Tesisat Dergisi 117. Sayı (Eylül 2005)

;;, .. (1) Fatih Öner Makina Mühendisi iman 1993 yılıııda iTÜ Makina Fakültesi Makina Böliiınii'nden mezun olan Fatih Öııeı; 1997 yılından bu yana ısıtma, klima ve havalandırma konularında sektörde faaliyet gösteren lsısan A.Ş.'de çalışmaktadır. Petrol fiyatları 2005 yılı eylül ayı içerisinde 70$/varil mertebelerine ulaştı. Bir yılda petrol fiyatlarındaki artış yaklaşık % 100 oranında gerçekleştiğiııdeıı, alternatif eneıjilere olan ilgi her geçen gün artmaktadıı: Günümüzde alternatif eneıji kaynaklarının en önemlilerinden biri giineş eneıjisidiı: Güneş eneıjisinden eıı verimli şekilde yararlanabilmek için, tiiııı yıl boyunca çalışabilecek şekilde dizayn edilmiş kapalı devre giineş eneıji sistemleri /ıergün artan sayıda kul/anı lmaktadıı: Kapalı devre güneş eneıji sistemlerinin sistem verimleri, birçok değişkenin izlenmesi ve bu değişkenlere göre sistem çalışmasını ay arlayan gelişmiş otomatik koııtrol sistemleri ile artırılmaktadu: Kapalı giiııeş enerji sisteınleri genellikle bir ısıtma sistemi ile beraber kurulmaktadı.ı: Her iki sistemin bilgi akışı olacak şekilde entegre çalışmasını sağlayan otomatik kontroller yardımı. ile en yiiksek verim sağlanabilınektediı: - --------," 124 Alternatif Eneriiler Fosil yakıtlarının kullanımı, ortalama dünya sıcaklığını son bin yılın en yüksek değerlerine ulaştırmış, yoğun hava kirliliğinin yanı sıra milyarlarca dolar zarara yol açan sel/fırtına gibi doğal felaketlerin gözle görülür şekilde artmasına neden olmuştur. En kısa zamanda önlem alınmaması durumunda yakın gelecekte buzulların erimesi sonucunda deniz kenarında kurulmuş birçok şehir sular altında kalabilecektir. Bu nedenle insanoğlu, fosil yakıt rezervlerinin bitmesini beklemeden temiz enerji kaynaklarına yönelmek zorundadır. Fosil yakıtlar yerine alternatif temiz bir çözümün getirilmemesi durumunda birçok hayvan ve bitkinin soyu tükenecektir. Bu durumda insanoğlunun da yaşam şartları son derece ağırlaşacaktır. Yoğun hava kirliliği tehdidi altındaki büyük şehirlerde, yüzlerce insan hava kirliliği nedeni ile dolaylı olarak hayatını kaybetmektedir. Asit yağmurları yüzünden birçok doğal ekosistem tamamen yok olmuştur. Bu durumda kendini sınırsız tekrarlayan yenilenebilir ve hammadde bağımlısı olmayan enerji kaynakları (güneş, rüzgar, su ve biyokütle gibi) çok kısa bir süre içinde önem kazanacaktır. Petrol varil fiyatı 1988 yılında 15 $ dolar mertebelerinde idi. 1998 yılına kadar olan on yıllık süreçte 15 $-20 $ bandında salınan petrol varil fiyatı 1999 yılından itibaren hızla artış göstermiş ve 2004 yılına kadar 25 $-30$ aralığında kalmıştır. 2004 yılından itibaren petrol varil fiyatı 30 $'dan sürekli bir yükselişle 2005'in Ağustos'u başlarında 70 $ noktasına kadar gelmiştir. Petrol fiyatlarının son 15 yılda% 500'e yakın ve son bir yılda ise % 133 mertebelerinde artışı ve dünyanın buna bağlı sosyopolitik durumu, her geçen gün alternatif enerji kaynaklarının önem kazanmasını ve bu konuda çalışmaların katlanarak artmasını beraberinde getirmektedir. Dünyanın birçok ülkesinde yeni enerji üretim yatırımları artık temiz enerji odaklı olmaktadır. özel araştırma kurumlarının hazırladıkları raporlara göre, 2060 yılında dünya enerji ihtiyacının yaklaşık % 60'ı yenilenebilir kaynaklardan karşılanacaktır. 1. Güneş Enerji Sistemleri (G.E.S.): Güneş enerjisi, güneşlenme süresi, güneş ışınımı vb. değişkenlere bağlı bir enerji türü olduğundan, güneş enerjisi sistemlerinin veriminin yüksek olması çok büyük bir gerekliliktir. Bundan dolayı güneş enerjisinden "Akıllı Sistemler İle Akılcı Çözümler" prensibi ile yararlanmak çok önem kazanmıştır. 1.1. Güneş Enerjisinin Avantajları: t Bol ve tükenmeyen tek enerji kaynağı, t Duman, karbonmonoksit, kükürt ve radyasyon artığı içermeyen temiz enerji, t Enerjiye gereksinim duyulan her yerde kullanılabilir, t Yurtdışına bağımlı olmadığı için ekonomik ve politk krizlerden etkilenmez, t işletme masrafları çok azdı r, t Çeşitli uygulamalar için farklı çözümler üretmek mümkündür (kazan destekli veya desteksiz sıcak kullanım suyu üretimi, ısıtma sistemine destek verme, elektrik enerjisi üretimi-fotovoltaik, enerji depolama-güneş pilleri ). Güneş enerjisi sistemleri iki ana gruba ayrılabilir; 1. Pasif Sistemler: Seralar vb. gibi herhangi bir mekanik ekipmana gereksinim duymaksızın faydalanılan sistemler. t Ürün Kurutma ve Seralar: Güneş enerjisinin tarım alanındaki uygulamalarıdır. Bu tür sistemler, ilkel pasif yapıda olabileceği gibi, hava hareketini sağlayan aktif bileşenler de içerebilir. Bu sistemler dünyada kırsal yörelerde sınırlı bir biçimde kullanılmaktadırlar. t Su Arıtma Sistemleri: Bu sistemler esas olarak sığ bir havuzdan ibarettir. Havuzun üzerine eğimli şeffaf- ~

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=