ın o o N u, o .; ::ı ,oı <( ' CD . . . . . . . . >, .. <I) layı sistem vakum altında çalışmaktadır. Soğutma oranı 65 °C'de 0,65 iken 95 °C'de 0,88'e kadar çıka b i lir. Yüksek sı cakl ıklarda LiBr ağırlık oranı sınırlandırılmıştır. Çalışma sıcaklıkl arı içinde % 68'den fazla LiBr ile krista lleşme yaşanmaktadır. Soğutma prensibi ısı transferi olup absorpsiyonlu sıvı soğutmasında dört temel ısı transferi yüzeyi söz konusudur. Bunlar buharlaştırıcı (evaparatör), absorber, jeneratör (generatör) ve yoğuşturucudur (kondenser). Absorpsiyonlu soğutma sisteminde soğutucu akışkan sudur. Suyun kaynama noktası basınç ile doğrudan orantılıdır. Atmosferik basınçta su 100 °C'de kaynar. Daha düşük basınçta ise su daha düşük sıcaklıkta kaynar. 6 mm Hg mutlak basınçta suyun kaynama noktası 3,7 °C'dir. Tüm soğutma sistemlerinde olduğu gibi, absorpsiyonlu soğutmada da ısıyı uzaklaştırmak amacıyla buharlaştırma ve yoğuşturma süreçlerinden yararlanılır. Etkili bir buharlaştırma ve yoğuşturma işleminin yapılabilmesi için, absorpsiyonlu soğutma işleminde, farklı kontrollü vakumlarda çalışan iki ayrı kovan kullanılmaktadır. Alt kovan (buharl aştırıcı ve absorber) dış atmosferin yüzde biri kadar ya da 6 milimetre cıva basıncı düzeyinde bir iç basınca yani nispeten yüksek bir vakuma sahiptir. Bu vakum suyun (soğutucu akışkan), soğutulan sıvıdan daha düşük bir sıcaklıkta kaynamasını sağlar. Bu şekilde buharlaştırıcıya girerken ani soğutmaya maruz bırakılan sıvı, iklimlendirme sürecinde kullanılmak amacıyla soğutulabilir. Sistemde kullan ı lan LiBr (lityum bromür), adi tuz (NaCI) ile kimyasal olarak benzerdir. LiBr su içinde çözünebilir. LiBr/su solüsyonu, kendi kimyasal eğilimi nedeniyle, suyu absorbe etme özell iğine sahiptir. LiBr solüsyonunun konsantrasyonu artıp sıcaklığı düştükçe suya karşı olan absorpsiyon eğilimi de artar. Buna ilave olarak, LiBr ve suyun buhar basınçları arasında büyük fark vardır. Bu demektir ki, eğer LiBr /su solüsyonun sıcaklığı artırılırsa, su buharlaşır, ama LiBr solüsyonda kalacağından solüsyon konsantre hale gelecektir. Absorpsiyonlu sistemler soğutma etkisi yaratmak için ısı enerjisi kullanır. Bu sistemlerde soğutucu evaporasyon sırasında düşük sıcaklık ve basınçta ısıyı absorbe eder ve kondensasyon sıras ı nda yüksek sıcaklıkta ve basınçta ısı açığa çıkartır. 4.1.2. Absorpsiyonlu sistem çeşitleri a. Kondenserine göre; 1. Hava soğ utmalı 2. Su soğutmal ı b. Kullanılan enerji kaynağına göre; 1. Doğal gazlı 2. LPG 3. Fuel oil 4. Buhar 5. Sıcak su 6. Atık su c. Jeneratör sayısına göre; 1. Tek etkili 2. Çift etkili d. Kullanılan solüsyona göre (soğutucu akışkan + absorbent); 1. Su+ LiBr 2. Amonyak + su Tek etkili absorpsiyonlu sistemler yalnız soğutma amaçlı kullanılırken, çift etkili absorpsiyonlu sistemler ısı pompası şeklinde çalışarak hem soğutma hem de ısıtma amaçlı kul l anı l ırl ar. 88 Lityum Bromid- Su Eriyikli Tek Kademeli Absorpsiyonlu Soğutma Çevrimi Suyun soğutucu akışkan, lityum bromid ve su çözeltisinin yutucu olarak kullan ı ld ığı , tek kademeli bir absorbsiyon çevrimi şeması, Şekil 2.2'de verilmiştir. Şekil 2.1'de ise bu çevrimin bas ınç-sıcaklık diyagramındaki değişimi görülmektedir. Bu devredeki karakteristik değişimler aşağıda sunulmuştur. 1-2 Değişimi: Sıcaklık ve yüksek derişiklikteki (1) ile gösterilen eriyik, yoğuşturucu basıncında jeneratörden çıkar. Bu eriyik, absorberden gelen eriyik ile bir ısı değiştiricide soğutularak, (2) noktasında makaslanarak absorbere gönderilir. 2-4 Değişimi: Soğuk ve yüksek derişiklikteki (2) ile gösterilen eriyik, absorber içinde buharlaşma basıncı ile aynı olan düşük bir basınçta, (8ve 9) ile gösterilen soğutucu akışkanı absorbe eder. 4-5 Değişimi: (4) ile gösterilen eriyik, ısı değiştiricide (5) noktasına kadar ısıtıldıktan sonra jeneratöre pompalanır. 5-1 Değişimi: (5) noktasında sıcak ve seyreltik olarak jeneratöre giren eriyik, burada ısı ilavesi ile soğutucu akışkanı damıtır. Soğutucu akışkan (6) noktasında jeneratörden çıkarken, sıcak ve yüksek derişiklikteki eriyik ise jeneratörü (1) noktasında terk eder. 6-7 Değişimi: Sıcak ve yüksek basınçta (6) noktasında yoğuşturucuya giren soğutucu akışkan buharları, yoğuşarak bu elemandan (7) noktasında çıkar. 7-8 Değişimi: Sıcak ve sıvı fazındaki soğutucu akışkan bir kısılma vanasından geçirilerek düşük basınçta buharlaştırıcıya gönderilir. Buharlaştırıcıdan soğutulan ortamdan alınan ısı ile buharlaşan soğutucu ortam burayı soğutur. Soğuk ve düşük basınçta (8) noktasındaki soğutucu akışkan buharları, (3) ile gösterilen absorber içinde eriyik tarafından absorbe edilir. Jeneratör 5 lsı çıkışı Buharlaştı rıcı Düşük sıcaklıkta giriş Şekil 1. Suyun soğutucu akışkan, lityum bro111id ve su çözeltisinin yutucu olarak kul/anıldığı, tek kademeli bir absorbsiyon çevrimi şeması. Soğutucu akışkan buharı basıncı Yoğuşturucu basınç Buharlaştırıcı s=g 1 -- basınç %0 Kristalleşme eğrisi Buha rlaştı rı cı Absorber Jeneratör Sıcakl ık sıcaklığı sı caklığı s ıcaklığ ı Şekil 2. lityum bromid-sıı eriyik/i tek kademeli absoıpsiyonlu soğutma çevriminin basınç-sıcaklık diyagramı.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=