ma~aıJ 1 "' o ~ en B en ::ı >Ol < .;, . . . . . . . . İ 1,0 0,8 - - s= --Ns=147 - • - Ns=261 0,6 0,4 .c 0,2 o 0,2 0,4 -0,2 -0,4 . -2-p _!ı l 1~ u Başka bir deyişle, aynı rijitlikteki iki tesisten birinde tam santrifüj pompa, diğerinde ise eksenel pompa bulunsa ve ayrıca bunların volan sayısı kritik sayının altında olsa, eksenel pompada elde edilecek minimum basınç oranı diğerinkinden daha düşük olacak ve tesisat için daha kritik bir durum yaratacaktır. Bu diyagramı 2 p >1 hallerine uzatmak istersek eğilimi görmek bakımından grafik çözüme esas olan Şekil 9a'yı incelememiz yeterlidir. Burada görüldüğü gibi minimum basınçları doğuran eğri pompanın tüm karakteristiklerinde momentin sıfır olmsına karşı gelen m=O eğrisidir ..Bu anda pompa anbalman hızına erişmiş bir türbin gibi çalışır. Şekilde üç değişik özgül h ız için bu eğri ler veriliyor. En büyük depresyonun en küçük özgül hızda olduğu görülmektedir. 4.2 Sahanlık Genişlikleri ve kritik volan sayısı 2p <1 halinde verilen diyagramlardan da tahkik edilebileceği gibi depresyon darbesi bakımından kritik volan sayıları basınç darbesi için verilen değerlere eşittir ve Şekil 4'teki eğriler burada da aynen geçerlidir. Başka bir deyişle, eğer bir pompada belirli bir kolon rij itl iğ i için volan sayısı olarak kritik volan sayısının altına inilmiş ise, bu noktada sonra gerek basınç darbesi ve gerekse depresyon darbesi bakımından artık volan etkisi olmayacaktır. 5.Sonuç Tamamen boyutsuz sayılarla hazırlanmış su darbesi programı etkinliğini kanıtlamı ştır. Ancak programın çok küçük volan sayılarında çalışma güçlüğü vardır. Bu yüzden pompa-motor ünitesinin dönen parçaları na ait atalet etkisinin yok sayılabileceği durumlar için grafik programdan yararlanmak faydalıdır. 178 1,4 1,2 1,0 .iii Q) -e "' 0,8 o C o >- (/) 0,6 ~ a. Q) o 0,4 0,2 o t s• ~~ 2ob80 i ! : I2p= ,( ~ /'-. 1 i 2p, 1, r::~ 1 i "' ~L\ i 1 ı l ~ JL - ' 1 ~ 11 ' ' '1 'rJI -ı,..~ 0,01 0,1 1,0 10 100 1000 Şekil 10. L'.::= 1,2 2p=4 1,0 0,2 2p= ,1 ,O ,,,o X ~ ~ 1\ ~1 1\1\ I\ Ns• 2pll 1 I 11 l 1 ~ :::.. ... ~ O 0,001 0,01 0,1 1,0 10 100 1000 X LŞ-Ie_kil_II_. --------------==ıJ Gerek basınç darbesi ve gerekse basınç darbesi için volan sayısı ve rijitliğe bağlı diyagramların genel görünüşü heliko-santrifüj ve eksenel pompalarda da aynen korunmaktad ı r. Kritik volan sayısının özgül hız arttıkça küçüldüğü görülmektedir. örneğin bir eksenel pompada volan etkisi, benzer şartlarda tam santrifüj pompaya oranla çok daha küçük volan sayılarına kadar hissedilebilmektedir. Volan sayısın ı n küçük değerlerinde, basınç darbesinin şiddeti, özgül hızı büyük pompalarda azalmakta iken, depresyon dalgasının şiddeti tam tersi şekilde özgül hız büyüdükçe artmaktadır. Bu bakımdan, yüksek özgül hızlı pompaların depresyon dalgası bakımından daha duyarlı olduğu sonucuna varılm ı ştır. Kaynaklar 1. Özgiiı; C. : İ. Giirsel: "An lnvesrigıırion o/ tlıe Flywlıeel Effect on tlıe Water Hamıner Caused by Power Failure in Pıınıp Svsıems": TN I Proceediııgs of ılıe 5rlı. lııt. Coııf on Pressııre Sıırges. Haııoveı; I 986. 2. Özgiiı; C.: İ. Gürsel: E. Ayder: "011 ılıe Prediction of Dowıı Surge in Pıınıp .~vsıems", Bıılleıin (!f'ılıe Technical Uniı•. o/' lstaııbııl. Vol. 40 Nıınıber 2. I 987. 3. Özgür, C.: Kavıırmacıoğlu. L.: "Non Dinıensional Marlıenıatical Model /or Pumpiııg Sysıenıs Wirlı and Wiıhour Air Chamber". Bul/. o/ Tlıe Teclınical Univ. of lstanbııl Va/ 45.Nıımher / -3. 1992. 4. F8. Wylie: V C. Sıreeıer: "F/ııid Traıısieıırs ". Mc. Graw Hi/1. New York. /1 -29. I980. Bıı makale, 22-24 Kasını 2004 ıarilıinde yapılan 5. Pompa-Vcıııa Koııgresi 'ıııle sıııııılm uşıııı:
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=