mesleki bilgilerinin yeterliliğini göste ren belgelendirmenin yapılmasıdır. Kaynaklı imalatın kalitesi, kaynakçının beceri derecesinin yüksekliğine bağlı lar sırasında eski ve yeni EN 287-1 olduğundan, kaynakçının sözlü ve ya- standardı arasındaki farklılıklar hak- zılı talimatları izleme yeteneği ve ustakında da bilgiler verilecektir. lığının sınanması zorunlu hale gelmiş- tir. Kaynak personelinin sınanması için, Kaynaklı imalat yöntemi, ülkemizde de uygulama usül ve esasları üzerinde ta- çok yaygın olarak kullanılmakla birlik- raflar arasında bir konsensus sağlante, kaynaklı imalat yapan işyerlerinde masında yarar vardır. uluslararası kaynak standartlarının bu Kaynaklı imalatta, kaynak kalitesini be- denli yaygın olarak kullanıldığını söyle- Kaynakçıların yeterliliği için en yaygın kullanılan ve özel koşullar dışında tüm dünyada geçerli olan iki kural vardır. lirleyen ana parametrelere göz atıl- mek, pek de gerçekçi olmayacaktır. dığında şöyle bir liste ile karşılaşırız: Oysa Türkiye'de, usta çırak ilişkisi ile 176
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=