it) o o N a >, w ma ve drenaj sistemlerinin modernizasyonuna başlamadan önce mevcut performansının değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu noktada bazı performans göstergeleri önerilmektedir. Bunlar; t Bir teşhis analizi uygulamak, t Sulama veya drenaj sisteminin uygun olup, olmadığını belirlemek, t Oluşturulan proje kriterleri ile gerçekleşen performansı karşılaştırmak, t Sistemin modernizasyon önlemleri veya sadece yoğun bakım gerektirip, gerektirmediğini belirlemek, t Mevcut eksikliklerin üstesinden gelmek için rehabilitasyon veya yeniden modelleme gerekliliğini belirlemek, t Potansiyel modernizasyon önlemlerinin bir öncelik listesini hazırlamak ve ekonomik olarak savunulabilir olan bu alternatif eylemler arasında seçim yapmaktır. Performans göstergeleri, zaman ve yere göre değişebilen ve bir sistemin durumunu tanımlayan ölçülebilir değişkenler olmalıdır. Belirtildiği gibi uzlaşılan bir göstergeler setine karşı değerlendirilen sistemin işlevine olanak verebilmelidir. Hesaplanan gösterge değerlerinin aralık sınırları kabul edilebilir koşulların yerine getirilip, getirilemeyeceğini belirlemek için kullanıcıya olanak vermelidir. 2.1.4. Kısıtlamalar ve çevresel tepkiler: Sulama ve drenaj sistemleriyle ilgili kısıtlamalar üzerinde yeterince durulmaz ise tarımsal üretimi iyileştirme yönünde sulama ve drenaj sektöründen beklenen destek sağlanamayacaktır. Teknolojik sorunlara ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerine çözüm bulunamadığında etkinlik kanıtlanamadığı için gerekli bakım göz ardı edilmekte ve modernizasyon ertelenmektedir. Ayrıca, sulama ve drenaj çalışmalarıyla oluşan hidrolojik eko-sistemlerin değişimi su varlığı, suyla doygunluk, tuzluluk zararları ve sualtı otlarının yayılmasını artırmakta ve yöresel nüfusun sağlığını etkileyen sorunlara yol açmaktadır. Bu nedenle, üzerinde durulması istenen en önemli konular; · t Su kaynağı eksikliği, t Zayıf kanal düzenlemesi, t Zayıf işletme ve bakım, t Su ile doygunluk ve tuzluluk, t Su ile ilgili hastalıklar ve insan sağlığıdır. 162 Koruyucu planlama, uygun proje önlemleri ve inşaat sonrası denetim programlarının daha etkin olmasıyla, belirtilen sorunlar çözülebilecektir. Doğrudan suyla ilgili olarak belirtilen olumsuzluklara ek olarak çok sayıda diğer kısıtlamalar da bulunmaktadır. Bunlar, tarla prizlerinde yetersiz su temini, zayıf alt yapı, yetersiz pazarlama etkinlikleri, fiyat farklılıklıları ile diğer faktörleri içermektedir. Son yıllarda tarımsal ve diğer malların toplamında oluşan azalma eğilimi ciddi bir kısıt yaratmaktadır. Sulama ve drenaj tesisleriyle çok daha ilgili olanlar geliştirme maliyeti ve ekonomik canlılık sorunlarıdır. Sulama ve drenaj marjinal alanlarda yaygınlaşırken, maliyetler genellikle yüksek gelir elde edilmesini engelleyen seviyelere yükselmektedir. Tüm bu kısıtlamalar, bireyler ve toplulukların birlikte çabasını gerektirmekte ve tarımsal sürdürülel5ilirlik için önemli bir tartışmayı ortaya koymaktadır. Sulama ve drenaj için bütünleyici bir yaklaşım , çevre ve eko-sistemleri korumayı, suyla doygunluk, toprak tuzluluğu ve hastalıkları engellemeyi, gıda üretimini artırmayı amaçlamalıdır. 