"' o o N .. .2 .. ~ '"' < >, .. "' 4.6. FEMA ABD Federal Afet Yönetim Merkezi (FEMA • Federal Emergency Management Agency) inşaat sektörüne yönelik birer el kitabı şeklinde 3 adet yönetmelik yayınlanmıştır: t FEMA 412 / Aralık 2002: Mekanik Ekipmanlarda Sismik Sınırlandırma (lnstalling Seismic Restraints tor Mechanical Equipment) t FEMA 413 / Ocak 2004: Elektrik Ekipmanlarında Sismik Sınırlandırma (lnstalling Seismic Restraints tor Electrical Equipment) t FEMA 415 / Aralık 2004: Hava Kanalları ve Borularda Sismik Sınırlandırma (lnstalling Seismic Restraints tor Duct and Pipe) Bu kitaplar, teorik bilgiler veya şartname bazında gereklilikler belirtmekten ziyade, pratik bilgiler içeren birer başvuru niteliğindedir. 4.7. SMACNA ABD kökenli olmakla birlikte, dünyanın birçok ülkesinde inşaat ve tesisat sektörlerinde başta havalandırma kanalları olmak üzere her türlü sac işleri konusunda otorite olarak kabul edilen Sac Metal ve Klima Yüklenicileri Ulusal Birliği (SMACNA • Sheet Metal and Air Conditioning Contractors' National Association) ilk sürümü 1976 yılında, halen güncel olan son sürümü ise 2000 yılında olmak üzere bir başvuru kitabı niteliğinde Sismik Sınırlandırma Kılavuzu - Mekanik Sistemler için Yönergeler (Seismic Restraint Manual - Guidelines for Mechanical Systems) adlı kitabı yayımlamıştır. Bu kitap ekipman montajı, havalandırma kanalları ve boru tesisatlarında sismik korumayla ilgili uygulama detayları içeren ayrıntılı bilgiler sunmakla birlikte, ulusal veya uluslararası bir yönetmelik niteliğinde değildir. 4.8. NFPA 13 Benzer şekilde yine ABD kökenli olmakla birlikte, dünyanın birçok ülkesinde inşaat ve tesisat sektörlerinde yangından korunma tesisatl arı konusunda otorite olarak kabul edilen Ulusal Yangın Koruma Birliği (NFPA - National Fire Protection Association) otomatik yangın söndürme (sprinkler) tesisatlarıyla ilgili olarak NFPA 13 yönetmeliğini yayımlamıştır. Bu yönetmelik içinde, yangından korunma tesisatlar ının depreme karşı nasıl gü158 vence altına alınacağına dair son derece ayrıntılı yönergeler mevcuttur. NFPA 13 uyarınca, bir otomatik yangın söndürme (sprinkler) sisteminde, boruların sismik koruması için kullanılacak çelik halat tipi sınırlandırıcılar, ancak aşağıdaki şartların yerine getirilmesi durumunda kabul edilebilir: 1. Uzay ve uçak sanayinde kullanılan korozyona dayanıklı galvanizli çelikten mamul olacak. 2. Deprem esnasında deformasyon oluşmaması için, elastikiyeti alınmış ön gerilmeli olacak. 3. Sahada uygulama kolaylığı ve teftiş için renk kodlu olacak. 4. Üreticinin katalog bilgileri dahil, kopma dayanımı ve tüm diğer teknik veriler, uluslararası bağımsız kuruluşlarca (UL ®) onaylı olacak. 5. Binaların Depreme Dayanıklılık Performans Seviyeleri ABD Federal Afet Yönetim Merkezi (FEMA -Federal Emergency Management Agency) 356 numaralı şartnamesinde bir deprem anında ve sonrasında binalardaki ve tesislerdeki yapısal olmayan elemanlardan (tesisatlar vb.) beklenenleri derecelendirmiş ve böylelikle 4 kademeli bir performans düzeyi sıralaması oluşturmuştur. Bunların açıklaması aşağıda yapılmıştır; 5.1. İşlevsellik Performans Seviyesi Yapısal olmayan elemanlarda işlevsellik performans seviyesi kısaca "yapının deprem sonrası hasar durumunda, yapısal olmayan elemanlarının (tesisatların vb.) deprem öncesindeki fonksiyonlarını aynı şekilde devam ettirebilmeleri" durumu olarak tanımlanabilir. Bu performans seviyesi; yapıdaki acil durum, yangından korunma, aydınlatma, mekanik ve elektrik tesisatları ve bilgi işlem sistemlerinin büyük bir bölümünün işlevlerini yerine getirmeye devam ettiği veya bu sistemlere yapılacak küçük tamirat işlemleri ile eski durumlarına devam etmelerinin mümkün olduğu durumdur. Bu özel yapısal olmayan performans seviyesi yapı mühendislerinin ilgi ve uzmanlık alanına girdiği için, söz konusu elemanların deprem sonrasında bu performans seviyesini göstermesi ancak sismik koruma yapılmasıyla mümkün olacaktır. Özellikle kuvvetli bir yer hareketi sonrası hastane, haberleşme merkezleri, elektrik üretim merkezleri gibi ilk kullanılacak yapılarda bulunan elektronik ve mekanik sistemlerin deprem güvenliği için sismik koruma yapılması hayati derecede önemlidir. Özellikle hastanelerdeki sistemlerin deprem esnasında dahi işlevlerini yerine getirebilmeleri, tam bir can güvenliğinin sağlanması için gereklidir. 5.2. Hemen Kullanım Performans Seviyesi Yapısal olmayan elemanlarda hemen kullanım performans seviyesi kısaca, "deprem sonrasında yapıdaki girişçıkış kapıları, merdivenler, asansörler, acil aydınlatma sistemleri, yangın alarm sistemleri gibi sistemlerin genel olarak işlevlerini sürdürebilmekte olduğu durum" olarak tanımlanabilir. Söz konusu performans seviyesinde bazı camlarda küçük kırıklar ve bazı yapısal olmayan elemanlarda hafif hasar meydana gelebilir, ancak binada yapısal olarak hiçbir tehlike yoktur. Binada genel bir temizlik ve düzenleme yeterli olacaktır. Genel olarak bu performans seviyesinde, yapıdaki elektrik ve mekanik sistemler için önlemler alınmalı ve işlevlerini sürdürmeleri sağlanmalıdır. Ancak bazı sistemlerin doğrultularında ve konumlarında küçük değişmeler ve sistemlerin içinde küçük hasarlar meydana gelmiş olabilir. Konut tarzı yapılarda bulunan ısıtma, su tesisatı, doğal gaz ve haberleşme sistemleri işlev dışı kalabilir, ancak yapısal olmayan elemanlardan kaynaklanabilecek can kaybı riski oldukça düşüktür. Bu performans seviyesi özellikle hastaneler ve haberleşme merkezleri için yeterli güvenliği sağlayamayabilir. Ancak yüksek nitelikli ofis vb. binalar için tercih edilebilir. 5.3. Can Güvenliği Performans Seviyesi Yapısal olmayan elemanlarda can güven liği performans seviyesi, kısaca "deprem sonrasında binadaki yapısal olmayan elemanlarda hasarın meydana geldiği, ancak bu hasarın can güvenliğini tehlikeye atacak boyutta olmadığı" duruma karşılık gelmektedir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=