it) c c : : , , N ., .., . . . . . . .. ın ·;;; ·e, ., C -.. ., ·;;; Dr. İbrahim Çakmanus TM.aCk. Mi near kMeüzh eBnadniksai s ı A l İbrahim Çakmanus, makina mühendisliği böliiınlerinde olmak üzere KTÜ'de lisans, ODTÜ'de yüksek l sans, Gazi Üniversitesi'nde doktora y ınışt11: Halen T.C. Merkez Bankası A.Ş. a 'd p i e çalışan ve TTMD Genel Sekreterliği g revini sürdüren Çakmanus, ayrıca Türk J ö sı Bilimi ve Tekniği Derneği ile Toplumsal Saydamlık Hareketi Derneği iiyesidiı: ÖZET __ _ Güneş enerjisi olmadan dünyada yaşam olamadığı için bu enerjinin kullanımı, yaşamın kendisi kadar eskidir. Geçmişte insanlaı; binaların uygun biçimde yapımı, yiyeceklerin kurutulması şeklinde güneş enerjisinden yararlanmıştıı: Güneş eneıjisi 20. yüzyılın başlarından itibaren ise yaygın olarak suyun ısıtılmasında kul/anılmaya baş/anmıştır. l973'teki petrol krizi sonrasında artan petrol fiyatları (halen de artmaya devam etmektedir) sonucu, güneş eneıjisinden ısıtma, soğutma, soğuk depolama, kurutma, elektrik enerjisi elde etme şeklinde kullanımı yaygınlaşmıştır. Diğer yandan, ülkemiz güneş kuşağındadır ve eneıjinin % 80'i ithal edilmektedir (buna rağmen su ısıtma dışındaki güneş eneıjisi sistemleri yaygın değildi,: Mevcut su ısıtma sistemlerinin doğal dolaşımlı olmaları nedeniyle, kolektörler ve depolarla şehirlerde büyük bir görsel kirliliğe neden o/maktadır) . Bu durum, kriz anlarında döviz sorunu ve siyasal konularda dışarıya bağımlılık yarattığından sakıncalıdıı: Her ne kadar halen pahalı da olsa, ülkemizin özellikle güneş enerjisine kaynak ayırması ve teşvik etmesi yararlı olacat-111: Bu çalışmada, güneş eneıjisi sistemleri hakkında bilgi verilmiştiı: 138 Güneş Eneriisi Sistemleri 1 . Giriş Gmüandeaşk ay raşrıdl aı mş ıı l ai lne t eı smı t me las vo er u ns oeğkuot j en is o k i i m n p i m i, to a d p n iğ l ı a n e y r p ıpa b h i d r a e dl p ı e o oy l l i a m ş m l a e a s , ı k d g ı ü i r ç n . i e n B ş a g z e eı r n e de k u r l i rul i yme tl ai , r ds aa ,ğgl aünnaenş ey naekrı jt i st ai sstaermruin fuinnmdaan daha büyüktür. Güneş radyasyonun doğasından kaynaklanan bazı olu su• z Y l o u ğ klar aşağıdaki gibi özetlenebi m lir: unluğu genellikle düşük olup, 950 W/m2'yi nadiren aşar. t Gün doğuşundaki sıfırdan öğlenki maksimuma doğru tmı ma yı nadna byi irn en i tseı fl iıkr agi öd n s e et ğ r e e i r ş k ir i p . s , ü G g r e e ü c k n e l i bl o e a r l i düşük yoğunluklu zn ıe oş l raandaykal as yr ı on n su adğel a d p n ö o m n la e a m m s a ı l n e kı r id ç g e i e n r g b e ü a k t t B irir. ulutlar, kar, yağmur, sis ve toz gibi oluşu y e n k emsl ianrt li al e röen mc eadr uezn d uker.stirilemeSl i yi settet emt lüekrei nt ,eer neek rgj i yü inoel şa seı neenr jdi ük uş lül ak nmı ma ı girdisini maksimize etmesi gerekir. Gr i küsneel ,ş[ 3e)nı es ırlj ipsri o[s1 e) skl ei mr ey açseavlr, i l e(2b) i l ei r l. eÖkrt C ne 0 ğin fotosentez, besin üreten ve 2'yi 02 reçtir. Foto'yveo l tçaei kvihreüncrekliemr,ygaüsnael şbier nseürjri ıscian i geül enketşr i keen neerjri sj i is iinl ee sçueyvur inr i r lbeur .hAa rya çe en ev rrj ii lsmi eü rsei yt i ll een, et ül er kbtirni kl esradnet r aelll ee rki t rdi ek vardır. 