2.1.5. Modernizasyon Bir sulama sisteminde, tarlalar için su dağıtım hizmetleri ve kaynak kullanımının (iş gücü, su, ekonoml, çevre) iyileştirilmesi amacıyla sulama şebekelerinin teknik ve yönetsel.olarak modellerinin yükseltilmesi veya gelecekteki gereksinimler göz önün~Jınarak günümüz su taleplerinin uygun şekilde karşılanabilmesi için sistem kapasitesini iyileştirilmesi veya7l1edellerinin yenilenmesi o arak tanımlanmaktadır. Modernizasyon, kummsal, organizasyon ve teknik değişimleri kapsamakla birlikte su kaynağı ve iletimden tarlalara kadar tüm sulama şebekesinin işletme seviyesindeki değişimleri ortaya koymaktadır. Dünyada geleneksel sulama ve drenaj sistemlerinin % 50 ile % 70'inin, belirli derecede modernizasyona gereksinim duyduğu tahmin edilmektedir. Yeni büyük ölçekli sulama ve drenaj sistemlerinin ekonomik olarak çekici yönlerinin azalması karar vericileri, yenilerini inşa etmek yerine mevcut sistemlerin modernizasyonuna tahsis edilen kaynakları artırmaya yöneltmektedir. Birçok yüzey sulama sistemi, uzun zaman süreçleri temel alınarak sabit bir akış oranı sağlamak amacıyla projelemiş ve kanal şebeke sistemlerinde oldukça az kontrol yapısıyla inşa edilmiştir. Sonuç olarak, bitki gereksinimlerinj karşılamak için su dağıtımının oldukça az düzeni bulunmaktadır. Ayrıca, bitki çeşitliliği için baskının olduğu alanlarda, mevcut sistemler esnek talebi karşılayamamaktadır. Etkin işletme uygulamaları yönünde hareket etmek ve modern bilgi sistemlerini içeren otomatik kontrol için kanal şebekelerinde çok etkin kontrol yapılarının inşa edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, su dağıtım düzeyinin iyileştirilmesi, sadece bitki verimlerini artırma yönünde üstünlüğe sahip olmamakta, aynı zamanda suya doygunluk ve tuzluluğun denetimine de yardımcı olmaktadır. Kanal şebekelerinin teknik kalitesini iyileştirmek için yabancı ot gelişimi ve hastalıklar denetlenmeli, sediment birikimi ve derine sızma kayıpları malıdır. Bu konularda etkin ar ların yapılması, su kıtlığı sür öncelikle talepleri yöne arasında eşitliği sağl reklidir. Modernizasyo sistemlerin ol,ı,ı..şturulm dir. Yeni teknolo'ileri b gelene kün ol i sorunlu topraklar i~i uy ktadır. Bu neenle i lenebilir al nı artmasına ve a~~ı: laştırılmasına tedil'\Birçok modern ,yeraltı suyu ve toprak ı~gübre kullanımında nomı, su ama suyuna gübre enjekuna olanak vermektedir. MaliY.et nli§i ve sürdürülebilir olmalarıının la ması için bu tür yöntemler uygu anmadan önce araştırma alanının topoğrafik, ekolojik ve sosyal koşulları incelenmelidir. 2.1.6. Yüzey ve yeraltı su kaynaklarının birlikte kullanımı: Sulama ve drenaj yönetiminin en son amacı, sulama süresince elde edilen faydanın en yüksek, iyi kaliteli su kaynağından sağlanan su miktarının en az olmasına yol açan en yüksek sistem performansına sahip olmaktır. Bütünleyici bir yaklaşım, sulama ve drenaja ilişkin politikacılar, araştırmacılar ve projeciler arasında suyun tekrar kullanımına ilişkin karar vermeyi destekleyen bilgi sağlamalıdır. Farklı ortaklar arasındaki iletişim, çevresel olarak güçlü strateji ve politikalar ~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=