"' o o N ,::, >, w -.. "' ,~, - ·= ~~~ :~ )', , "- , o .. .. I • V•11lln,u X•l13"1l2~--1'581i .... Şekil 7. Sorgu kısıt değerlerinin girilmesi. Şekil 9. Şebeke analizi uygulaması. Qi_ C Qy Qh CAP 1111 ıı:· 11 1 ı ı.:· il 10,110 ,492 ,000 9.707 5,000 14,707 125 4,537 ,864 ,000 3,831 5.000 8,831 100 11,919 13.235 ,724 ,000 12,643 5,000 17,643 125 2.0SS 2,556 ,254 ,000 2,349 2,500 4,849 75 Şekil 8. Sorgu sonrasında veri tabaıııııııı görünümü. -.,. -~ fazla zaman kaybına sebep olacaktır. Şebekenin yönetiminde klasik yöntemleri kullanan kurumlarda, şebekenin inşaatından belirli bir süre sonra çizimler ve bu çizimlere ait hesaplarda kayıplar meydana gelmektedir. Bu tip kayıpların oluştuğu bir ortamda, mevcut şebekeye ait özellikler tam olarak bilinemediği için, şebeke üzerinde sağlıklı bir revizyondan söz etmek mümkün değildir. Şekil Tde, içme suyu şebekesi belirli sınır değerleri için sorgulanm ıştır (Çapları 75 mm ile 150 mm arasında, hızları 1 m/sn'den büyük, gerçek uzunlukları 300 m'den küçük ve U*I) değerl eri 2'nin altında kalan elemanlar). Şekil 8'de görüldüğü üzere, yapılan sorgu sonucunda şebekedeki tüm elemanlardan sadece 5 tanesi istenilen özellikleri sağlamış ve veri tabanında görüntülenmiştir. 6.5. Şebeke Analizleri Şebeke analizleri, birbirleri ile bağlantılı şebeke şeklinde teşkil edilmiş grafik objeler üzerinde yapılan analizlerdir. Herhangi bir adres için en kısa yolun bulunması, yolların gün içindeki zamana bağlı olarak trafik yoğunlu kları dikkate alınıp en kısa sürede istenilen adrese gidilmesi için hangi güzergahın seçilmesi, bir şebeke üzerinde mevcut bir vananın kapatılması ile nerelerin su alamayacağı , bir elektrik direğinde arıza meydana geldiğinde arızalar giderilinceye kadar nerelerin elektriklerinin kesileceği gibi analizlerin yapı ldığı uygulamalardır. Şebeke analizleri, Altyapı Bilgi Sistemleri'nde daha çok şebekede herhangi bir yerde arıza olması durumunda, hangi bölgelerin bu arızadan etki leneceği ve herhangi bir vananın kapatılması sonucunda şebekede hangi bölgelerin su alamayacağı konularında kullanılır. Şekil 9'da şebekesi nde bir vananın kapatılmasıyla hangi bölgelerin su alamayacağı gösterilmiştir. Gerekli ayarların yapılmasının ardından, 68 düğümündeki vananın seçilmesiyle, vananın kapatılması halinde su alamayacak bölgelerin renkleri diğer şebeke elemanlarının renklerinden farklılaşmakta ve kolaylıkla izlenebilmektedir. 6.6. Modelleme ve Senaryo Üretimi/Yönetimi Planlanan bazı projelerin veya doğal olayların gerçekleşmesi halinde meydana gelecek durumun daha önceden gerçekleşmiş gibi gözlenebilmesi işlemleri, senaryo üretimi/yönetimi olarak tanımlanabilir. CBS, coğrafi varlıkların çevreleriyle olan i lişk i lerini de dikkate alarak bilgisayar ortamında oluşturacağı gerçek modellerle senaryo üretimi/yönetimi işlemlerini gerçekleştirme imkanına sahiptir. Deprem, su taşkını, erozyon gibi doğal olaylar ile, su havzalarının korunması vb. önemli konularda bu ça1 ışmalar. muhtemel etkilerin önceden tespiti ve gerekli önlemlerin alınması aç ısından büyük önem taş ı maktad ı r. 6.7. Topoloji (Konumsal) Analizleri Grafik ve grafik olmayan bilgilerin bir amaca yönelik olarak sonuçlarının irdelenip yorumlanması gibi işlemlere topoloji (konumsal) analiz adı verilir. Farklı özellikteki harita bilgilerinin üst üste bindirilerek ilişkilendiri lmesi , havza koruma alanlarının oluşturulması, bir derenin 100 m'lik mutlak koruma al an ların ın belirlenmesi, kamu laştırma işlemine tabi olacak arazilerin alan ve maliklerinin tesbiti vb. uygulamalar konumsal analiz uygulamalarıdır [1 ] . Jxl HIZ BAS_BORU_T SON_BO .., ,032 ., ,, il ,021 2,870 1,200 1185,230 117, ,025 5,802 1,120 1179,300 117, ,030 5,910 1,440 1235,680 1221 .033 4,558 1,100 1210,530 mı: 7.Sonuç Yerleşim bölgelerindeki insan nüfusu hızla artmaktadır. Sayıdaki artışla doğru orantılı olarak insan ihtiyaçlarındaki çeşitlilik de artmaktadır. Bütün bunlara ek olarak su kaynakları azalmaktadır. Kent Bilgi Sistemi ve KBS'nin alt dalı olan Altyapı Bilgi Sistemi, yerel yönetimlerin yapıları içinde oluşturması gereken en önemli bilgi sistemleridir. Yerleşim bölgesinin altyapı problemlerinin hızlı ve sağlıkl ı çözümlenebilmesinin yolu Altyapı Bilgi Sistemi'nin kurulma sından geçmektedir. İçme ve kullanma suyu insanların giderilmesi gereken temel ihtiyaçlarındandır. Yerel yönetimler, bugün bu ihtiyaçlara kısmen karşılık verebilmektedir. Fakat azalan su kaynakla rı ve karş ı laş ılan problemler karşısında da bu temel ihtiyaçlar karş ılanabilmel id ir. Bunu başarabilmek için, su kaynakları optimum şekilde kullanılmalı ve yönetilmelidir. İçme suyu için su kaynaklarının en uygun biçimde kullanımı ve yönetimi için ilk şart İçme Suyu Şebekesi Bilgi Sistemi'nin kuru l mas ıd ır. Kayııaklar J. Burrough, P.A., Priııciples of Geograplıical lnforınation Systeıııs far Land Resources Assessınent, 1998, Oxford University Press, New York. 2. Ebçin, O.; Aydııı, D.; Göktaş, O.C.; Bir CBS Uygıı!aıııası: İSKİ Altyapı Bilgi Sistemi, 2002, İSKİ Yayınları No:48, İstanbul, Türkiye. 3. Yoıııralıoğlu, T, Coğrafi Bilgi Sistemleri: Temel Kavramlar ve Uygulaıııalaı; 2000, Akademi Yayınevi, ISBN 97597369-0-X, İstanbul, Türkiye. 4. www.tokbis.com ·;;; _~_ _ _ _1_5_4 "Bıı ıııaka/e, DSİ 'ııiıı 7-11 f:.)liil 2005 ıarilıleriııde dii:eıılediği Ulııslararası Diiııyada Kalkııııııa İçin Sıı Seıııpozy1111111 'ııda bildiri o/cırak .ıw111lıııııştııı: "
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=