ın o o N il) o . iii :::ı ,c,ı cı: ' <O .... .... >, "' C/) jinin taşınması için bir pilot proje başlatılmıştır. Elde edilen güneş ışınımı değerleri kullanılarak tasarım ve optimum verim çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmalar neticesinde, polikristal silisyum güneş pillerinden daha fazla enerji elde etmek amacıyla tam güneye bakacak şekilde ve sezonluk eğim açılarıyla yerleştirildiği göz önüne alınarak 30 yıllık bir süreç içerisinde elde edilecek elektriğin birim enerji maliyetinin kWh başına 17 ı$ (13 ı€) olacağı hesaplanmıştır [11). Bu hesaplamalar ışığında şebekeye bağlı bir fotovoltaik sistemin ülkemize kazandırılması için pilot bir proje başlatılmıştır. 2001 K 120930, numaralı "54 kW Gücündeki Şebekeye Bağlı Fotovoltaik Sistemin Muğla Üniversitesi Kütüphane Çatısına Entegrasyonu" isimli DPT projesi ile dört aşamalı olarak Muğla Üniversitesi yerleşkesi içerisine toplam gücü 54 kW olan fotovoltaik sistem kurulmuştur. Projenin birinci aşamasında Muğla bölgesinde ve Türkiye'de maliyet ve verimlilik yönünden ön plana çıkacak güneş pili tipini belirleyebilmek için farklı teknolojilerle üretilmiş dünya piyasasında öne çıkan sırasıyla tek kristal silisyum, çok kristal silisyum, ince film amorf silisyum ve CdTe ince film güneş pillerinden oluşan 1OkWp (standart test koşulları, STC: 1000 W/m2 güneş ışınımı ve 25 °C hücre sıcaklığında) gücünde güneş pili sistemi kurulmuştur. Muğla Üniversitesi Merkez Kütüphanesi çatısına kurulmuş olan fotovoltaik sistem 129 m2 alan kaplayan 152 adet güneş pilinden oluşmaktadır. Fotovoltaik test alanında bulunan modüllerin (paketlenmiş güneş pilleri) kısa devre akımı (ise), açık devre gerilimi (V00 ) ve STC deki güç değerleri (P maxl ve kullanı.lan modül sayıları Tablo 1 'de verilmektedir. Sezonluk performans değerlendirmesinin sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için farklı malzemelerden üretilmiş güneş pilleri birbirinden bağımsız olarak bağlantıları yapılmış ve yaklaşık olarak her biri 2.5 kW gücünde dört alt sistem oluşturulmuştur. Güneş pillerinden doğru akım (DC) olarak elde edilen elektrik enerjisinin alternatif akı130 Tablo 1. Merkez Kütüphane Çatısındaki Güneş Pillerinin Elektriksel Özellikleri ve Sayıları. Modül tipi ise [Al Voc [V) Pmax [W] Adet Tek Kristal Silisyum 7.7 21.0 120 20 Çok Kristal Silisyum 4.4 32.4 100 27 Amorf Silisyum 1.2 85.0 58 45 CdTe 1.12 87.0 43 60 Tablo 2. Solarmax 3000E Çevirici Özellikleri [12[. Giriş gerilimi Max giriş gücü Çıkış gücü [Vdc] (Wdc] [Wac] 90-600 3300 (STC) 2500 ma (AC) çevrilerek şebekeye aktarılabilmesi için maksimum giriş gücü 2.7 kW olan ve teknik özellikleri Tablo 2'de verilen Solarmax 3000E çeviriciler (invertör) kullanılmıştır. En fazla 600 V DC gerilime izin verebilen çeviriciler 90 V gerilimde çalışmaya başlamakta olup çalışırken 8W güç harcamaktadırlar, STC'de 3,3 kWp olarak bağlanan güneş pili gücünü sürekli olarak 50 Hz şebeke frekansıyla, gerilim durumuna göre % 94,9 ve % 95,5 Avrupa verimliliğinde sürekli olarak 2.5 kW'lık AC formda şebekeye verebilmektedirler. "Avrupa Verimi" adı verilen bir tanımlama yapılmıştır. Bu tanımlamaya göre E nominal güç ve sonraki gelen rakam % olarak bu güce oranı ifade etmek üzere (örneğin: E50 nominal gücün % 50'sinde çalışmasını ifade etmektedir). Avrupa Verimi= 0,03 x ES+ 0,06 x EI0 + 0,13 x E20 + o, 1 x E30 + 0,48 x E50 + 0,2 x E 100 şeklinde hesaplanır. Fotovoltaik sistemlerde kullanılan çeviricilerin giriş gerilim aralıklarına uygun olarak fotovoltaik modüller arası bağlantılar gerçekleştirilmiştir. Buna göre; 20 adet tek kristal güneş pili birbirine seri bağlanarak 420 V açık devre gerilimine sahip 2.4 kW güç elde edilmiştir. 27 adet çok kristal silisyum güneş pili birbirine paralel bağlı 3 alt gruptan oluşmaktadır. Alt grupların her birinde bulunan 9 adet güneş pili 291.6 V açık devre gerilimine sahip olacak şekilde seri bağlanarak STC'de 2.7 kWp güç değerine sahip fotovoltaik örgü elde edilmiştir. Farklı malzemelerden yapılmış güneş pillerinin çalışma koşullarında göstermiş oldukları performansların incelenebilmesi için kristal silisyum modüllerden oluşan sistemlerin yanında ince film modüllerden oluşan sistemler de kurulmuştur. Açık devre geriliminin çeÇıkış gerilimi Frekans Avrupa verimi [Vac] [Hz] [%] 196-253 49,8-50,2 95,5/94,9 virici girişine uygun olabilmesi için 5 adet seri bağlı amorf silisyum güneş pilinden oluşan paralel bağlı 9 alt grup oluşturulmuş ve 45 modülden oluşan STC'de 2.6 kWp güç değerine sahip bir fotovoltaik örgü elde edilmiştir. Diğer bir ince film olan CdTe güneş pili tipi, Kadmiyum ve Tellür gibi iki farklı malzemenin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur. 435 V açık devre gerilimine sahip olacak şekilde seri bağlı 5 modülden oluşan 12 paralel alt grup elde edilmiş ve 60 adet CdTe modül kullanılarak STC'de 2.58 kWp güç değerine sahip fotovoltaik örgü elde edilmiştir. 2.3. Güneş Pili Ölçüm Sistemi Güneş pillerinin performansının incelenebilmesi için karakteristik özelliklerinin belirlenebilmesi amacıyla çok kanallı bir ölçüm sistemi kurulmuştur. Güneş pillerinin çeşitli parametrelerinin ölçülmesi için geliştirilmiş olan Solar Measuring System far Characterisation of Solar Cells (V 2.0 1/2003) isimli bir kontrol programı ile Şekil 9'da bütün hali ve Şekil 10'da çalışma prensibi görülen ölçüm sistemi, Elektronik yük ve Switch yardımıyla istenilen ölçümler seri bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Güneş pilleri veya modül Şekil 10. Test alanından vefotovoltaik sistemden bir kesit.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=