s u p R o s E s y A s 1 Gökhan Yılmaz İTÜ Makina Fakültesi 2003 yılında Süleyman Demirel Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Böliimü'nden mezun olan Gökhan Yılmaz, 2005 yılında ayııı bölümde yüksek lisansım tamamlamıştıı: Kazova İnş. San. Tic. ve Turizm A.Ş. ile Karayolları Ankara Bölge Miidürlüğü'nde çeşitli görevlerde yer alan Yılmaz, halen Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü'nde araştırma görevlisi olarak görev yapmaktadır. Gökhan Yılmaz, İnşaat Mühendisliği'nde de doktorasını sürdürmektedir. OZET___ --, Coğrafi Bilgi Sistemi'nin uygulama alanlarından Kent Bilgi Sistemi'nin bileşenlerinden olan Altyapı Bilgi Sistemi, kentte mevcut olan içme sııyu, kanalizasyon, yağmur suyu şebekelerine ait grafik ve grafik olmayan (sayısal ve sözel) verilerin toplanması, uygun yazılım ve donaııımlar kullamlarak bir veri tabamna aktarılması ve değişik yapıdaki veriler arasında ilişkiler kurularak, bıı sistemlere ait sorgu ve analizlerin yapılmasıyla kentin şebeke sistemlerine ait problemlerin hızlı ve sağlıklı bir şekilde çözülmesine olanak sağlayan işlemler bütünüdür. Çalışmada altyapı şebeke sistemlerinden olan. içme suyu şebekesinin, yönetimi ve karşılaşılan ~ problemlerin CQS teknikleri ;;. kullanılarak hızlı ve sağlıklı bir ~ şekilde çözümü örneklerle verilecektir. .; An_ahtar Kelimeler: Coğrafi Bilgi ·ea ., C Sistemi, Altyapı Bilgi Sistemi, İçme : suyu Şebekesi Bilgi Sisteını,· _____ __ ·;;; {!! 148 • içme Suyu Şebekesi Bilgi Sistemi 1. Giriş Canlıların yaşamlarını sürdürebilmesi için suyun önemi mutlak bir gerçektir. Yeryüzünde su varsa hayat vardır. En basit organizmadan, en kompleks canlıya kadar bütün varlıklar metabolizmalarını devam ettirebilmek için suya ihtiyaç duyarlar. Su dünyamızın % 70'ini kaplamaktadır. Bununla birlikte, bu oranın yalnızca % 2.S'luk kısmı tatlı sudur. Dünyadaki tatlı suyun % 87'si buzullarda, toprakta, atmosferde, yeraltı sularında bulunur ve kullanılamaz durumdadır. Türkiye'nin kullanılabilir su potanşiyeli yılda yaklaşık 11 O milyar m3 'tür. Bu suyun % 16'sı içme ve kullanmada, % 72'si tarımsal sulamada,% 12'si de sanayide tüketilmektedir. Suyun insanlar için e[l önemli kullanım alanı içme suyudur. Yeterli ve sağlıklı içme suyu olmadan insanların hayatlarını sürdürebilmesi mümkün değildir. İçme suyu, ülkede mevcut su kaynaklarından, içme suyu şebekeleri kullanılarak, içme suyunun kullan ı lacağı yerleşim alanlarına getirilmektedir. Türkiye su kıtlığı çeken ülkeler arasında olamamakla birlikte, sanıldığının aksine su zengini bir ülke de deği ldir. Bundan dolayı, Türkiye'deki mevcut su kaynakları optimum kullanı larak, gelecek nesillere sağlıklı ve yeterli su bırakılabilmelidir. Su ve su kaynaklarının optimum kullanı mı , suyla ilgili bütün dallarda geçerli olduğu gibi içme suyu şebekeleri için de geçerlidir. Ülkemizde içme suyu şebekeleri , son 10 yıla kadar klasik yöntemlerle yönetilmekteydi. Son yıllarda ise şebekelerin yönetiminde bilgi sistemlerinin kullanılması yaygınlaşmaya başlamıştır. Coğrafi Bilgi Sistemi'nin uygulama alanları içine giren Kent Bilgi Sistemi'nin alt dalı olan Altyapı Bilgi Sistemleri, içme suyu şebekelerinin optimum yönetiminde büyük kolaylık sağlamaktadır. Ülkemizde nüfus ve bu nüfusun tükettiği su hızla artmaktadır. Bu artış gerekli önlemlerin alınmaması durumunda gelecek yıll?rda Türkiye'de su yetersizliği problemlerinin oluşmasına sebep olacaktır. içme suyu konusunda, ileride oluşabilecek problemlere karşı alınması ger~ken en önemli önlem ise suyµn akıllı ve doğru yönetiminin sağlanmasıdır. Bunun sağlanması, yerleşim birimlerinde içme suyunu yöneten kurum ve kuruluşlarda Altyapı Bilgi Sistemi'nin ve dolay ısıyla içme Suyu Şebekesi Bilgi Sistemi'nin kurulmasıyla mümkündür. 2. Coğrafi Bilgi Sistemi Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS); konuma dayalı işlemlerle elde edilen grafik ve grafik olmayan verilerin toplanması, saklanması, analizi ve kullanıcıya sunulması işlevlerini bir bütünlük içerisinde gerçekleştiren bir bilgi sistemidir [3]. CBS'ye bir değişik tanımda şu şekilde getirilebilir; CBS; günümüzde konuma dayalı her türlü grafik ve tanımlayıcı bilgiyi entegre ederek kullanıcıya sunan bilgi-teknoloji tabanlı bir bilgi sistemidir. Başka bir deyişle mekandaki konumu belirlenmiş verilerin kapsanması, yönetimi, işlenmesi , analiz edilmesi, modellenmesi ve görüntülenebilmesi işlemlerini kapsayan insan, yazılım, veriler, yönetim çemberinden oluşan bir sistemdir. Harita bilgisi olarak nitelendirilen, konuma bağımlı grafik ve grafik olmayan yazılı bilgilerin bir sistem içerisinde bütünleştirilmesi ile ortaya çıkan bu sistem bilgiye hızlı ve sağlıklı ulaşım imkanı sağlamaktadır. ~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=