2. Güneş Enerjisinin Niteliği Ar at md yoassf eyrodneunn geb çi rerkkıesnmgı ,ü nr aedşyi na sdyi roenk da az logt avbeo ydui ğnearg mö roel ek ük üç lül ek ro lt aa nr aof kı nsdi jaenn ,, br aüdyyüaks ysoun ddaaml gl aac bı kol ay ruın ai l eg öh raev addaahkai d U i z ğer parçacıklar tarafından dağıtılır. un dalga boylarında, su buharı, karbondioksit ve ozonu ğu bir dizi absorbsiyonn sbeabnetlparoılddua mevcu laat mm oesnft e g tu e ri r n ll . e b H m i e l e e r , ş h ı i a m ş n ı i n g n l i i a n b r ı fi n r o n y a k e ld s r ı i d y ğ e o ı k n yiotl ovpe udur. Al i r l. ı nDaünn yy oa l- gh üa nv ea şk üytol elus iüizl ee dr ien di feakdi ehea dv ia tkaümt l et se ipnei nd, egoü lnmeaşsi nı hdael inni dz eskei vhiayveas i kn üd te lrei nsdi nee, h( me r=h 1a,n0g) i obriar neı ğd ıi rk.l i Ykteer koül ar en üvzee0 gz ee yl i şd eakçi ıt soıpnl aa ms aghüi npehş errahdaynagsi y ob inr (yI,ü 8 ) direk bileşen 10,,,,.Cose ile uzaydan gelen dağılmış radyasyon bileşeni 1 ,,0 yerküre ya da komşu sıtılan kısa dalga b y o ü y z l euy lIe,r_dreand yy aa ns yonlarının toplamı olup, şeklinde ifade edilebilir. Burada, /18 =radYyüazseyyoen gelen toplam güneş u W/m2, e =m aGl iüanreaşs ıınşdı nalkair ıa çi l eı , dyeürzeecyei n, n o r - =y oGn ,ü nWe/şmt e2n , gelen direkt radyas1 , , 0 =l a nG gö ük ny eü zş ürnaddeyna sdyi foünzuy, oWn l a/my2a , yı =s aGd ya ül gzae yb ot ay rlua f g ın ü d n a e n ş y ra a d n y s a ıt s ıla yo n n k u ı , W/m2'dir. Yukarıdaki eşitlikteki, ı0,,,,.cos8 terimi açık havalarda güneş radyasyonunun l % e r 8 k 5 a ' p in a i lı o h l u a ş v t u a r la m rd a a k t e a t d k ı i r l . i D ol i d ğue ğ r utenrdima n i y h o m nua l i lee di il lgmi l ei gmeenl ii şd i rb. i l gGi üvnee tşa br al odl ay ra sl i teratürde yaygın olarak bulu dır. Herhangi bir yüzeye gelnemn aykatansy üı mz eı şy irna döyzaesl lyi ğoi ni l ey ogğüunnel şu iğnud, iyr ae nk sı şı t ıann lbaar ğı vl ıed ıyr .a Dn seığt ai şni ky ük zoeş yu l al arradsaı nydear kk iüar eç nı yi na yt eamn si zı t vı ceı l ıtğaızheakk ak rı nı nd ah eyrahpaı lnagni öbliçr üdmo lğear ,l ysüazheipyoeldgöre en yüksek değere (0,87) uğunu göstermiştir. Herhangi br ai rd yyaesr yd oe n, , my üazkesyi mi guümn e şg üı şnı lnül ak r gı nüandei şk tutulan ve hem direk hem de dağılmış
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=