� .,, o o N C � ·;:; .. :ı:: ...... .. en -.. ·.; görünüş (projeksiyon) ile örtüşecekşe kilde seçilmektedir. Tam radyal çark larda sarım yüzeyleri projeksiyon düzlemi ile çakışacağından projeksiyon daki kanat açısı, gerçek kanat açısıdır. Ancak yüksek özgül hızlı çarklarda, sarım yüzeyleri geriye yatık çarkların akım iplikçikleri çizilirken, gerçek ka nat açıları (� 3d ) ve projeksiyon kanat açı ları (W) arasında önemli farklar oldu ğundan, gerçek açının hesaplanabilmesi için açılarda dönüştürme yapıl ması gerekmektedir. Kanat üzerindeki akım iplikçiklerinin yörüngelerinin belirlenmesi için meridyenel hız bileşeni "Cm"• çevresel hız "U" ve kanat açısı "W' bilinmelidir. Bu parametreler giriş ve çıkış arasındaki herhangi bir noktada "hız üçgeni" oluşturmak için gereklidir. Hız bileşenlerinin bir noktada gösteri mi için Şekil 3'te gösterilen akım ip likçiği oturma yüzeyi üzerinde sonlu bir parça, (örneğin, C ve D meridyen leri- 3 ve 4 paralelleri) büyütülerek çi zilmiştir. Bu elemanların sayısı arttıkça yörüngedeki süreksizlikler azalır. Daha düzgün bir kanat formu elde edilir. Şekil 4'teki oturma yüzeyi ile projek siyon yüzeyi Şekil 5'teki halini alır. Şekil 3. Akım iplikçiği oturma yüzeyi. \ '-.._____ ı1\'•, \- Akım�i / 1 ', 1\ 0 /.--E--\- Otur _a <-; • :---- ,, yuzeX' Akım iplikçj_ği '-,- - �,-::- • , F projeksiyonu � -- '-------J C Şekil 4. Akım iplikçiği sarım yüzeyi üzerin de sonlu bir parça. B Şekil 5. Sonsuz eleman sayısı durumunda sarım yüzeyi üzerindeki parça. 158 tany (ı-;,+ı -ı-;,) • cos(D.a / 2) 2ı-;,., - sin(t,.a / 2) - (r••, - r.)sin(t,.a / 2) (r -r ) tan y = ,,., " · cot(Lla I 2), (r••, + r.) a = 180-2arctan[tan y (t;,., + r,,) ] {S) (r.•, - r. ) Şekil 6. Pampa çarkı profil görünüşü. Kanat açısı, bağıl hız bileşeni (W) ile o noktadaki çevresel hız arasındaki açıdır. Kanadın üç boyutta alacağı for mun belirlenebilmesi için en çok kulla nılan çizimler çark profili ve kanadın üst görünüşüdür. Bu yüzden, kanat açısının, projeksiyonun bilinen para metreler cinsinden ifade edilebilmesi gerekmektedir. cos8 = Llr = ICFI = IEDI .JMı +�' IADI IADI Şekil 5'te kullanılırsa; tan/3' IEDI ---=-- = cos8 tan/3 3,, IADI (4) /3'= arctan [tan/33" • cos8] Yukarıdaki (4) ifadesi, herhangi birke sitte kanadın yatıklığı "ö" bilindiğinde, üst görünüşte kullanılacak izdüşüm, kanat açısını veren ifadedir. Akım ip likçiğinin profildeki yatıklığı özgül hızı düşük çarklarda küçülür; dolayısıyla kanat açısı üç boyutta ve projeksiyon da yaklaşık olarak aynıdır. Ancak öz gül hız arttıkça özellikle çark girişinde, kanat açısının izdüşümü "W" ile he saplanan kanat açısı "� 3/ arasındaki fark artar. Üst görünüşte akım iplikçi ğinin gördüğü toplam açıya merkez açı denilir. Sonlu akım parçasının her projeksiyon yüzeyinde (EDCF) gördü ğü t,.a açılarının toplamı merkez açıyı vermektedir (Şekil 7). Şekil 7. Kanal açısının izdüşümünün bu lunması amacıyla çizilen projeksiyon görü nüşündeki sonlu eleman. Yukarıdaki (5) ifadesi, herhangi bir is tasyonda kanat açısının değeri bilindi ğinde buradaki merkez açı bileşenini veren eşitliktir. Sonsuz eleman çizilmesi durumunu temsil eden Şekil 4 ve Şekil 7'deki U hızı ve akım iplikçiğinin izdüşümü "EC" arasındaki açı olan "W "açısı ile sonlu eleman durumunu gösteren Şekil 7'deki "y' açısı arasında çember sentetiği gereğince, bu istasyondaki merkez açı bileşeninin yarısı kadar hata oluşacaktır; /3'= r ± (tıa) girişte(+), çıkışta(-) 2 işareti geçerlidir. Akım iplikçiklerinin az sayıda sonlu elemana ayrıldığı manuel çizimlerde, kanat açısı hatasının giderilmesi için "m" elemana bölünmüş bir sarım yü zeyi için girişte 1 <K P< oı, çıkışta K P<mı<1 olacak bir düzeltme faktörü kullanıl malıdır. "VP04.0" giriş ve çıkışta hesaplanan kanat açılarını bozmadan akım iplikçik lerinin birbirlerine göre olan konumlarını ve kanat burulmasını modifiye ede bilen şekil faktörleri kullanmaktadır. Böylece analitik hesap sonuçları nı sağlayan kanat formları arasın dan imalatı en kolay olanı seçilebilmektedir. Bünyesinde yer alan text prosessor, hafızada bulunan koordinatları, çizim komutları ile eşleştirir, yaygın olarak kullanılan Acad programında üç boyutta otomatik çizim imkanı sağlar. Yazılımda çok kademeli pompalar için difüzör (araçanak) dizaynı mevcuttur. Ancak yer darlığı nedeniyle bildirinin metin kısmında araçanak dizaynı su nulmamıştır. Şeki l 8 ilde dizaynı biten çark ve difüzörler Acad ve UG ortamında gö rülmektedir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=