" 'ooNC : � ·;. ..:I: ' si' .. ..- • ileri Enerii Sistemleri i�in Sıcak Gaz Granüle Devingen Yataklı Filtreler Kömür yakıtlı ileri teknoloji yanma çevrimlerinde, yüksek sıcaklık ve yüksek basınçlı gaz akışlarında ince boyutlu taneciklerin arındırılması, gaz türbininin gereksinim duyduğu yakıt kalitesinin sağlanabilmesi açısından önemlidir. Bu makalede, ABD'de geliştirilmekte olan ileri teknolojili IGCC ve PFBC süreçleri için granüle devingen Yazan: J. Smid, S. S. Hsiau, C. Y. Peng ve H. T. Lee Kaynak: Filtration + Seperation, yataklı sıcak gaz parçacıkları temizleme sistemlerine Aralık 2004 ilişkin bir değerlendirme çalışması yer almaktadır. ________Ç ,_e _v_ir_ en_:_,Ç '-'i ge:.. _ d _e_m_ _Ç ,_a_la ...,_ p ___ --f-- B u değerlendirmede; tehli keli emisyon seviyelerini ölçme yöntemi, teknikte son durum, sıcak gaz te mizleme sistemleri, ileri IGCC enerji sistemleri, ileri PFBC enerji sistemleri, parçacık toplama sistemleri içeren teknolojilerin konumu, yüksek sıcaklık ve basınç seviyelerinde gaz parçacık larını ayırma işlemleri ele alınacaktır. 1. Tehlikeli Emisyon Seviyelerini Ölçme Yöntemi Fosil yakıtlarının yanmasından kay naklanan sera gazı emisyonları ölçüm sonuçları, konu ile ilgili önlem alınması ve derhal harekete geçilmesi gerek tiğini vurgulamaktadır. 1997'de imzala nan Kyoto Protokolü'ne göre, 39 sanayi devleti, 6 farklı sera gazından-kar bondioksit (CO2}, metan, diazot mo noksit, hidroflorokarbon, perflorokar bon ve sülfür heksaflorür-kaynaklanan emisyon düzeyini 2008-2012 aralığı na kadar 1990 yılı seviyesinin yaklaşık % 5.2 oranında aşağısına çekmek durumundalar. Seramik mum filtreleri ve granül yataklı filtrelerin kullanılması, gelişmiş kömürlü dönüştürme teknolojileri için sıcak gazı temizleme işlemlerinde en etkin yaklaşımdır. Granül yataklı filtre ler, düşük maliyetli filtre cihazları olma larından ve filtrenin devingen yatak olarak kullanıldığı durumlarda, sabit ba sınç düşüşü sergilemesinden ötürü daha cazip gelmektedir. 78 2. Teknikte Son Durum Sıcak gazları temizleme işlemi, hem ABD Enerji Bakanlığı Temiz Kömür Teknolojisi (CCT) hem de Fosil Enerjisi (FE) KömürAraştırma ve Geliştirme programları için yüksek önceliğe sa hip bir konudur. İşlem üç kategoriye ayrılmıştır; parçacık toplama sistem leri, sıcak gaz kükürt giderme sistemi ve arta kalan düşük miktarda parçacık temizleme sistemleri. Sıcak gazları temizleme işleminin en büyük avantajı, süreç sonucunda olu şan gazlardaki duyulur ısının engellen mesi ve bu ısılardan yararlanılması sonucunda, sistem randımanındaki ar tış olarak görülmektedir. Sıcak gaz kü kürt giderme sistemleri ve sıcak gaz parçacık giderme sistemleri için çeşit li geliştirme programları hazırlanmak tadır. Ayrıca alkali metaller ve klorür gibi, diğer ilgili kirletici parçacıklara kar şı da başka programlar şu sıralar ha zırlık aşamasındadır. Bugüne dek elde edilen sonuçlar, sıcak gazın temizlen mesinde sahip olunan teknik yeterliliği kanıtlamıştır ve daha uzun süreli testlerle ticari açıdan kabul edilebilmeleri için gerekli olan uzun süreli dayanıklı lık kayıtlarının elde edilebilmesi sağlanacaktır. Sıcak gaz kükürt giderme sis temleri ve sıcak gaz parçacık giderme sistemleri, genel deneme testlerini başarıyla geçmiş olsalar da, sistemlerin ikisi de ticari açıdan kabul edilebilirlik için gerekli olan uzun süreli performansı henüz sergilememiştir. Sıcak gaz temizleme sistemlerinin maliyeti, entegre gazlaştırma kombine çevrimleri (IGCC) tipteki tesisler için toplam tesis sermayesinden yapıla cak masrafın % 10-15'ini, tazyikli akış kan yatak yanması (PFBC) ile çalışan tesisler içinse masrafın % 10'u kadar bir tutara denk düşmektedir. Bu mik tarlar her ne kadar önemli miktarlar sayılsa da var olan diğer sistemler için yapılan masraftan çok daha az bir mik tardır. Elektrik masraflarını etkileyen en önemli parametreler arasında, par çacık kontrol sisteminin ön taraftaki hızı, emici madde aşınması ve kükürt giderme sistemindeki emici madde maliyeti de bulunmaktadır. 3. Sıcak Gaz Temizleme Sistemleri Mevcut IGCC sistemleri, parçacıkları ya yoğuşma ile ya da ham haldeki yakıt gazını su ile besleyerek (yaş temizleme) giderir. Şu anki PFBC modelleri, gaz türbinlerinin önüne siklon (inert) seperatörler ve bununla bağlantılı olarak bir elektrostatik çökeltici (ESP) ve ya gaz türbinlerinde akışın alt tarafı na bir örgü filtre yerleştirmektedir. ileri IGCC ve PFBC sistemleri de, yüksek sıcaklık (480 °C'den 980 °C'ye kadar) ve yüksek basınç seviyelerinde işlem yapan, sert, gözenekli (genellikle se ramik) bariyerli filtreler kullanacaktır. Tazyikli akışkan yatak yanması (PFBC) sistemlerinde, SO2 doğrudan akışkan ya tağının içine enjekte edilmiş emici
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=